نگرش دولت سیزدهم توسعه‌ای نیست

اگر روابط تجاری ایران بهبود پیدا نکند، هیچ برنامه‌ای در بهبود شرایط اقتصادی کشور از جمله کاهش نرخ تورم نتیجه بخش نخواهد بود و این دولت هم در اقتصاد زمین‌گیر می‌شود.

مرتضی افقه در گفت‌وگو با ایلنا، درباره عدم مهار نرخ تورم در دولت سیزدهم علی‌رغم انتقاداتی که مدیران این دولت نسبت به سیاست‌های اقتصادی دولت قبل داشتند، گفت: واقعیت این است که نگرش دولت سیزدهم توسعه‌ای نیست و نمی‌تواند در مباحثی مانند کنترل نرخ تورم موفق عمل کند.

وی با اشاره به تاثیر روابط خارجی در بهبود معیشت مردم و مهارم نرخ تورم، گفت: به دلیل وابستگی اقتصاد به این موضوع، در ابتدا و در اولویت باید تکلیف روابط خارجی و به تبع آن روابط تجاری خارجی مشخص شود. واقعیت این است که تا زمانی که این موضوع شفاف نباشد، سایر اقدامات حداقل در کوتاه‌مدت نتیجه نمی‌دهد یا نتیجه بسیار محدود و ضعیفی خواهد داشت.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: هر چند برخی از اقدامات داخلی می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند اما تیم اقتصادی دولت سیزدهم هنوز وارد این مقوله‌ها نشده است. البته یکسری اقدامات در بخش‌های داخلی در نظر گرفته شده که اصلا کمکی به تولید و مهار تورم نمی‌کند مانند تاکید بر جبران کسری بودجه از طریق افزایش مالیات.

افقه با بیان اینکه هر چند کسری بودجه خود عامل بخشی از افزایش نرخ تورم است اما در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل اقتصاد نبود تولید و توزیع نامناسب است، اظهار داشت: فعلا تیم اقتصادی بر روی کسری بودجه تمرکز کرده‌ و اگرچه همین کسری بودجه منشا بخش قابل توجهی از تورم است اما این شیوه پیش گرفته شده برای جبران کسری بودجه درست نیست.

وی با تاکید بر اینکه جبران کسری بودجه از طریق مالیات، خوش‌بینانه و ساده انگارانه است، گفت:‌ با امکانات موجود از تمام ظرفیت مالیاتی استفاده شده است و درآمدهای بیشتر مالیاتی نیاز به امکانات و اطلاعات وسیع‌تر دارد.

این کارشناس اقتصادی افزود: تاکنون جز خیال‌بافی درباره بهبود وضعیت اقتصادی بدون رفع تحریم‌ها، هیچ برنامه دیگری از سوی دولت‌مردان برای اقتصاد کشور ارائه نشده است و به نظر می‌رسد اساسا برنامه‌ای هم ندارند. هدف این جریان از ۸ سال گذشته رسیدن به قدرت بود و برای تحقق این هدف در تمام این مدت در شرایط سخت تحریم‌ها و اعمال شدیدترین تحریم‌ها، همواره عملکرد دولت وقت را تخریب کردند تا با دلسرد شدن مردم سبد آرا به نفع خودشان تغییر کند. از همان رفتار و عملکرد این جریان مشخص بود که نگرش توسعه‌ای ندارند و هدف رسیدن به قدرت است.

افقه با بیان اینکه دولت سیزدهم برای رفع مشکلات اقتصادی از جمله تورم باید به سمت مذاکره و برطرف کردن مساله تحریم حرکت کند، اظهار داشت: دولت برای استفاده از ظرفیت‌های داخلی برنامه‌ای ارائه نداده‌ است. شاید این تعلل برای احیای برجام به این دلیل است که قدرت چانه‌زنی را در مذاکرات بالا ببرند.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بدون روابط خارجی و تنها با تکیه بر اقدامات داخلی نمی‌توان نرخ تورم را مهار کرد یا آن را کاهش داد، گفت: در این میان نکته بسیار مهمی که معمولا در این مباحث اقتصادی دیده نمی‌شود، این است که الزاما هدف کاهش نرخ تورم نیست، کاهش نرخ تورم ابزاری برای افزایش رفاه و بهبود معیشت و افزایش قدرت خرید مردم است اما وقتی پول در جیب مردم نباشد و تقاضایی وجود نداشته باشد و از این طریق بگویند که نرخ تورم کاهش یافته، روند درستی نیست.

افقه ادامه داد: اگر نرخ تورم به کمتر از ۱۰ درصد هم برسد اما مردم پول نداشته باشند نیازهای خود را برطرف سازند،‌ خلط مبحث است که متاسفانه کارشناس‌های اقتصادی گرفتار این موضوع شده‌اند و اتفاقا این رویه به دولت کمک کرده که سیاست نادرست اقتصادی خود را توجیه کند. بنابراین در شرایطی که تولید کاهش یافته، تورم بالا یا پایین کمکی به مردم نمی‌کند.

وی با اشاره به استفاده از ظرفیت‌های شرق و کشورهای همسایه که دولت سیزدهم بر آن تاکید دارد، اظهار داشت:‌ اگر نفت ایران خریداری شود فرقی ندارد که این درآمد از افغانستان و طالبان یا غرب به دست بیاید اما دولت سیزدهم به گونه‌ای درباره استفاده از ظرفیت‌های کشورهای همسایه صحبت می‌کند که گویی به تازگی کشورهای همسایه را کشف کرده‌اند.

این کارشناس اقتصادی افزود: همواره بحث استفاده از ظرفیت‌های کشورهای همسایه وجود داشته اما بروکراسی ناکارآمد و بسیار پیچیده و سیاست‌های نادرست اجازه نداد که از این فرصت‌ها استقاده کنیم. در یک مقطعی شیعیان عراق اصرار بر مراوده تجاری با ایران داشتند اما در مرزهایمان آنقدر تجار را اذیت کردند تا بازار عراق را از دست دادیم. همچنین زمانی که شوروی فروپاشید، بازار کشورهای مسلمان متعددی در اختیارمان قرار گرفت، در آن زمان حتی مساله تحریم هم مطرح نبود و باز هم نتوانستیم روابط تجاری داشته باشیم.

وی ادامه داد: در حال حاضر هم با این شرایط تورمی و شرایطی که تمام کشورها از قواعد تحریم تبعیت می‌کنند چطور می‌توانند از این فرصت‌های تجاری با سایر کشورها حتی چین استفاده کنند. چین هم تابع روابط بین الملل است و منافع خود را دنبال می‌کند.

افقه تاکید کرد: به طور قطع اگر روابط تجاری ایران بهبود پیدا نکند، هیچ برنامه‌ای در بهبود شرایط اقتصادی کشور از جمله کاهش نرخ تورم نتیجه بخش نخواهد بود و این دولت هم در اقتصاد زمین‌گیر می‌شود.