رمزگشایی از بانیان وضع موجود

آرمان شرق-هوشمند سفیدی:اخیراً در سپهر سیاسی کشور، و از زبان و کلام. بسیاری از سیاست ورزان، شاهد بیان انتقادی در ارتباط با وضع موجود هستیم ؛ به گونه ای که همه ارادی یا ناگزیر منتقد وضع موجود شده اند!این واقعیت از یکسو ، مبین ظرفیت بینش و نگاه انتقادی به وضعیت موجود است که به هیچوجه قابل دفاع و توجیه نیست؛ و از طرف دیگر، متأسفانه هر یک از افراد و جریان ها، با سوء استفاده از این واقعیت کتمان ناپذیر، تلاش دارند تا خود را مبرا از این وضع نشان دهند و مشکلات را بر گردن یکسری افراد یا جریان های مقابل بیاندازند، بی تردید، این نگاه و بینش به هیچوجه، نگاه آرمانی و راهگشایی نیست و به تداوم وضعیت موجود دامن خواهند زد.
لذا، بایسته و شایسته آنکه سهم هر یک از افراد و گروههای سیاسی در پدیدار شدن وضعیت موجود روشن شود و برسی بسهم و عوامل و علل (آسیب شناسی) وضع موجود در اولویت قرار گیرد تا آنگاه بتوان نسخه برون رفت از وضع موجود را بر پایه واقعیات و با اتکای به علم و تجارب موثر در برون رفت از وضع موجود ارائه داد.
و اما اگر بنا داریم به دور از حب و بغض و برپایه علم به وضعیت موجود نوری بتابایم و ببنییم کجا بودیم و چگونه به اینجا رسیدیم، ابتدا بپذیریم که هر واقعیتی امروزی، ریشه در گذشته دارد و نمی توان تاریخمندی واقعیت های موجود را نادیده انگاشت، آنچه که امروز بر دوش ملت سنگینی می کند، بی تردید حاصل حداقل یکصد و پنجاه سال اخیر است و حتی دوره پهلوی و بلند پروازی های پهلوی دوم ، اقتصاد رانیتر و نفتی و نیز توسعه نامتوازن این دوره را نمی توان نادیده انگاشت.
پس از آن در ۴۳ سال اخیر اگر آسیب شناسی وضع موجود مدنظر باشد، به نظر می رسد حتی دستاوردهای غیرقابل انگار در این چهار دهه، محصول توسعه متوازن و برنامه توسعه علمی نبوده و بر پایه آرمان های ایدئولوژیک و مقطعی و منویات شخصیت های سیاسی، سامان یافته است. عدم توجه به تخصص ها، ناکارآمدی قوای مجریه، وقوع بعضی از اتفاقات ناخواسته مثل جنگ تحمیلی، حاشیه رانی شایستگان و متخصصان دلسوز، تحریم، الیگارشی مدیریتی و …، همگی باعث شده اند نه تنها وضعیت موجود در هر دهه ای بهبود نیابد، بلکه به طور مستمر بار اضافی فزاینده ای بر دوش نظام سیاسی قرار داده شده و متأسفانه اراده سیاسی قوی برای حل و فصل مشکلات عدیده روزافزون وجود نداشته است، لذا، نمی توان وضع موجود را محصول یک مقطع خاص از ۴۳ سال اخیر دانست، گرچه شاید وزن هر دهه را باید متفاوت ارزیابی کرد.
وانگهی در تحلیل وضعیت موجود، نمی توان صرفاً افراد و کنش فردی را دخیل دانست و از ساختار غافل شد؛نگاه فراپساورزی به واقعیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، مؤید این است که هم افراد در شکل گیری وضعیت موجود، سهیم و مقصرند، و همه ساختارهای مختلف حاکم بر جامعه، لذا در نسخه پیچی و پی جویی راه های برون رفت از وضع موجود، باید سهم کنش و ساختار را با هم دید و از سویی ، به تعامل دیالکتیکی بین کنش و ساختارها توجه کرد که وضعیت موجود را پیچیده تر ساخته اند، براین اساس، باید گفت نمی توان وضعیت موجود را صرفا به یک سری افراد یا گروهها نسبت داد، همه آنانکه فرمان سیاست ورزی را در ۱۵۰ سال اخیر در دست داشته اند؛ و ماشین سیاست را به بیراهه برده اند، و بعضاً بسیاری از آنان، فرمان به دست ، ولی ناتوان ، به فرمانروایی مشغول بوده اند و به قول شهید چمران، اینان در زمره بی تعهداتی هستند که علی رغم نداشتن تخصص، مسئولیت پذیرفته اند باری بر مشکلات و مسائل موجود افزوده اند.
نکته مهمتر آنکه ، نباید وضع موجود را سیاه نمایی کنیم و حداقل ، رویکردها و نگاه های آرمان گرایانه و بعضی دستاوردهای نظام سیاسی را نباید از نظر دور داشت.
در نهایت، اگر بر اساس سیاست واقع بینانه و دلسوزانه عمل کنیم، لازم است:
۱-وضع موجود به طور علمی و توسط نخبگان و عالمان نقد و آسیب شناسی شود.
۲-همه در پذیرش سهم خود در پدیدار شدن وضع موجود آماده باشند.
۳-اگر قرار باشد بانیان وضع موجود کنار نهاده شده و طرحی نو ترسیم شود ، نباید این حرکت فعلی صرفاً شامل یکسری افراد یا یکسری از جریان های سیاسی باشد.
۴-نقد وضع موجود نباید برای مچ گیری و اتهام زنی باشد، بلکه باید به سمت آینده روشن و ارائه نسخه علمی و چاره اندیشی باشد.
۵-در همه مراحل ، نگاه علمی و واقع بینانه ظهور و بروز یابد.