نویسنده: انس بن فیصل الحجی

دیپلماسی ایرانی: موجودی ذخایر شناور نفت ایران بعد از بارگیری اکثر این ذخایر به مقصد چین به صفر رسید که این مسئله پیامدهای سیاسی و اقتصادی دارد. این ذخایر به رغم تحریم های ایالات متحده آمریکا فروخته شد و جالب تر این که مقصد بخشی از صادرات نفت ایران با هماهنگی دولت آمریکا، کشورهای اروپایی بودند.

ایران در سال های گذشته بزرگترین ذخایر شناور نفت جهان را در اختیار داشت و گزارش ها نشان می دهد بخش اعظم این ذخایر را میعانات گازی تشکیل می داد. میعانات ذخیره شده در نفتکش های عظیم در برخی مواقع از ۸۰ میلیون بشکه فراتر رفت. در واقع زمانی که ایران به علت افزایش تقاضای داخلی و افزایش تقاضا در کشورهای همسایه به خصوص در فصل زمستان، تولید گاز را افزایش می دهد، مقدار زیادی میعانات گازی تولید می کند که بازاری برای آن نیست به همین علت آن را در نفتکش های غول پیکر قدیمی ذخیره می کند.

گزارش ها نشان می دهد که رابطه ای معکوس بین ذخایر شناور و قیمت نفت وجود دارد. زمانی که قیمت نفت کاهش پیدا می کند، بر موجودی مخازن شناور افزوده می شود که نشان می دهد ایرانی ها تمایلی به فروش نفت خود به قیمت پایین ندارند و زمانی که قیمت ها افزایش می یابد، ذخایر نفت را می فروشند تا از قیمت بالای نفت سود ببرند. البته به این مسئله می توان از زاویه دیگری هم نگاه کرد به این صورت که: کاهش قیمت ها به معنای کاهش تقاضاست بنابراین بازاری برای این مقدار نفت وجود ندارد به همین علت ذخیره می شود و افزایش قیمت ها به معنای افزایش تقاضا برای نفت است و موجودی مخازن فروخته می شود.

گزارش ها نشان دهنده وجود رابطه بین افزایش ذخایر شناور نفت و تشدید تحریم ها علیه ایران است و در زمانی که اجرای تحریم ها به طور رسمی یا غیررسمی سست می شود، ذخایر نفت ایران هم کاهش پیدا می کند. به این موضوع هم از زاویه ای دیگر می توان نگاه کرد به این شکل که آمریکا تمایلی به بالا بودن قیمت نفت ندارد بنابراین زمانی که قیمت نفت بالا می رود، نقض تحریم ها را نادیده می گیرد.

ایران تلاش می کند نفت خود را به کسی بفروشد که در مقابل آن پول نقد یا کالا تحویل دهد نه به کشوری که در راستای اجرای تحریم ها، پول نفت ایران را در بانک هایش نگه می دارد و دولت ایران به آن دسترسی ندارد. ایران صرفا بعد از لغو تحریم ها می تواند به این دارایی ها دست پیدا کند. به همین علت است که معامله با چین را به معامله با هند ترجیح می دهد.

دولت بایدن نقض تحریم فروش نفت ایران را نادیده گرفت تا اولا، دولت ایران را پشت میز مذاکره درباره برنامه هسته ای این کشور نگه دارد و ثانیا، به اروپا برای تامین نفت مورد نیاز خود بعد از تحریم نفتی روسیه و مخالفت کشورهای خلیج فارس با افزایش تولید نفت خود، کمک کند و ثالثا، بر سر پنج آمریکایی زندانی در ایران مذاکره کند.

با افزایش قیمت نفت بعد از حمله روسیه به اوکراین، ایران فروش ذخایر شناور نفت خود را افزایش داد و چراغ سبز دولت بایدن، کار ایران را تسهیل کرد از جمله این که ایران توانست محموله هایی را به چند کشور اروپایی صادر کند و با افزایش قیمت نفت در چند هفته اخیر، بر سرعت فروش ذخایر نفت ایران نیز افزوده شد.

درباره پیامدهای سیاسی و اقتصادی به صفر رسیدن ذخایر شناور نفت ایران باید گفت، مهم ترین پیامد این است که تاثیر هر گونه افزایش صادرات نفت ایران بر بازار نفت به کلی از بین رفته است بنابراین هرگونه توافق آمریکا با ایران بر سر برنامه هسته ای ایران کشور، تاثیری بر بازار نفت نخواهد داشت و جو بایدن از امضای توافق هسته ای با ایران هیچ بهره «نفتی» نخواهد برد. با این حال بایدن از طریق توافق غیرمستقیم بر سر دیگر مسائل، به آنچه می خواست رسید مثل افزایش صادرات نفت ایران همزمان با برداشت از ذخایر راهبردی نفت آمریکا برای جبران کاهش صادرات نفت روسیه و جلوگیری از افزایش قیمت نفت در زمان انتخابات آمریکا که تلاشی برای کاهش تورم در آمریکا محسوب می شود.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱