آرمان شرق- پیچیدگی غرب هم به‌تدریج در حال محوشدن است، به‌ویژه با شکست ایدئولوژی‌های چپ مانند مارکسیسم-لنینیسم. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی عامل بسیار مهمی در تضعیف جاذبه این ایدئولوژی بود. اگرچه هنوز افرادی هستند که از این چیزها حمایت می‌کنند، اما تعداد آنها بسیار کم است.
آرمان شرق- این معیارهای چهارگانه (نواندیشی دینی، جمهوریت، مردم‌سالاری و توسعه)، فقط برای مرزبندی با طالبان افغانستان نیست و می‌توان آن را برای مرزبندی با سایر جریان‌های داخلی و منطقه‌ای نیز به کار برد. چه این جریان‌های منطقه‌ای متحد و همراه حکومت ایران باشند و چه نباشند.
آرمان شرق- در نظام اسلامی مسند و منصب مسئولیت آفرین است و پاسخگو. حاکم هم باید به مردم و هم در پیشگاه خالق پاسخگوی مسئولیت خویش باشد. در نظام اسلامی رسول و امام نیز در شئونات اجتماعی با مردم عادی برابرند، تابعین و حاکمان در پیشگاه قانون، در مقابل محکمه اسلامی و در برخورداری از مواهب زندگی و سهم از بیت المال یکسانند و هیچ گروهی بر گروهی دیگر برتری و رجحان ندارد
آرمان شرق- مهم‌ترین نکته که در هر سه جنبش مشترک به چشم می‌خورد، خطاهای استراتژیک بود. تصور می‌کنم که نباید جامعه ایران را ساختارگرایانه ببینیم. نباید این‌گونه باشد که بگوییم جامعه ایران کوتاه‌مدت است، فاقد طبقات بوده، استبدادزده است و… . در این بحث‌ها حقیقتی هست ولی تمام حقیقت نیست.
آرمان شرق- وقتی یک نظریه را در «زیست جهان» خودمان پیاده می‌کنیم، با اینکه روی کاغذ آنرا بررسی کنیم، مطمئنا تفاوت‌هایی خواهد داشت. علی الاصول جامعه امروز ایران، تعدادی از این معیارها و آرمان‌های مردم سالاری و دموکراسی را دارد و تعدادی دیگر را ندارد و کاملا عاری از آن است. این موضوع در هیچ‌یک از کشورها در واقع صد در صدی نیست. از جمله در ایران. مهم این است که بررسی کنیم که ضعف‌ها و مشکلات ما کجاست.
آرمان شرق- ما گاهی اوقات با برنده و گاهی اوقات نیز با بازنده همدلیم و همین امر موجب می‌شود که درست نتوانیم تحلیل کنیم که دقیقا چه اتفاقی افتاده و چه درس‌هایی می‌توان گرفت. ما باید تاریخ را از زاویه دید رقبا و کسانی که مثل ما نمی‌اندیشیند و عمل نمی‌کنند هم ببینیم. همچنین تجارب جهانی به نحوی در شرایط داخلی کشور ما نیز انعکاس پیدا کرده است. خوب است که آن تجارب نیز مورد بازخوانی و بازاندیشی قرار گیرد و از آن برای آینده درس بگیریم.
آرمان شرق- مرادم فراخواندن اصحاب تصمیم و تدبیر به نوعی زبونی و خواری و سازگاری منفعلانه نیست، بلکه برعکس، می‌خواهم آنان را به «مواجهه»و «مقابله»ای معقول و مقبول و ممکن فراخوانم که مستلزم «یک گام به جلو، چند گام به پس» نباشد و می‌خواهم آنان را به «سیاست» به مثابه علم و دانش «ممکنات» (در شرایط ناممکن) فراخوانم و بگویم در پس و پشت تمامی این امثال و حکمی که گذشتگان به ما ارزانی داشته‌اند، نوعی حکمت و عقلانیت و سیاست معطوف به عزت نهفته است.
آرمان شرق- پاسخ های عرفانی و استعلایی وقدیمی برای حل مشکلات امروزی مردم کافی نیست و به راه حل های انتقادی عقلانی و تحلیلی جدید احتیاج داریم. مردم با همه نگون بختی ها و انواع مصائب، برای زندگی شان را دوندگی می کنند و به تلاششان ادامه می دهند. در واقع زندگی در این سرزمین با وجود همه مشکلات همچنان جاری است و مردم از زیستن دست نمی شویند. پس ما هم باید چراغ آگاهی وعقلانیت و تفکر انتقادی و تحول خواه را روشن نگه بداریم.
آرمان شرق- رابطه بین زور و رضایت چیست؟ تحت چه شرایطی قدرت به اقتدار و زور عریان به هدایت مشروع تبدیل می‌شود؟ آیا زور بدون رضایت کار می‌کند؟ آیا رضایت بدون زور تأمین می‌شود؟ آیا قدرت سیاسی وابسته به موافقت داوطلبانه و ارزش‌های مشترک است یا از لوله تفنگ درمی‌آید؟ زمانی که ایده‌ها حکم می‌رانند، چگونه حکمرانی ایده‌ها حفظ می‌شود؟
آرمان شرق- دریوزگی قدرت، کسب قدرت به‌عنوان هدف یا در خدمت کسب رانتی ثروت با اصلاح‌طلب‌بودن مغایرت دارد. اگر قرار است ما هم همان خصلت‌هایی راکه به آنها اعتراض داریم تکرار کنیم، چرا دیگر ادعای اصلاح‌طلبی را خراب می‌کنیم؟ بنا بر این معیارها می‌توان کم‌وبیش گفت که چه جریان‌هایی باید به‌دنبال عناوینی غیر از اصلاح‌طلب برای خود باشند؛ محافظه‌کاران، مخالفان مردم‌سالاری یا طرفداران اندک‌سالاری، بنیادگرایان، شیفتگان قدرت، بندگان قدرت، سوءاستفاده‌کنندگان از اموال و امکانات عمومی و…
