شکایت ۷ میلیاردی ایران از کره جنوبی کلید خورد

آرمان امروز: پس از سال ها سرنوشت اموال بلوکه شده ایران در کره جنوبی به شکایت رسید. روز گذشته رئیس جمهور «لایحه ارجاع اختلاف بین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری کره به داوری» را به محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی ارسال کرد.

این لایحه به پیشنهاد معاونت حقوقی رئیس‌جمهور در جلسه هیات وزیران به تصویب رسیده است.

پس از خروج دولت دونالد ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸، تحریم‌های اقتصادی ایران مجدداً اعمال شد، این امر منجر به مسدود شدن ۷ میلیارد دلار پول ایرانی ناشی از فروش نفت در دو بانک کره جنوبی شد. طی سال‌های اخیر، به اذعان مقامات دولتی اقدامات متعددی برای آزادسازی منابع بلوکه شده ایران در کره انجام شده ولی تا کنون منابع ارزی ایران در کره به حساب بانک‌های ایرانی واریز نشده است.

در مقدمه توجیهی لایحه ارجاع اختلاف بین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری کره به داوری،‌ آمده است: به منظور استرداد سپرده‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نزد بانک‌های کشور کره و مطالبه خسارت ناشی از تأخیر در تأدیه آن و در اجرای ماده ۱۲ موافقت‌نامه تشویق و حمایت از سرمایه گذاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری کره مصوب ۱۳/۷/۱۳۸۲ و اصل ۱۳۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، لایحه زیر برای انجام تشریفات قانونی تقدیم می شود.

بر اساس این لایحه به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می شود در اجرای ماده ۱۲ موافقت‌نامه تشویق و حمایت از سرمایه گذاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری کره مصوب ۱۳/۷/۱۳۸۲ با همکاری معاونت حقوقی رئیس جمهور نسبت به طی فرایند داوری طبق موافقت‌نامه مذکور درباره پیگیری حقوقی و استرداد مطالبات خود از بانک‌های کشور مذکور و مطالبه خسارت ناشی از آن، اقدام نماید.

امیدی به پس گرفتن اموال نیست

از سال ۱۳۹۹ تا کنون بارها خبر توافق بر سر آزادسازی ۷ میلیارد دلار بلوکه شده در کره جنوبی منتشر شده است.

کره جنوبی پیش از تحریم نفتی ایران و خروج آمریکا از برجام، یکی از خریداران نفت ایران تلقی می‌شد. قبل از اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران، شرکت‌های نفتی کره هزینه واردات نفت خود را به وون کره از طریق حساب بانک مرکزی ایران در سئول پرداخت می‌کردند.

حسین تنهایی، رییس اتاق بازرگانی ایران و کره جنوبی نیز در آخرین اظهارتش درباره انتشار اخباری مبنی بر رایزنی کره جنوبی با آمریکا برای آزادسازی ۷ میلیارد دلار منابع بلوکه شده ایران در این کشور گفته بود: هنوز هیچ خبری در این باره به ما ارایه نشده و فعلا در حد حرف است.

یوسف مولایی، کارشناس حقوق بین الملل در گفت و گو با روزنامه آرمان امروز با اشاره به این موضوع می گوید: باید امیدوار باشیم که این مساله به نتیجه برسد. اما من موارد فنی برای این امیدواری نمی بینم.

این کارشناس حقوقی با اشاره به مناقشات دیگر ایران در عرصه بین المللی می افزاید: ما مناقشات زیادی در عرضه بین الملل داریم. از میدان گازش آرش تا سهم از دریای خزر که باید به آن ها توجه کنیم و به نظر نمی رسد هنوز موفقیتی در این زمینه‌ها کسب کرده باشیم.

این استاد دانشگاه با تامید بر اینکه قرارداهای نفتی عموما محرمانه هستند، ادامه می دهد: به همین دلیل نمی توان درباره جزییات این شکایت و یا قرارداد نفتی فی مابین ایران و کره جنوبی اظهار نظر دقیق کرد. اما ما باید مسائل را به صورت ریشه ای حل کنیم. چون ابزار موفقیت در چنین مناقشاتی اقتدار ایران و مناسبات پایدار و قوی با جهان است.

اموال بلوکه شده ایران در جهان

جمع دارایی بلوکه شده ایران در سراسر جهان حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد می شود که ۵۶ میلیارد دلار مربوط به املاک ایرانی بوده که بلوکه شده است. در خصوص املاک و مستغلات کشور، ۵۰ میلیون دلار از این اموال در ایالات متحده بلوکه شده است، همچنین آسمان خراش ایران که به بنیاد علوی تعلق دارد، در منهتن به ارزش ۵ میلیارد دلار بلوکه شده است.

در میان کشورهای جهان ۱.۹ میلیارد دلار از دارایی مالی کشور در آمریکا بلوکه شده است، همچنین چین با ۲۲ میلیارد دلار پول، رتبه نخست در میان کشورهای جهان را دارا است که سرمایه مالی ایران را به دلیل بسته بودن شیوه بانکی، بلوکه کرده و امکان پرداخت این مبلغ هنوز فراهم نشده است.

با این حال، سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در سال ۲۰۲۰ گفت که ایران هیچ دارایی بلوکه شده در چین ندارد.

وی گفت ایران دارایی‌هایی در کشور دارد که می‌تواند در صورت نیاز از آن‌ها استفاده کند. چین با نادیده گرفتن تحریم‌های ایالات متحده خرید نفت ایران را ادامه داده و یک مَفَر مالی برای اقتصاد در حال مبارزه تهران فراهم کرده است.

۷ میلیارد دلار پول در کشور کره جنوبی بلوکه شده و از مدت ها پیش بحث‌هایی در خصوص آزاد سازی آن مطرح شده است، اما همچنان خروجی خاصی مشاهده نمی شود، البته ۱۶.۲۵ میلیون دلار حق عضویت ایران در سازمان ملل از بدهی کره جنوبی به ایران پرداخت شده است.

عراق به عنوان همسایه ایران نیز ۳.۵ میلیارد دلار از اموال ایران را در اختیار دارد و در این خصوص نیز بحث‌هایی جهت پرداخت شکل گرفته و همچنان ادامه دارد. عراق طی این سال ها برخی از بدهی‌های خود را پرداخت کرده است، اما تحریم‌های ایالات متحده و مشکلات اقتصادی در این کشور باعث شده انتقال پول بسیار کندتر از آنچه ایران انتظار داشته باشد.

هند و امارات هم هر کدام ۷ میلیارد دلار و ژاپن ۱.۵ میلیارد دلار از پول ایران را بلوکه کرده اند و رایزنی‌هایی در این زمینه نیز صورت گرفته است. در مجموع ۴۴ میلیارد دلار از پول کشور در اختیار ۷ کشور جهان است.

سال گذشته مذاکرات فشرده‌ای میان ایران و نمایندگان کشورهای ۴+۱ برای احیای برجام در جریان بود، با این حال اواخر اسفند ۱۴۰۰ طرف‌های مذاکره‌کننده، وین را برای وقفه‌ای نامعلوم ترک کردند.

پس از آن، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران خبر داد که وقفه در مذاکرات می‌تواند موضوعات باقی‌مانده در وین را حل کند.

برهمین اساس مذاکرات وین، در پایتخت طرف‌های مرتبط با برجام دنبال می‌شود، اما با وجود این، ایران با شکست مذاکرات هسته‌ای، مذاکراتی را برای آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده خود انجام می‌دهد.