فرونشست زمین پیکر ایران را تهدید می‌کند
آرمان شرق-گروه جامعه:میزان فرونشست زمین در ایران به‌حد بحرانی رسیده و امروزه برخی از نقاط ایران در میزان سالانه فرونسشت زمین، رکوردهای جهانی را جابه‌جا کرده‌اند. در شرایطی که فرونشست زمین که به زلزله خاموش شهرت دارد در دشت فسا تا جهرم در استان فارس به ۵۴ سانتی متر در سال رسیده که این رقم ۱۴۰ برابر بالاتر از شرایط بحرانی است. همچنین در دشت ورامین و در یک قدمی پایتخت میزان فرونشست زمین به ۴۰ سانتی‌متر در رسال رسیده و حالا نقاط مختلف تهران در معرض شدید فرونشست زمین قراردارند.
آرمان شرق-گروه جامعه:میزان فرونشست زمین در ایران به‌حد بحرانی رسیده و امروزه برخی از نقاط ایران در میزان سالانه فرونسشت زمین، رکوردهای جهانی را جابه‌جا کرده‌اند. در شرایطی که فرونشست زمین که به زلزله خاموش شهرت دارد در دشت فسا تا جهرم در استان فارس به ۵۴ سانتی متر در سال رسیده که این رقم ۱۴۰ برابر بالاتر از شرایط بحرانی است. همچنین در دشت ورامین و در یک قدمی پایتخت میزان فرونشست زمین به ۴۰ سانتی‌متر در رسال رسیده و حالا نقاط مختلف تهران در معرض شدید فرونشست زمین قراردارند.
فرونشست زمین پیکر ایران را تهدید می‌کند
امروزه هیچ کسی فرونشست و فروریزش‌های زمین را در تهران و دیگر شهرها تا زمان بحران نمی‌بیند!
روزنامه آرمان امروز نوشت: میزان فرونشست زمین در ایران به‌حد بحرانی رسیده و امروزه برخی از نقاط ایران در میزان سالانه فرونسشت زمین، رکوردهای جهانی را جابه‌جا کرده‌اند. در شرایطی که فرونشست زمین که به زلزله خاموش شهرت دارد در دشت فسا تا جهرم در استان فارس به ۵۴ سانتی متر در سال رسیده که این رقم ۱۴۰ برابر بالاتر از شرایط بحرانی است. همچنین در دشت ورامین و در یک قدمی پایتخت میزان فرونشست زمین به ۴۰ سانتی‌متر در رسال رسیده و حالا نقاط مختلف تهران در معرض شدید فرونشست زمین قراردارند. فرودگاه امام (ره)، فرودگاه مهرآباد، خیابان کارگر جنوبی، زون‌های اصلی فرونشست زمین در پایتخت به‌حساب می‌آیند، اما چون این پدیده مخرب مانند زلزله در چند ثانیه همه چیز را نابود نمی‌کند و یک پدیده مخرب سالانه است، کسی بدان توجهی ندارد. مثلا در شرایطی که باید شورای شهر به فکر ۵۱ هزار میله قنات در تهران باشد که امروزه ۸۵ درصد آنها خشک شده و هر لحظه ممکن است با «فروریزش» جان هزاران نفر را تهدید کند،حجت الاسلام سید محمد آقامیری رئیس کمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران این موضوع را به مجلس شورای اسلامی واگذار کرده و در سلسله نشست های بررسی موضوع فرونشست در تهران گفته است: «در ابتدا قرار بر این بود که بحث فرونشست را در تهران و از طریق شهرداری دنبال کنیم ولی با توجه به عدم وجود قوانین شفاف در کشور با شورای عالی استان ها به این نتیجه رسیدیم که کمیته راهبردی برای بحث فرونشست ایجاد و کارگروه هایی تشکیل شود تا با تنظیم لایحه ای که وظایف دستگاه ها مشخص شده می کند و ارسال آن به مجلس مصوبه ای حاصل شود که ضمن مشخص شدن متولی این بحران بتوان با آن مواجه شده و برای رفع آن اقداماتی ملی و یا فراملی انجام داد.» وی همچنین باور دارد: «در مدیریت شهری تهران موضوع زودتر در دستور کار قرار خواهد گرفت و با مشخص شدن راهکارها و وظایف شهرداری، اقدامات موثر با پیگیری و تایید شورای اسلامی شهر تهران آغاز خواهد شد.»
از تجارب کشورهای دیگر استفاده کنید
یکی از نقاط بحرانی دنیا در زمینه فرونشست زمین، کشور ژاپن بود. پس از دهه‌ها برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی در توکیو، این شهر با فرونشست شدیدی مواجه شد که این فرونشست سالانه در سال ۱۹۶۸ به اوج خود (۲۴سانتی‌متر در سال) رسید. در واقع در آن سال‌ها هر روز ۱,۵ میلیون متر مکعب، آب استخراج می‌شد. در واکنش به این معضل، دولت ژاپن برای استخراج آب‌های زیرزمینی محدودیت قائل شد و این فرونشست تا دهه ۲۰۰۰ کند شد و به ۱ سانتی‌متر در سال رسید. در برخی از مناطق، فاضلاب صنعتی تصفیه شدند و از آب حاصل از آنها برای مصارف دیگر استفاده شد. در مناطقی دیگر هم به جای استفاده از آب‌های زیرزمینی، آب‌های روی سطح زمین به‌کار گرفته شد. شهر سن‌واکین کالیفرنیای آمریکا نیز که اصلی‌ترین صنعت‌شان کشاورزی است، با فرونشست ۶۰سانتی‌متری زمین در سال مواجه شد که این سریع‌ترین فرونشست در جهان است. این مشکل با تبدیل محصولات تناوبی مانند گوجه‌فرنگی و فلفل به محصولات دایمی تاکستان و باغ‌های میوه، بدتر شد. فرونشست زمین در این منطقه به زیرساخت‌های این شهر و سیستم لوله‌های آب آن صدمه زده است. مسئولان این شهر قرار است در کاشت محصولات انتخابی‌شان تجدیدنظر کنند و به‌جای استفاده از آب‌های زیرزمینی از آب‌های روی سطح زمین بهره بگیرند. در کشور چین نیز به‌دلیل استفاده بیش از حد از آب های زیرزمینی موجب فرونشست در برخی از شهرهای این کشور مانند شانگهای شد که این فرونشست در سال ۱۹۶۵ با نشست ۲,۶۳متر به اوج خود رسید. این کشور علاوه‌بر توقف برداشت از آب‌های زیرزمینی، با استفاده از بیش از ۲۰۰ چاه، آب‌های مازاد روی سطح زمین را به سفره‌های آب‌های زیرزمینی تزریق کردند. این کار را در فصول سرد سال که فعالیت بسیاری از کارخانه‌ها متوقف می‌شد انجام دادند. ده سال بعد (۱۹۷۶) فرونشست زمین متوقف شد. حالا در نگاهی آماری به کشورها که با بحران فرونشست زمین دسته و پنجه نرم می‌کردند، این آمار به‌صفر رسیده است.
فرونشست در بافت مسکونی تهران
سال ۹۴ بود که مردم روستای ایج در شهرستان استهبان با صدای هولنکی از خواب برخواستند، وقتی آنها به محل وقوع صدا در دامنه کوهستان رسیدند با تعجب چاله‌ای عظیم طبیعی را پیش روی خود دیدند که عمق آن دیده نمی‌شود. در این شرایط و برای بررسی این موضوعات، یک کارشناس محیط زیست به «آرمان امروز» می‌گوید: «سال‌ها ما به وزارت مسکن و شهرسازی و شورای شهر تهرن اعلام کردیم که فرونشست زمین در پایتخت جدی است، اما گوش کسی به این ماجرا بدهکار نبود.» اسماعیل کهرم در ادامه صحبت‌هایش می‌افزاید: «فرونشست زمین یک اتفاق طبیعی خطرناک و غیر قابل لمس در کشور ما است که به صورت خزنده بسیاری از دشت‌های حاصل خیز و مناطق شهری با تراکم بالای جمعیتی را با تهدید مواجه می‌کند. متاسفانه کشور ما از استانداردهای اروپایی که چهار سانتی‌متر در سال را برای فرونشست زمین پیش بینی نموده، عبور کرده است. به عنوان مثال در جنوب و جنوب غرب تهران فرونشست سالانه زمین ۲۴ سانتی‌متر ثبت شده و این آمار نشان می‌دهد که تا چه اندازه از حد بحران عبور کرده‌ایم. فرونشست زمین هر روز به صورت خزنده و آهسته به اراضی شهری تهران نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود و این پدیده حاصل بی‌تدبیری در حوزه مدیریت آب‌های زیر زمینی از دیرباز تا کنون است. کانون اصلی فرونشست زمین در جنوب تهران، در مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ قرار دارد. این پدیده به صورت زون‌های مختلف خود را نشان می‌دهد که نقطه مرکزی آن از عدد بالاتری برخوردار است. بالاترین عدد فرونشست زمین مربوط به مناطق جنوب شهری تهران با ۲۴ سانتی‌متر است، اما حاشیه آن تا فرودگاه مهرآباد و مرز فرودگاه امام گسترش پیدا کرده است. نقطه مرکزی این زون در منطقه ۱۷-۱۸-۱۹ قرار دارد و هر چقدر از مرکز آن دور می‌شویم از میزان شدت فرونشست زمین کاسته می‌شود، با این اوصاف فرودگاه مهرآباد و امام ۶ سانتی‌متر در سال فرونشست زمین دارد و در مرحله هشدار است. شمال فرونشست نیز از میدان انقلاب عبور کرده و بی‌تردید اگر اقدام موثری در رابطه با کنترل آن صورت نگیرد، این وضعیت هشدار به فاجعه تبدیل خواهد شد.»
وی در پاسخ به این سوال که تدوام و افزایش میزان فرونشست زمین برای تهران تا چه اندازه می‌تواند خطرساز باشد؟ می‌افزاید: «وقتی اعلام می‌کنیم که فرونشست زمین به ۲۴ سانتی‌متر رسیده است، یعنی این عدد در یک دهه اخیر و به صورت تدریجی شکل گرفته و هر سال ۲.۴ سانتی متر زمین به صورت نامحسوس نشست کرده و به شکل انحنا در می‌آید. زمین منحنی شده برای تاسیساتی همچون خطوط راه‌آهن و لوله‌های نفت که یک خط صاف را دنبال می‌کنند، بزرگترین تهدید به شمار می‌رود. از سوی دیگر اگر ساختمان و برج بلند در این مناطق باشد، پی ساختمان‌ها دچار نشست و سستی می‌شوند و در اسکلت ساختمان‌ها شکاف به وجود خواهد آورد و با یک زلزله ضعیف ساختمان‌ها به راحتی فرو می‌ریزند. از سوی دیگر لوله‌های فاضلاب به صورت تراز مواد داخل‌شان را هدایت می‌کنند و اگر در یک زون انحنای زمین باعث خمیدگی لوله‌های فاضلاب شود، محل اتصالات لوله‌ها از یکدیگر جدا می‌شوند و نشت مواد فاضلاب و مشکلات زیست محیطی را به همراه خواهند داشت.
فروچاله ۱۰۰ متری
در این شرایط فروچاله‌ها نیز از فروریزش جدا نیستند، زمین‌هایی که به چاله‌های بزرگ تبدیل می‌شوند. کهرم در باره این پدیده می‌گوید: «عمیق‌ترین فروچاله‌ای که در کشور داشته‌ایم مربوط استان فارس است که عمق آن حدود ۱۰۰ متر برآورد شد که در دنیا چنین پدیده ای بی‌سابقه بود. از نظر تعداد نیز دشت فامنین و کبودر آهنگ همدان رکوردار است. در این منطقه فروچاله‌هایی به شکل زنجیروار در یک خط به قطر حدود ۲۰ متر ایجاد شده بود و احساس امنیت ساکنان را از بین برده بود. از سوی دیگر رکوردار فروریزش‌های شهری، تهران است. ما در سال‌های گذشته در شهران، خیابان‌های پیامبر، میدان قیام، حوالی محمدیه در انتهای خیابان مولوی، چهارراه مولوی و در امتداد مسیر مترو مولوی این فروریزش‌ها را داشتیم که متاسفانه در فروریزش شهران یک راننده بیل مکانیکی و در میدان قیام یک کارگر و یک آتش نشان جان خود را از دست دادند.»
از تجارب کشورهای دیگر استفاده کنید
یکی از نقاط بحرانی دنیا در زمینه فرونشست زمین، کشور ژاپن بود. پس از دهه‌ها برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی در توکیو، این شهر با فرونشست شدیدی مواجه شد که این فرونشست سالانه در سال ۱۹۶۸ به اوج خود (۲۴سانتی‌متر در سال) رسید. در واقع در آن سال‌ها هر روز ۱,۵ میلیون متر مکعب، آب استخراج می‌شد. در واکنش به این معضل، دولت ژاپن برای استخراج آب‌های زیرزمینی محدودیت قائل شد و این فرونشست تا دهه ۲۰۰۰ کند شد و به ۱ سانتی‌متر در سال رسید. در برخی از مناطق، فاضلاب صنعتی تصفیه شدند و از آب حاصل از آنها برای مصارف دیگر استفاده شد. در مناطقی دیگر هم به جای استفاده از آب‌های زیرزمینی، آب‌های روی سطح زمین به‌کار گرفته شد. شهر سن‌واکین کالیفرنیای آمریکا نیز که اصلی‌ترین صنعت‌شان کشاورزی است، با فرونشست ۶۰سانتی‌متری زمین در سال مواجه شد که این سریع‌ترین فرونشست در جهان است. این مشکل با تبدیل محصولات تناوبی مانند گوجه‌فرنگی و فلفل به محصولات دایمی تاکستان و باغ‌های میوه، بدتر شد. فرونشست زمین در این منطقه به زیرساخت‌های این شهر و سیستم لوله‌های آب آن صدمه زده است. مسئولان این شهر قرار است در کاشت محصولات انتخابی‌شان تجدیدنظر کنند و به‌جای استفاده از آب‌های زیرزمینی از آب‌های روی سطح زمین بهره بگیرند. در کشور چین نیز به‌دلیل استفاده بیش از حد از آب های زیرزمینی موجب فرونشست در برخی از شهرهای این کشور مانند شانگهای شد که این فرونشست در سال ۱۹۶۵ با نشست ۲,۶۳متر به اوج خود رسید. این کشور علاوه‌بر توقف برداشت از آب‌های زیرزمینی، با استفاده از بیش از ۲۰۰ چاه، آب‌های مازاد روی سطح زمین را به سفره‌های آب‌های زیرزمینی تزریق کردند. این کار را در فصول سرد سال که فعالیت بسیاری از کارخانه‌ها متوقف می‌شد انجام دادند. ده سال بعد (۱۹۷۶) فرونشست زمین متوقف شد. حالا در نگاهی آماری به کشورها که با بحران فرونشست زمین دسته و پنجه نرم می‌کردند، این آمار به‌صفر رسیده است.
فرونشست در بافت مسکونی تهران
سال ۹۴ بود که مردم روستای ایج در شهرستان استهبان با صدای هولنکی از خواب برخواستند، وقتی آنها به محل وقوع صدا در دامنه کوهستان رسیدند با تعجب چاله‌ای عظیم طبیعی را پیش روی خود دیدند که عمق آن دیده نمی‌شود. در این شرایط و برای بررسی این موضوعات، یک کارشناس محیط زیست به «آرمان امروز» می‌گوید: «سال‌ها ما به وزارت مسکن و شهرسازی و شورای شهر تهرن اعلام کردیم که فرونشست زمین در پایتخت جدی است، اما گوش کسی به این ماجرا بدهکار نبود.» اسماعیل کهرم در ادامه صحبت‌هایش می‌افزاید: «فرونشست زمین یک اتفاق طبیعی خطرناک و غیر قابل لمس در کشور ما است که به صورت خزنده بسیاری از دشت‌های حاصل خیز و مناطق شهری با تراکم بالای جمعیتی را با تهدید مواجه می‌کند. متاسفانه کشور ما از استانداردهای اروپایی که چهار سانتی‌متر در سال را برای فرونشست زمین پیش بینی نموده، عبور کرده است. به عنوان مثال در جنوب و جنوب غرب تهران فرونشست سالانه زمین ۲۴ سانتی‌متر ثبت شده و این آمار نشان می‌دهد که تا چه اندازه از حد بحران عبور کرده‌ایم. فرونشست زمین هر روز به صورت خزنده و آهسته به اراضی شهری تهران نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود و این پدیده حاصل بی‌تدبیری در حوزه مدیریت آب‌های زیر زمینی از دیرباز تا کنون است. کانون اصلی فرونشست زمین در جنوب تهران، در مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ قرار دارد. این پدیده به صورت زون‌های مختلف خود را نشان می‌دهد که نقطه مرکزی آن از عدد بالاتری برخوردار است. بالاترین عدد فرونشست زمین مربوط به مناطق جنوب شهری تهران با ۲۴ سانتی‌متر است، اما حاشیه آن تا فرودگاه مهرآباد و مرز فرودگاه امام گسترش پیدا کرده است. نقطه مرکزی این زون در منطقه ۱۷-۱۸-۱۹ قرار دارد و هر چقدر از مرکز آن دور می‌شویم از میزان شدت فرونشست زمین کاسته می‌شود، با این اوصاف فرودگاه مهرآباد و امام ۶ سانتی‌متر در سال فرونشست زمین دارد و در مرحله هشدار است. شمال فرونشست نیز از میدان انقلاب عبور کرده و بی‌تردید اگر اقدام موثری در رابطه با کنترل آن صورت نگیرد، این وضعیت هشدار به فاجعه تبدیل خواهد شد.»
وی در پاسخ به این سوال که تدوام و افزایش میزان فرونشست زمین برای تهران تا چه اندازه می‌تواند خطرساز باشد؟ می‌افزاید: «وقتی اعلام می‌کنیم که فرونشست زمین به ۲۴ سانتی‌متر رسیده است، یعنی این عدد در یک دهه اخیر و به صورت تدریجی شکل گرفته و هر سال ۲.۴ سانتی متر زمین به صورت نامحسوس نشست کرده و به شکل انحنا در می‌آید. زمین منحنی شده برای تاسیساتی همچون خطوط راه‌آهن و لوله‌های نفت که یک خط صاف را دنبال می‌کنند، بزرگترین تهدید به شمار می‌رود. از سوی دیگر اگر ساختمان و برج بلند در این مناطق باشد، پی ساختمان‌ها دچار نشست و سستی می‌شوند و در اسکلت ساختمان‌ها شکاف به وجود خواهد آورد و با یک زلزله ضعیف ساختمان‌ها به راحتی فرو می‌ریزند. از سوی دیگر لوله‌های فاضلاب به صورت تراز مواد داخل‌شان را هدایت می‌کنند و اگر در یک زون انحنای زمین باعث خمیدگی لوله‌های فاضلاب شود، محل اتصالات لوله‌ها از یکدیگر جدا می‌شوند و نشت مواد فاضلاب و مشکلات زیست محیطی را به همراه خواهند داشت.
فروچاله ۱۰۰ متری
در این شرایط فروچاله‌ها نیز از فروریزش جدا نیستند، زمین‌هایی که به چاله‌های بزرگ تبدیل می‌شوند. کهرم در باره این پدیده می‌گوید: «عمیق‌ترین فروچاله‌ای که در کشور داشته‌ایم مربوط استان فارس است که عمق آن حدود ۱۰۰ متر برآورد شد که در دنیا چنین پدیده ای بی‌سابقه بود. از نظر تعداد نیز دشت فامنین و کبودر آهنگ همدان رکوردار است. در این منطقه فروچاله‌هایی به شکل زنجیروار در یک خط به قطر حدود ۲۰ متر ایجاد شده بود و احساس امنیت ساکنان را از بین برده بود. از سوی دیگر رکوردار فروریزش‌های شهری، تهران است. ما در سال‌های گذشته در شهران، خیابان‌های پیامبر، میدان قیام، حوالی محمدیه در انتهای خیابان مولوی، چهارراه مولوی و در امتداد مسیر مترو مولوی این فروریزش‌ها را داشتیم که متاسفانه در فروریزش شهران یک راننده بیل مکانیکی و در میدان قیام یک کارگر و یک آتش نشان جان خود را از دست دادند.»
برچسب ها :
ناموجود- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰