آرمان امروز-رضا پورحسین: روابط بین الملل از سده ها پیش به یکی از موضوعات پیچیده در عرصه جهانی بدل شده و عملا بسیاری بر این باور هستند که وضعیت امروز جهان در ابعاد مختلف نیز بر همین اساس رقم خورده است. روابط بین المللی که از مولفه های متعدد پیروی می کند.

مولفه هایی نظیر اقتصاد، دین، ژئوپلتیک، راه ها، تجارت و حتی آب و هوا نیز بعضا بر روابط بین الملل اثرگذار است. در این میان برخی نیز بر این باور هستند که علاوه بر این مولفه ها، مافیایی در روابط بین الملل شکل گرفته است که اساسا در بسیاری از رویدادها، به عنوان عامل محرک نقش آفرینی کرده اند.

از جنگ ها و تنش ها و انقلاب ها گرفته تا تحریم و قطع رابطه و تغییر حدود مرزها. مافیای که به گفته تحلیلگران از دیرباز بر روابط بین الملل اثرگذار بوده و به شکل های مختلف سرنوشت اتفاقات بزرگ تاریخ را تغییر داده اند.

نوام چامسکی، تحلیلگر آمریکایی در یکی از مصاحبه های خود در این خصوص می گوید: یکی از دکترین ‌های مهم در امور بین‌المللی که در ادبیات شاهد آن نیستیم، دکترین مافیا است. امور بین ‌الملل، بسیار شبیه به مافیا شده است. پدرخوانده، سرپیچی از دستورات را تحمل نمی‌کند.

این بسیار خطرناک است. به همین خاطر هم هست که اگر جایی یک مغازه‌ دار بگوید که من باج نمی‌ دهم، پدرخوانده این حرف را از او نمی ‌پذیرد و حتی اگر به پولش هم نیاز نداشته باشد، باز هم آدمکش‌ هایش را می‌فرستد تا او را له و نابود کنند چرا که در غیر این صورت، ممکن است بقیه هم از او یاد بگیرند و کم کم اوضاع شروع به تغییر کند.

چامسکی ادامه داد: این یک دکترین غالب در امور بین‌ الملل است. در حقیقت، وقتی به گذشته نگاه می‌کنید، می‌ بینید دلیل کودتای ۱۹۵۳ علیه دولت محمد مصدق هم همین بود. دلیل خصومت ایالات متحده با ایران، که خصومت بسیار جدی و شدیدی هم هست، همین است. به حمایت از صدام حسین، دیکتاتور مخلوع عراق هم در این مورد، اشاره می توان کرد. آن‌ ها به ایران حمله کردند، یک حمله جدی.

وی افزود: آن‌ها از دستورات سرپیچی کردند. آن ‌ها یک نیروی دست نشانده آمریکا را سرنگون کردند. آن‌ها به ایالات متحده دهان کجی کردند. به همین خاطر نمی‌توان آن‌ها را به حال خود گذاشت. بی شک در تمامی این رویدادها مافیای روابط بین الملل نیز نقش آفرینی کرده اند زیرا منافع آن ها با این اتفاقات به خطر افتاده است.

عبدالرضا فرجی راد، تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل و سفیر پیشین ایران در نروژ در این رابطه می گوید: ردپای مافیا همواره در عرصه های مختلف وجود دارد اما بی شک مافیای روابط بین الملل، متفاوت از مافیای اقتصاد است.

وی افزود: در عالم سیاست خارجی افراد و گروه هایی هستند که نقش مخربی را ایفا می کنند و روابط بین کشورها را مخدوش می کنند. این تخریب روابط برای گروه های مافیای روابط بین الملل مفید است و اساسا به همین علت است که دست به تخریب روابط می زنند. در آمریکا، خاورمیانه و سایر نقاط جهان چنین گروه های فشاری وجود دارند. این گروه ها همواره صلح و آرامش را هدف قرار می دهند تا به منافع خود دست یابند. فرجی راد ادامه داد: اثرگذاری مافیا بر روابط بین الملل شاید به اندازه سایر حوزه ها نباشد اما این مساله وجود دارد و در هر موضوعی تا میزانی اثرگذار است. یک اقدام گروه های مافیای موثر بر روابط بین الملل بعضا می تواند تبدیل به یک بحران شود. سفیر پیشین ایران در نروژ خاطرنشان کرد: ما در حمله نظامی غرب به عراق شاهد بودیم که برخی خبرسازی ها و محرک ها در این عرصه نقشی تعیین کننده داشت و برخی گروه ها به دروغ در خصوص تسلیحات کشتار جمعی عراق مطالبی منتشر کردند. در این میان چهره هایی نظیر تونی بلر و دیک چنی نیز هم راستا با این گروه ها منافعی را دنبال می کردند که شاید یکی از این منافع بهره برداری از نفت خاورمیانه بود.

وی افزود: مافیای روابط بین الملل در طول تاریخ بعضا جنگ هایی نیز به راه انداخته اند تا به منافع خود برسند. باید توجه داشت که گاهی جریان سازی های این گروه ها منجر به اتفاقاتی می شود و گاهی نیز به نتیجه ختم نمی شود.

از سوی دیگر حسن بهشتی پور، تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی بر این باور است که مافیای روابط بین الملل تا زمانی که در کشورها ذی نفوذ نباشند، نمی توانند اساسا تحرک خاصی داشته باشند و بر همین اساس مافیای روابط بین الملل را در برخی مواقع جزئی از بدنه دولت ها می داند.

وی در این رابطه می گوید: مافیای روابط بین الملل یا در رسانه ها نفوذ دارند و یا بعضا در دولت ها ورود می کنند. بی شک مافیای روابط بین الملل انسان هایی عادی نیستند و هر کدام به شکلی اثرگذار هستند.

بهشتی پور ادامه داد: در این میان مساله ای به نام تئوری توطئه نیز مطرح می شود. در این میان برخی بر این باور هستند که برای مثال گروه بیلدربرگ و یا مثلا ماسون ها همان گروه های مافیایی موثر بر روابط بین الملل هستند که بر رویدادهای جهان اثر می گذارند.  این تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل تصریح کرد: عنوان می شود که این قبیل گروه ها اساسا آغاز کننده بسیاری از جنگ ها بوده اند و برخی قراردادهای صلح نیز توسط همین گروه ها به کشورها تحمیل شده است. به نظر من این گروه ها در حد و اندازه تشکیل اجلاسیه های جهان و فشار بر دولت ها می توانند اثرگذار باشند اما به این شکل نیست که این گروه ها، بر کلیت جهان و رویدادهای سرنوشت ساز تاثیر اساسی بگذارند.

مافیای روابط بین الملل جایگاه خیلی بالایی ندارند و شاید بیشتر بر رویدادهای موردی اثرگذار هستند و مشخصا نمی توانند کلیت نظم جهانی را در دست گیرند. این گروه های فشار مشخصا در روسیه، آمریکا و سایر کشورها نیز وجود دارند و فعالیت می کنند و هر کدام در حد توان سعی می کنند اثرگذار باشند.