به گزارش روز دوشنبه ایرنا، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا بیستمین سالگرد روزی را که برای اولین بار قدرت را در برزیل به دست گرفت، به سبکی نوین جشن خواهد گرفت: با بازگشت به ریاست جمهوری. اما واقعیت این است که از یکم ژانویه ۲۰۰۳ تا یکم ژانویه ۲۰۲۳، شرایط در این پر جمعیت‌ترین کشور آمریکای لاتین و جبهه چپگرایان کهنه‌کار به طرز چشمگیری تغییر کرده است. داسیلوا اگر چه همچنان به تکرار شعارهای قدیمی خود علاقه‌مند است و اطرافش را با دوستان قدیمی پر کرده اما برزیلِ امروز، همپای جهان، دستخوش تحولات عمیقی شده است.

داسیلوا پس از یک دوره‌ ریاست جمهوری روی کار خواهد آمد که در چهار سال عمرش، دولت را مملو از نظامیان کرد؛ برزیل دیروز یکشنبه یکم ژانویه (۱۱ دی)، مسیر تازه‌ای را با کلاسیک‌ترین سبک سیاسی لولا داسیلوای ۷۷ ساله آغاز می‌کند. این رهبر سابق اتحادیه کارگران و رئیس‌جمهوری سابق بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰، با وعده بازگرداندن لبخند رضایت به چهره هموطنانش به قدرت باز می‌گردد و اولویت‌های او، فعال کردن مجدد اقتصاد، مبارزه با گرسنگی و فقر و نیز درخشش مجدد برزیل به عنوان اولین قدرت آمریکای لاتین در صحنه بین‌المللی است.

هزاران نفر از حامیان حزب کارگران (PT) از گوشه و کنار برزیلِ پهناور به برازیلیا (پایتخت) آمدند و شادی شب سال نو میلادی را با بازگشت دموکراسی به کشورشان گرامی داشتند؛ طرفداران داسیلوا با بنرها، لباس‌ها و کلاه‌های سرخ‌رنگی که قطعا بولسوناریسم (طرفداران ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهوری سابق) از آن متنفر است، تصمیم گرفته‌اند فرصت دوباره‌ای در اختیار کارگر سابق کارخانه فلزات قرار دهند و اینگونه به استقبال سال ۲۰۲۳ بروند.

بولسونارو؛ غائب بزرگ مراسم تحلیف

سال نو میلادی در برزیل، با پایان عصر بولسونارو و آغاز عصر داسیلوا، بیشتر به رستاخیزی سیاسی می‌ماند. رهبر راست افراطی تصمیم گرفت تا در روز تحلیف، خاک کشورش را با خاک آمریکا جایگزین کند تا کسی نباشد که کرسی ریاست جمهوری را به رقیبش تحویل می‌دهد. با منقضی شدن مصونیت ریاست جمهوری بولسونارو به محض ادای سوگند توسط داسیلوا، سفر بولسونارو حتی به یک فرار شبیه است. این نظامی سابق به همراه همسرش «میشل»، راهی اورلاندو (فلوریدا) شد و به نشانه آخرین تبعیت از بت بزرگش، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا تصمیم گرفت در مراسم تحلیف یکشنبه غائب باشد. بولسونارو در طول دوران تصدی منصب ریاست جمهوری، به تهاجم سیستماتیک متوسل شد تا سیاست‌های اجتماعی و زیست محیطی را از بین ببرد. میراث بزرگ او، تسهیل فروش اسلحه است.

فضای سیاسی حاکم در برزیل در حال حاضر و به طور کلی، دوقطبی است؛ بولسونارو به شکست خود اعتراف نکرده و اعتراض‌ مخالفان داسیلوا همچنان ادامه دارد. اما نگرانی‌ها با حمله نافرجام هفته گذشته به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافت. یکی از طرفداران بولسونارو به دلیل تلاش برای ترتیب دادن یک حمله تروریستی و بمب‌گذاری با هدف ایجاد هرج‌ومرج، دستگیر و به تروریسم متهم شد. بولسونارو پیش از حرکت به سمت فلوریدا، این حمله را محکوم و تلاش کرد از معترضانی که دو ماه پیش مداخله نظامی برای جلوگیری از دوره سوم ریاست جمهوری لولا را خواستار بودند، فاصله بگیرد.

بازگشت داسیلوا، بازگشت قدرتمندترین نهاد سیاسی آمریکای لاتین به قدرت است که پس از ۱۴ سال حضور، به دنبال زندانی شدن داسیلوا و جایگزین کردن دیلما روسف رئیس‌جمهوری پیشین (۲۰۱۱- ۲۰۱۶)، طرد و کنار گذاشته شده بود. شخص داسیلوا برای اینکه مبادا کسی فراموش کند وی روزگاری کارگر بوده است، نبود انگشت کوچکش که توسط یک ماشین تراشه قطع شده را به نماد شخصی تبدیل کرده است. وی نخستین رئیس‌جمهوری بود که پس از سه تلاش ناکام در انتخابات، از طبقه کارگر به قدرت رسید و به عنوان رئیس «معجزه اقتصادی»، اعتبار بین‌المللی شگفت‌انگیزی برای کشورش به دست آورد. پس از دو دوره ریاست جمهوری موفق، در سال ۲۰۱۷، به اتهام فساد مالی به ۱۲ سال زندان محکوم شد اما با گذشت ۱۹ ماه از دوره محکومیت، با حکم دستگاه قضایی تبرئه و آزادی او با استقبال انبوهی از رهبران و طرفدارانش همراه شد. و بدین ترتیب، از نخستین روزهای پس از آزادی، زمزمه‌های بازگشت دوباره او به قدرت آغاز شد تا اینکه ساعات پایانی ۳۰ اکتبر ۲۰۲۲ (هشتم آبان ۱۴۰۱) تصاویر و تیترها از خبر «لولا داسیلوا در انتخابات برزیل پیروز شد» در رسانه‌های جهان منتشر شد.

هنر تبدیل دشمن به دوست؛ از رموز پیروزی داسیلوا

حزب کارگران، ستون اصلی دولت بعدی برزیل خواهد بود اما داسیلوا باید قدرت را با نیروهایی از راست و چپ نیز تقسیم کند. چنانکه شخص او در شب انتخابات تاکید کرد و از زبان وفادارترین حامیان داسیلوا شنیده می‌شود: این پیروزی برای لولا و حتی حزب کارگران نیست، بلکه این پیروزیِ دموکراسی است.

خرالد آلکمین فرماند سابق و سیاستمدار راست کلاسیک، نخستین دشمنی بود که لولا داسیلوا برای شکست دادن بولسونارو به متحد تبدیل کرد و از امروز به عنوان معاون رئیس‌جمهوری فعالیت خواهد کرد. کابینه داسیلوا از ۹ حزب تشکیل شده و یک سوم وزیران آن را زنان تشکیل می‌دهند. لولا داسیلوا برای رسیدن به قدرت، ائتلافی از ۹ حزب سیاسی ایجاد کرد که گسترده‌ترین ائتلافی است که تا کنون در تاریخ سیاسی برزیل دیده شده است و احزاب راست میانه را نیز در بر می‌گیرد.

داسیلوا در نخستین سخنرانی خود پس از پیروزی گفت: برزیل به محافل بین‌المللی بازگشته است، دیگر نمی‌خواهد مطرود باشد و نیازمند اتحاد است. بنابراین چنانکه داسیلوا اذعان کرده است، وی تلاش خواهد کرد تا وجهه برزیل را نه تنها در سطح منطقه‌ای بلکه در سطح بین‌المللی بهبود بخشد.

برزیل دارنده بزرگ‌ترین میزان تولید ناخالص داخلی و پرجمعیت‌ترین سرزمین آمریکای لاتین بوده و کشوری درحال‌توسعه با پتانسیل عظیم اقتصادی است؛ برزیل در گروه قدرت‌های نوظهور اقتصادی موسوم به بریکس به روابط و همکاری دوستانه خود با سایر قدرت‌ها ادامه می‌دهد؛ این کشور پهناور یک نیروگاه بزرگ کشاورزی، دارای منابع عظیم معدنی و بازار داخلی قابل‌توجه است و از همه مهم‌تر از نفوذ منطقه‌ای قابل‌توجهی برخوردار است. بنابراین، هر چه بیشتر تکمیل شدن پازل جبهه چپ‌گرایان در این منطقه با پیروزی داسیلوا، نه تنها زمینه برای حضور قدرتمندتر برزیل در عرصه جهانی بلکه شرایط برای عرض اندام قوی‌تر آمریکای لاتین را فراهم خواهد کرد.