سردی روابط عربستان- آمریکا؛ تل آویو نگران وقوع «اثر دومینویی» به نفع ایران است

هاآرتص نوشت: اسرائیل با شدت به دنبال ترغیب بایدن به نزدیکی بیشتر به ریاض و محمدبن‌سلمان است اما اعضای ارشد حزب دموکرات در کنگره خواهان پایبندی بایدن به سخنان قبلی خودش هستند که ریاض را “منفور” توصیف کرده بود.

به گزارش  «انتخاب»؛ در ادامه ی این مطلب آمده است: ایران تنها کشور خاورمیانه نیست که اسرائیل و ایالات متحده ظاهراً در مورد آن اختلاف نظر دارند. مقامات اسرائیلی و قانونگذاران ارشد دموکرات درباره ایجاد روابط گرم کاخ سفید با عربستان سعودی هم اختلاف نظر دارند.

دولت بایدن از زمان به قدرت در ژانویه ۲۰۲۱، به وعده های مبارزات انتخاباتی خود برای منزوی کردن عربستان سعودی عمل نکرده است. با این حال، روابط ایالات متحده و عربستان سعودی رو به سردی گذاشته است به ویژه پس از گزارش اطلاعاتی دولت بایدن در فوریه ۲۰۲۱ که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را به خاطر قتل وحشیانه جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول در اکتبر ۲۰۱۸ محکوم کرد.

اکنون به دلیل طولانی شدن مذاکرات هسته ای ایران و حمله روسیه به اوکراین، دولت بایدن در شرایطی حساس با ریاض قرار دارد. آمریکا خواهان افزایش قابل توجه تولید نفت عربستان بصورت فوری هستند تا از افزایش قیمت‌ها در بحبوحه تحریم‌های روسیه و تورم داخلی جلوگیری کند.

با این حال، عربستان سعودی با استناد به توافق موجود با اوپک و سایر متحدان، از این اقدام خودداری کرده است. گزارش ها درباره خودداری محمدبن‌سلمان از گفتگو با بایدن در ماه گذشته هم نشانه دیگری از سردی این روابط است. هرچند کاخ سفید این موضوع را تکذیب کرد اما این گزارش‌ها در کنار موضع عربستان درباره جنگ اوکراین و تحریم جهانی روسیه، نشان دهنده میزان سردی روابط واشنگتن و ریاض است.

مقامات اسرائیلی نگرانند سردی روابط آمریکا و عربستان با ایجاد اثر دومینویی منجر به جدایی ایالات متحده از خاورمیانه و ایجاد خلاء قدرت برای ایران شود. برخی دیگر نگران این هستند که عربستان سعودی ممکن است در سطح راهبردی خود را با چین و روسیه هماهنگ کند.

عربستان سعودی و اسرائیل آشکارا درباره ایران تبادل اطلاعات می‌کنند اما هرگونه چرخش عربستان می‌تواند اسرائیل را در زمینه روابط راهبردی با متحدان ابرقدرتش با مشکل مواجه کند.

اهمیت منطقه‌ای

مایکل هرتزوگ، سفیر اسرائیل در ایالات متحده، پنجشنبه گذشته نگرانی های اسرائیل را بیان کرد و بر نیاز آمریکا به بهبود روابط خود با سعودی ها به خاطر امنیت منطقه – به ویژه با توجه به احتمال ورود مجدد ایالات متحده به توافق هسته ای ایران، تاکید کرد.

هرتزوگ در مهمانی صبحانه سایت المانیتور، گفت من نگرانی های ایالات متحده را درک می کنم، اما فکر می کنم عربستان سعودی بازیگر بسیار مهمی در منطقه ما و در کل جهان اسلام است. و از نظر من بسیار مهم است که روابط بین ایالات متحده و عربستان سعودی را اصلاح کنیم.

او افزود “این مسئله بصورت زمانی اهمیت پیدا می‌کند که به دنبال توافق با ایران باشید. من فکر می کنم که [بهبود روابط بین ایالات متحده و عربستان سعودی] برای منطقه ما بسیار مهم است.”

دلیل دیگر تمایل اسرائیل از روابط گرم آمریکا و عربستان، امیدواری اورشلیم به پیوستن عربستان سعودی به توافقنامه ابراهیم در کنار امارات متحده عربی، بحرین، سودان و مراکش است.

کارمیل آربیت، عضو ارشد غیر مقیم شورای آتلانتیک، می‌گوید: «اسرائیل به دنبال عادی‌سازی روابط در سراسر منطقه است – و عربستان سعودی جواهر این منطقه است.»

او می افزاید “توافقنامه صلح ابراهیم بدون نزدیکی روابط عربستان و آمریکا امکان پذیر نخواهد بود، هرچند اسرائیل اساسا ابایی ندارد نقش میانجی را برای کشورهایی بازی کند که به دنبال بهبود روابط با واشنگتن هستند. البته این هدف بلندمدت آنهاست اما فعلا آنها نگرانند که برجام  منجر به قدرت گرفتن ایران و نیروهای نیابتی این کشور شود و همین نگرانی مشترک اسرائیل را به کشورهای سنی منطقه نزدیک کرده است.»

رویکرد هرتزوگ در تضاد با متن نامه‌ ۳۲ نماینده ارشد دموکرات به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، درست یک روز قبل از آن اظهارات، است. این ۳۲ نفر که نماینده طیف ایدئولوژیک حزب دموکرات هستند در این نامه می‌نویسند “احیای اتحاد ایالات متحده و عربستان دیگر معنایی ندارد”.

نامه این نمایندگان، از جمله گریگوری میکس و آدام شیف، روسای کمیته های امور خارجه و اطلاعات مجلس، می‌افزاید “ادامه حمایت ما از پادشاهی سعودی، که به طور سیستماتیک و بی‌رحمانه شهروندان خود را سرکوب می‌کند، منتقدان را در سراسر جهان هدف قرار می‌دهد، جنگی بی‌رحمانه در یمن انجام می‌دهد، و رژیم‌های خودکامه را در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا تقویت می‌کند، در تضاد با منافع ملی آمریکا و ارزش‌های ماست”.

در متن نامه آمده است “ایالات متحده باید بین ادامه وضع موجود در حمایت گسترده از یک شریک مستبد یا دفاع از حقوق بشر و بازتعریف روابط به شکلی سازگار با ارزش‌ها و منافع آمریکا، یکی را انتخاب کند. این انتخاب پیامی قوی به دموکراسی‌ها، فعالان مبارز برای دموکراسی و مدافعان حقوق بشر خواهد فرستاد و نقش مهمی در مبارزه ما علیه استبداد در سراسر جهان ایفا خواهد کرد.”

سردی روابط عربستان- آمریکا؛ تل آویو نگران وقوع «اثر دومینویی» به نفع ایران است

کارشناسان هر دو طیف سیاسی درباره تضاد مواضع هرتزوگ با نامه نمایندگان دموکرات اتفاق نظر دارند. تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی، می گوید این تضاد نشان دهنده اختلافات گسترده تر بین ایالات متحده و اسرائیل در مورد مسائل استراتژیک در خاورمیانه است.

او می‌گوید “اولویت اسرائیل و نقطه مشترک او با عربستان و امارات در نگه داشتن ارتش ایالات متحده در خاورمیانه است. علاوه بر این، به دنبال متقاعد کردن عربستان سعودی برای پیوستن به توافقنامه ابراهیم است”.

پارسی می‌گوید “داشتن امکان ملایم‌تر کردن رویکرد واشنگتن در برابر ریاض، یکی از مشوق‌های اسرائیل به محمدبن‌سلمان برای گرفتن نظر مثبت ریاض درباره توافق‌نامه ابراهیم است. ادامه رفتارهای بی‌پروای عربستان و به سخره گرفته شدن سیاست‌های حقوق بشری واشنگتن و علاوه بر آن توجه بیشتر عربستان به پوتین، رییس‌جمهور روسیه در مقایسه با بایدن، با منافع آمریکا سازگار نخواهد بود.

در همین حال، جاناتان شانزر، معاون ارشد پژوهشی بنیاد دفاع از دموکراسی ها، معتقد است که نامه کنگره منعکس کننده یک خط فکری حزبی است که در حال حاضر در میان دموکرات ها رایج است. او می‌گوید: «این رویکرد در حال حاضر و با توجه به جنگ اوکراین، و نیاز شدید آمریکا به شریک و نه متحد در حوزه انرژی، چندان مفید نیست».

شانزر می‌گوید “در مقابل، موضع هرتزوگ نشان‌دهنده این درک دقیق است که سعودی‌ها علی‌رغم نقص‌هایشان، می‌توانند دوستان مهمی، به‌ویژه در شرایط متلاطم کنونی در جهان، باشند. توافق قریب‌الوقوع ایران، که بایدن تقریباً به هر قیمتی به دنبال آن است، همچنان اسرائیل را به آغوش سعودی‌ها سوق می‌دهد”.

او می افزاید، هم اسرائیل و هم عربستان سعودی “با این توافق مخالف هستند زیرا به دشمن مشترک قسم خورده آنها با سابقه طولانی خشونت نیابتی در سراسر منطقه قدرت می دهد”.