پیام مشاور قطری به دلار: تداوم کاهش

آرمان امروز – سرویس دیپلماسی-رضا پورحسین: محمد بن عبدالعزیز الخلیفی، وزیر مشاور در امور خارجی قطر که به تهران سفر کرده است با علی اکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و پیرامون روابط دو جانبه و منطقه ای با وی گفت و گو کرد.در این دیدار طرفین بر افزایش سطح همکاری های دو کشور در همه حوزه ها به ویژه حوزه های تجاری و بازرگانی و انجام فعالیت های مشترک در زمینه اجرای پروژه های زیر ساختی، در چارچوب برنامه و زمانبندی مشخص و رفع موانع موجود تاکید کردند.

محمد بن عبدالعزیز الخلیفی وزیر مشاور در امور خارجی قطر نیز در این دیدار با تبریک انتصاب احمدیان در سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، پیام کتبی محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر را تقدیم دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی کرد.

همچنین وزیر مشاور قطر در امور خارجی با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دیدار و گفت و گو کرد و پیغامی را نیز به وزیر خارجه جمهوریاسلامی تقدیم کرد.

پیغامی که تا این لحظه جزئیات آن مشخص نشده و احمد آوایی، عضو کمیسیون سیاست خارجی مجلس در گفت و گوی اختصاصی با روزنامه آرمان امروز از محتوا و کشور ارسال کننده آن نیز اعلام بی اطلاعی کرد.

با این وجود و با توجه به نزدیکی روابط قطر و ایالات متحده آمریکا به نظر می رسد که قطر پیغامی از سوی آمریکا برای ایران داشته است. اتفاقی که در سال های اخیر بارها تکرار شده و قطر به شکل های مختلف به عنوان میانجی و پیغام رسان ایران و آمریکا فعال شده است.

چند هفته پیش بود که وزیر امور خارجه قطر در نشست مشترک با حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران از انتقال پیام از کشورهای مختلف از جمله امریکا به ایران خبر داد.

شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر امور خارجه قطر  گفت: این پیام‌ ها از سوی طرف‌های متعدد و مختلف در مورد موضوعات مختلف بود. از دیدگاه ما اکنون فرصت مناسبی است که مشکلات در خصوص توافق هسته‌ای حل و فصل شود و شرایطی برای بازگشت طرفین به این توافق ایجاد شود. در کنار اینکه حرف‌ها و نگرانی‌های همه طرف‌ها نیز در نظر گرفته شود.

وزیر خارجه قطر ادامه داد: آمریکایی‌ها نیز یک سری پیام به ما داده‌اند تا آن را به ایران منتقل کنیم. در خصوص موضوعی که مرتبط و در رابطه با توافق است و شاید به صورت مستقیم با این موضوع مرتبط نباشد.

وزیر خارجه قطر در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه با توجه به نقش قطر در انتقال پیام بین ایران و آمریکا و دیگر طرف‌های مذاکره کننده مذاکره رفع تحریم‌ها آیا احتمال دارد که قطر میزبان گفت ‌و گوهای ایران و آمریکا در آینده باشد، گفت: «ما کارمان را بر اساس خوش بینی انجام می‌ دهیم و در همین چارچوب تا جای ممکن تلاش می‌ کنیم که دغدغه‌ها و ترس‌های موجود بین طرفین توافق از بین برود و محیط مناسبی برای گفت‌وگو حاصل شود.

جدا از اینکه گفت‌وگوها کجا انجام می‌شود. ما به دنبال ثبات در منطقه و حصول توافق هسته ‌ای هستیم؛ چرا که آن را عامل مهمی برای افزایش ثبات در منطقه می ‌دانیم.»

وزیر خارجه قطر در همین ارتباط تصریح کرد: «متاسفانه در هفته‌ها و ماه‌های گذشته شاهد شرایط مناسب و مثبتی نبوده‌ایم و تلاش می‌کنیم که اوضاع آرام ‌تر و سوءتفاهمات برطرف شود که آمادگی برای حصول توافق فراهم شود.» او درباره محتوای پیام‌ها به ایران توضیحات بیشتری ارائه نکرد.

در همان نشست بود که حسین امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه ایران نیز دریافت پیام از طرف‌های برجام را تائید کرد. او گفت: «قطر تا کنون برای بازگشت طرف ‌های برجامی به این توافق و حصول توافق نهایی تلاش‌های زیادی کرده است و امروز نیز پیام‌هایی را از طرف‌ های مقابل این مذاکرات از طریق وزیر خارجه قطر دریافت کردیم.»

مدت‌هاست که مذاکرات هسته ‌ای میان ایران و طرف‌های برجام متوقف شده است اما انتقال پیام همچنان ادامه دارد. از طرف دیگر روابط ایران و کشورهای اروپایی تیره و تار است و سرنوشت برجام را در ابهام قرار داده است. مرتضی مکی، تحلیلگر مسائل بین الملل در این رابطه می گوید: هرجا که عمان و قطر در مذاکرات علنی و غیرعلنی میان ایران و آمریکا موفق بودند و میانجی‌گری اثربخشی داشتند، ناشی از اراده دو طرف بود.

اکنون که آمریکا و نه اروپایی‌ها به صراحت در سطح رسانه‌هایشان می‌ گویند که برجام دیگر اولویت آن ‌ها نیست و در کنار برجام موضوعات دیگری مهم است، نشان می‌ دهد که کارزیادی از دست عمان و قطر به عنوان کسانی که می ‌خواهند نقش میانجی‌گری را داشته باشند، برنمی ‌آید و احتمالا می خواهند قسمتی از اختلافات میان ایران و آمریکا را کاهش دهند.

مکی تصریح کرد: به هرحال تحرکات نظامی در خلیج فارس را باید در کنار همان جنگ رسانه‌ای و روانی علیه ایران تفسیر و تعبیر کرد که می ‌تواند فضای منطقه و جهان را بیشتر علیه ایران همراه کند.

به هرحال نتانیاهو در مقایسه با سال ۹۴ از یک فضای بسیار مساعدتری علیه ایران و برجام برخوردار است. در آن زمان هم اروپا و هم آمریکا خواستار به تفاهم رسیدن با ایران بودند اما نتانیاهو و عربستان از مخالفان سرسخت برجام تقریبا در انزوا قرار داشتند.

الان وضعیت برعکس است یعنی اجماعی میان اروپا و آمریکا علیه ایران را شاهد هستیم و نتانیاهو از این فضای اجماع حداکثر بهره‌برداری سیاسی و تبلیغاتی را می‌ کند و تهدید‌های نظامی او هم در کنار جنگ رسانه‌ای و روانی علیه ایران باید مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. ما در بحث فشار اقتصادی شاهد این روند هستیم که آمریکایی‌ها طی هفته‌های اخیر راه‌های دور زدن تحریم‌ها از سوی ایران را تنگ‌تر می‌کنند.

موضوع فشار به بانک‌های عراقی برای محدود کردن مبادلات ارزی با ایران و شفاف عمل کردن نسبت به مبادلات مالی موضوعی است که باید به صورت جدی مدنظر قرار بگیرد.

به هرحال عراق جایی بود که ایران از آن استفاده زیادی برای دور زدن تحریم‌ها می‌کرد، اما این راه‌های دور زدن تحریم در حال حاضر بسته شدن است.

به هرحال ابزار دیپلماسی در کنار دیگر ابزار‌ها می‌تواند همچنان به عنوان یک ابزار فشار سیاسی استفاده شود. ضمن اینکه همچنان در‌ها را کمی نیمه‌باز می‌گذارند تا امکان بازگشت ایران هم تحت فشار‌هایی که وارد می‌کنند وجود داشته باشد.

به نظرم پلن بی که از آن در چند ماه اخیر سخن زیادی گفته می‌شود همان بحث انزوای سیاسی یا فشار اقتصادی بیشتر علیه ایران باشد که در حال‌حاضر شاهد آن هستیم.