جماران: برخی امروزه شبهه ای وارد کرده و  میگویند؛ روزه واجب بر مسلمین  سه روز است و نه یک ماه! و از راه قرآن بر این مغالطه، لباس مبدلِ استدلال پوشانده و به زعم خود، استدلال قرآنی عرضه کرده اند!

با بررسی ریشه این شبهه ، پاسخ تقدیم می شود.

منشا این سخن، نقلی است بعضی مفسرین اهل سنت دارند و گفته اند: قبل از رمضان، روزه ، سه روز در هر ماه بوده، یعنی ۳۶ روز به اضافه روز عاشورا که جمعا روزه؛ ۳۷ روز میشود.

در نتیجه گویند: روزه ی واجب در ماه رمضان سه روز است و نه یک ماه! و این سه روز بودنِ روزه در ایام رمضان را با استفاده از قرآن بخاطر واژه “معدودات” است که در آیه ۱۸۳ سوره بقره آمده ، و گفته اند: معدودات؛ شماری اندک از روزهای یک ماه است همانطوریکه این تعبیر در آیه ۲۰۳ همان سوره در مورد حج آمده و سه روز – یازده و دوازده وسیزده- است!

قبل از پاسخ به این شبهه که گمان باطل است ، سخنی از علامه طباطبائی ملاحظه کنیدکه میگوید: “این اینجور معنا کردن قرآن؛ به جان خودم قسم که بازی با قرآن است” ! (المیزان ج۲ ص ۷)

جالب اینجاست که شبهه آفرینان میگویند بر درست بودن حرف ما ، به تفسیر المیزان مراجعه کنید!!

اما پاسخ به شبهه ؛

اولا ؛ در آیه ۱۸۳ فرموده “ایام معدودات” یعنی ؛ روزهای مشخص و شمارش شده از سال است و این روزهای شمرده شده برای روزه گرفتن به علت اینکه آیه بعدش “شهررمضان” آمده ، ماه رمضان خواهد بود و هیچ کس در آن تردید ندارد. و بدیهی است هر ماهی ۳۰ روز است، پس روزه واجب ۳۰ روز است و نمیتواند سه روز باشد.

و ثانیا ؛ واژه “معدود” که در آیه مربوط به وجوب روزه آمده ، یعنی “شمارش شده” ، نه عدد “سه” ! در قواعد عربی ؛  “ایام” جمع است و اقل آن “سه” میشود.

اما در همان قواعد عربی تصریح شده این “اقل گیری” از واژه “ایام” درصورتی است تعداد مشخص از آن جمع، تصریحا و یا کنایتاً بعد از “معدودات” ، ذکر نشده باشد . در حالیکه در قرآن معدود به “ماه” مقید شده یعنی آن مقدار مشخص وجوب روزه یک ماه یعنی سی روز است ، در آیه بعد که در ردیف آیه روزه است فرمود : “شهررمضان الذی انزل فیه القرآن” .

با توجه به این نکته روشنِ در ادبیات عربی ،  پاسخ به شاهد آوردن آیه ۲۰۳ بقره که در مورد مناسک سه روزه حج است روشن می شود که در آیات حج که حدود دو صفحه قرآن است و نام حج “تمتع و عمره” برده شده و نیز از “مشعر و عرفات” نام برده شده و روزهای معدود در مناسک حج تبیین شده است.

وثالثا ؛ گر روزه این عبادت مهم و جهان شمول ، برای مسلمین سه روز بوده ، چرا تاریخ آن را ثبت نکرده ؟! مگر امکان دارد مسلمین در طول این اعصار سه روز روزه گرفته باشند و تاریخ اسلام و جهان از آن بی خبر باشد ؟!

و رابعا ؛ اگر طبق نقل تعدادی بسیار اندک از مفسرین اهل سنت ابتداءاً سه روز بوده و بعد دستور به یک ماه شده ! چرا همان اهل سنت به آن “سه روز” روزه “روز عاشورا” را اضافه کردند؟! پس باید بگویند “ایام معدودات” بیش از سه روز است ، و این حرف را هیچ کسی نمی زند.