خودرو در ایران۲۰ تا ۳۰ برابر قیمت جهانی است/کم‌تر از ۱۰۰ نفر هستند که از وضعیت خودروسازی سود می‌برند/دعوای زرگری بر سر قیمت خودرو می‌کنند/مصرف کننده از افزایش قیمت خودرو نه سود که ضرر همه جانبه می‌کند!

آرمان شرق –جواد مرشدی:یکی دو روز پیش بود که رئیس شورای رقابت گفت قرار است هفته آینده در شورای رقابت بحث کنیم و شاید به این جمع بندی برسیم که میزان افزایش تورم بر هر نوع خودروی تولید داخل را به طور جداگانه از بانک مرکزی استعلام بگیریم و متناسب با آن به قیمت خودروها اضافه کنیم! رضا شیوا این را هم گفت که خودروسازان تولید خود را کم نکردند اما تقاضا افزایش یافته است و برخی مردم به عنوان سرمایه گذاری خودرو می خرند نه مصرف .براستی چرا اینگونه است و چرا خودرو به یک کالای سرمایه ای تبدیل شده و جزو ثروت محسوب می شود؟ چیزی که در هیچ جای دنیا یافت نمی شود .از طرف دیگر سرانجام قیمت خودرو چه خواهد شد و تا کی باید بواسطه آنچه که از آن به عنوان عدم عرضه توسط خودروسازان یاد می شود، قیمت ها سیر صعودی داشته باشند؟ آرمان شرق در گفت و گویی با دکتر علی خاکساری استاد دانشگاه و کارشناس این حوزه به این مهم پرداخته که در پی می آید.

رئیس شورای رقابت اعلام کرده که بناست شنبه در جلسه ای در مورد افزایش قیمت خودرو تصیم گیری شود و احتمال اینکه خودرو گران تر شود را هم مطرح کرده اند .با توجه به اینکه درصد پایینی از مواد اولیه خودروهای ساخت داخل از خارج وارد می شود ،چرا قیمت ها بالاست و به نظر شما سرانجام قیمت خودرو چه خواهد شد؟

در سمت قیمت ما متاسفانه اصلا مسیر درستی را نمی رویم،از یک طرف شورای رقابت داریم و از یک طرف سازمان حمایت از مصرف کننده را داریم و از طرف دیگر به خودروسازان امتیاز می دهیم که قیمت های شان را پایین نگه دارند .مشکل اصلی که ما داریم این است که در بحث خودرو اصلا ما هیچ اصول و چارچوب اقتصادی را درکشور نداریم و بحث اینکه چقدر مواد اولیه از خارج می آید و چقدر به خارج وابسته هستیم از نکات انحرافی در قیمت گذاری است ،نه تنها خودرو بلکه هر چیز دیگری.واقعیت این است که در ایران قیمت خودرو ۲۰ تا ۳۰ برابر قیمت جهانی است با توجه به در آمد مردم ایران و در امد سایر کشورها و به عبارتی آن چیزی که تحت عنوان قدرت خرید مطرح می شود .اگر بدون درآمد ها لحاظ بکنیم قیمت خودرو در کشور ما تا قبل از این اتفاقات حدود۲ تا ۳ برابر قیمت جهانی بوده اما با این اتفاقاتی که اخیرا افتاده به ۴ تا ۵ برابر قیمت جهانی رسیده .علاوه بر آن این است که خودروهایی مثل پرشیا ،سمندیا پراید و غیره اینها اصلا در عبارتی در استانداردهای امروز جهانی، خودرو تلقی نمی شوند .چون اینها نه شرایط بیمه ای لازم را دارند و نه به لحاظ زیست محیطی مورد تایید یک سازمانی هستند و نه حقوق مصرف کننده در ارتباط با خدمات پس از فروش را انجام می دهند .در نتیجه ما هر چقدر هم که در این زمینه بحث کنیم واقعا به بیراهه می رویم  ولی واقعیت ها این است که چون یک گروه خیلی محدود که شاید به ۱۰۰ نفر هم نرسند دارند به شدت از این قضیه سود می برند و این سود به قیمت از بین رفتن اقتصاد و پول کشور و از همه مهمتر جان مردم است و متاسفانه خودشان سیاست گذار و یا تولید کننده هستند و یا سیاست گذارانی هستند که با تولید کننده ارتباط دارند و یا تولید کنندگانی هستند که روی سیاستمداران نفوذ دارند .در نتیجه این بحثی که مطرح می شود که شورای رقابت می خواهد جلسه بگذارد و برای افزایش قیمت درصد تعریف کند و یا سازمان حمایت از مصرف کننده بیاید وارد قضیه شود و در حمایت از مصرف کننده بحث هایی را مطرح کند، من همه اینها را می گویم دعوای زرگری ،یعنی بحث هایی است که نه تاثیر مثبتی در این زمینه می گذارد و نه در واقع آن کسانی که در راس این سازمان ها نشسته اند یا در شوراهای اینچنینی شرکت می کنند، نیت خیری دارند .بالاترین شورایی ما که اسما در مورد خودرو داریم شورای سایت گذاری خودرو است،این شورا متشکل از وزیر صنعت با چند نفر قطعه ساز و چند نفر خودروساز است که دور هم جمع شده اند و به جیب خودشان نگاه می کنند و بر اساس جیب و منفعت سازمانی و منغعت سیاسی و منفعت افراد خاص یک تصمیماتی می گیرند  .در واقع هیچ امیدی به هیچ کدام از این شورا ها نیست چون اساسا این شوراها دانسته و یا ندانسته به بیراهه می روند و تصمیماتی می گیرند که به قیمت از بین رفتن جان مردم و محیط زیست کشور و اقتصاد کلان کشور می شود .

در نظر داشته باشد که آقای شیوا در مورد کاهش قیمت چیزی نگفته اند و حرف از افزایش قیمت زده اند .

اصلا آقای شیوا کسی نیست که بخواهد حرفی بزند یا نزند،اینکه آقای شیوا بگوید؛ می خواهیم کاهش دهیم یا افزایش دهیم اینها بازی است ،نگاه کنید ببینید در این ۱۰ ،۱۲ سالی که در شورای رقابت بودند و حتی زمان دکتر پژویان چه کارهایی انجام گرفته و خودشان هم می دانند که کاره ای نیستند ولی خوب بالاخره آنجا هم یک مسئولیتی گرفتند و دلشان خوش است که بالاخره با ۴ نفر جلسه ای می گذارند و چیزهایی می گویند و صورتجلسه را امضاءمی کنند و آنها هم کار خودشان را می کنند .بحث این نیست که آقای دکتر شیوا یا امثالهم چی بگویند، مسئله این است که این بحث از دست تمام این آقایان خارج است که البته بعضی های شان دارند منفعت خاصی می برند.دقت کنیم می بینیم که دیگر هیچ یک از مردم توجهی به این شورا ها و جلسات ندارد و برایشان فرق نمی کند که شورای رقابت چه بگوید.

در تمام دنیا سراغ نداریم که از خودرو به عنوان یک کالای سرمایه ای یاد کنند ،چرا خودرو در ایران به عنوان یک ثروت به حساب می آید؟

وقتی قیمت یک کالایی به اندازه چند سال حقوق و درآمد بخش عمده ای از جامعه است و از طرف دیگر کالایی است که دارد روز به روز گران می شود، طبیعی است که تبدیل به کالای سرمایه ای گردد .ما اگر حتی در مورد شن های ساحل دریا هم چنین تفکری داشته باشیم، یعنی به قدری شن ساحل دریا را گران کنیم و به گونه ای باشد که مثلا من یک تن شن امسال بخرم و سال بعد بتوانم به ۱/۵ برابر قیمت بفروشم، آن شن هم می شود کالای سرمایه ای .پس در نتیجه آن چیزی که تعیین می کند کالا سرمایه ای یا مصرفی است بستگی به این دارد که قیمت آن چقدر باشد و چه سهمی از درآمد مردم را به خود اختصاص دهد .مهم این است که این کالا آیا منجر به درآمد بیشتر برای کسی که آن را دارد است یا خیر ،خودرو را تبدیل به چنین کالایی کرده ایم،  پس در نتیجه خودرو به عنوان یک بازیچه به کالای سرمایه ای تبدیل شده است ،نه اینکه مردم بخواهند این کالای سرمایه ای باشد .در نتیجه نوع سیاست گذاری و نوع انحصاری که در این صنعت ایجاد کرده ایم، باعث شده تا به یک کالای سرمایه ای تبدیل شود .

متاسفانه شاهد هستیم که افراد بعد از خرید خودرو خصوصا در برندهای خارجی و استفاده دو سه ساله از آن می توانند همان خودروی دست دوم را به دو برابر قیمت زمان خرید بفروشند و سود کنند .چرا چنین مسئله ای درمورد خودرو رایج شده؟

مردم متاسفانه از روی بی اطلاعی و یا دانش کم اقتصادی شان خیلی ها شاید خوشحال باشند که خودرویی را که امسال می خرند ۱۲۰ میلیون سال بعد می شود ۱۵۰ میلیون تومان ،در حالی که این سود نیست اما برای آن کسانی که تولید کننده ،وارد کننده و یا انبار دارند برای آنها یک کالای پر درآمد و سود آور است و منفعت می برند .باید دید این منفعت های عجیب میلیاردی در جیب چه کسی می رود و کجا خرج می شود .در نتیجه هر چیزی که قیمت آن نسبت به درآمد مردم قابل توجه باشد به کالای سرمایه ای تبدیل می شود و متاسفانه خودرو هم از این قائده مستثنی نیست .در بحث قیمت خودرو متاسفانه همه دارند به بیراهه می روند حتی اقتصاددان های ما. در ایران چیزی به نام خودروی ارزان قیمت نداریم که مثلا می گویند پراید خودروی ارزان قیمت است ،خیر چنین نیست .قیمت خودرو ۴ تا ۵ برابر قیمت جهانی است که البته اصلا خودرو نیست ،در واقع استانداردهای امروز خودرو را بررسی کنیم خودروهایی مثل پراید و سمند و ۲۰۶ و پرشیا و ۴۰۵ هیچ کدام شرایط خودروی قرن ۲۱ را ندارند ،حتی مال ۵۰ سال قبل را هم ندارند .در نتیجه هر زمانی کسی خواست در مورد قیمت خودرو صحبت کند یک معیار خیلی مشخصی وجود دارد ،قیمت یک خودروی مناسب دارای ایمنی کافی ،دوستدار محیط زیست با تجهیزات کامل و به راحتی قابل خرید در کمترین زمان مدل روز با یک کلاس خوب باید حداکثر معادل ۴ تا ۶ ماه حقوق یک کارمند دارای مدرک کارشناسی باشد . آن هم نه خودروی ایران خودرو و سایپا بلکه خوردوی روز دنیا.یعنی یک فردی که الان دارد کار انجام می دهد فرقی نمی کند در کدام بخش آزاد یا دولتی و تازه مشغول بکار شده را می گویم نه کسی که ۲۰ سال سابقه دارد که او باید با حقوق ۲ تا ۳ ماه این خرید را انجام دهد .اگر این اتفاق بیافتد دیگر خوردو و یا هر کالای دیگری تبدیل به کالای سرمایه ای نخواهد شد .

و اما در مورد آن بخش از سوال که مربوط به خرید ،استفاده و فروش با دو برابر قیمت بود بفرمایید.

آن کسی که خودرو را می خرد و سه سال بعد با قیمت دوبرابر قیمت می فروشد شاید در ظاهر خیلی ها خوشحال شوند ولی در اصل او دارد خیلی ضرر می کند ،به دو دلیل.یکی اینکه خودرویی که ۱۲۰ میلیون خریده و می فروشد ۲۲۰ میلیون ظاهرا ۱۰۰ میلیون سود کرده ولی اگر همان فرد بخواهد خودروی سه سال کارکرده اش را ۲۲۰ میلیون تومان بفروشد و مانند ۳ سال قبل یک کمری صفر بخرد باید الان حدود ۱۵۰ میلیون تومان روی پولش بگذارد واز آن طرف اگر الان قیمت ها ثابت مانده بود، فرد می توانست با ۲۰ تا ۳۰ میلیون بیشتر خودروی صفر کیلومتر مدل روز را بخرد .پس در نتیجه او ضرر کرده .بحث بعدی بحث هزینه هایی که خودرو دارد به فرد تحمیل می کند است ،یعنی مثلا آن کمری ۱۱۰ میلیون تومان ترمز و روغن و خدماتش معادل همین است اما وقتی همان خودروی ۳ سال کار کرده بشود ۳۰۰ میلیون تومان فرد باید سه برابر پول قطعات و سرویس روغن و لنت ترمز و غیره را بدهد ،پس در نتیجه همه جوره دارد ضرر می کند .ما باید بدانیم هیچ وقت با بالا رفتن قیمت مردم منفعت نمی برند ولی یک عده خاصی که وارد کننده و تولید کننده هستند ،دارند سود های خیلی کلانی می برند،و همه اینها در شورای سیاست گذاری خودرو و بخشی هم در شورای رقابت نشسته اند .