دوباره چمدان ها برای وین بسته می شود

دوباره چمدان ها برای وین بسته می شود

آرمان امروز- سرویس دیپلماسی: در سفر رئیس آژانس بین المللی انرژی به تهران دیدارهای متعددی شکل گرفت و صحبت های زیادی مطرح شد اما به نظر می رسد یک قسمت از صحبت های گروسی از همه مهم تر بود زیرا حامل پیامی سیاسی برای ایران بود.
شاید دقیقا به همین علت بود که یک خبرنگار فرانسوی عنوان کرد که شرط سفر گروسی به تهران این بوده که حتما با رئیس جمهوری ایران دیدار کند و این شرط نیز به صورت کامل محقق شد.
مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره این که آژانس چه تضمین‌ هایی می تواند بدهد که از این نهاد به عنوان یک ابزار سیاسی استفاده نشود، اظهار کرد، من می خواهم بگویم که آژانس هیچ وقت به عنوان یک ابزار سیاسی از آن استفاده نشده است و نخواهد شد. من به شما این تضمین را به شما می‌دهم که تحت دستورالعمل هیچ کشوری کار نکرده‌ایم. ابزار سیاسی شدن آژانس از نظر من صحبت مضحکی است.
گروسی با تاکید بر اینکه عملکرد آژانس و مدیر کل تحت نظر شورای حکام قرار دارد، افزود: برای ما عمل کردن مهم است زیرا به حرف زدن یا حرف های دیگران توجهی نمی کنیم؛ همانطور که آقای اسلامی گفت، برای من مهم است که با یکدیگر تحت پادمان هایی که مربوط به برجام می‌شود، کار کنیم.
وی ادامه داد: البته مذاکرات احیای برجام در دستور کار قرار دارد و ادامه پیدا می‌کند و البته این کاری که ما انجام می دهیم و توافق خوبی که قرار است به آن برسیم، به احیای برجام کمک کننده خواهد بود.
در این خصوص رضا نصری در پاسخ به این سوال که پیش‌بینی و سناریو‌های قابل طرح در مورد دستاورد این سفر چیست و تا چه میزان به توافق با آژانس نزدیک خواهیم بود، گفت، آن چه از بیانیه مشترک ایران و آژانس و همچنین اظهارات مدیرکل آژانس در دو نشست مطبوعاتی استنباط می‌ شود این است که طرفین در مورد یک نقشه‌ راه ملموس و دقیق به توافق رسیده‌ اند و به زودی جزئیات اجرایی این توافق نیز توسط تیم ‌های فنی طرفین در تهران معین خواهدشد.
آقای گروسی در نشست مطبوعاتی خود در وین به برخی جزئیات این توافق نیز که در گزارش مشترک مطرح نشده بود اشاره کرد که نشان می‌ دهد دامنه توافق فراتر از یک چارچوب کُلی یا یک موافقت اصولی بوده است. از جمله اینکه تاکید کرد بنا شده دوربین‌های آژانس در سایت‌های مورد نظر مجدداً فعال شود که این خود موضوع بسیار حساس و مهمی است که بسیاری پیش‌بینی می‌کردند در این مقطع حل‌ و فصل نخواهد شد. در نتیجه، به نظر می‌ رسد طرفین در یک مسیر مثبتی گام‌های جدی برداشته باشند.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که از نظر شما تاثیر گزارش آژانس در نتیجه مذاکرات برجامی تا چه اندازه است و در آن صورت آمریکا چه تصمیماتی خواهد گرفت، گفت: پیش از تعلیق مذاکرات، اختلافات ایران و آژانس به عنوان مانع اصلی پیش‌ برد مذاکرات مطرح می‌ شد. امروز به نظر می ‌رسد راهی برای برطرف کردن این مانع تدبیر شده است. حداقل کارکرد برطرف ‌سازی این مانع نیز این است که ایران می ‌تواند نشان دهد مقصر عدم احیای فرآیند مذاکرات نیست و امروز مجدداً توپ در زمین قدرت‌ های غربی افتاده است.
یعنی ایران می‌ تواند از این توافق فنی یک اهرم مهم سیاسی استخراج کند و مسئولیت بازگشت به میز مذاکره را به دوش طرف مقابل بیندازد. حال، باید دید واکنش عملی کشور‌های غربی به این توافق چیست و این موضوع نیز تا حدود زیادی در جلسه آتی شورای حکام و خروجی آن مشخص می‌شود.
نصری در پاسخ به این سوال که بعد از مشخص شدن نتیجه سفر آقای گروسی به تهران، گام بعدی برای رسیدن به توافق چیست؟ گفت: گام بعدی فعلاً جلسه شورای حکام است. پیرو آن طرفین می‌توانند به رایزنی‌های دیپلماتیک و سیاسی برای احیای مذاکرات مبادرت کنند. این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که آقای گروسی به گرفتن تضمین از سوی ایران اشاره کردند. چقدر ضرورت دارد که در طرف مقابل یعنی آژانس نیز این تضمین داده شود که در نتیجه گزارش خود علیه ایران موضع سیاسی نگیرد، گفت: آقای گروسی نمی ‌تواند تضمینی در مورد خروجی جلسه شورای حکام ارائه دهد.
خروجی جلسات شورای حکام برعهده‌ دولت‌هاست اما قطعا آقای گروسی می‌ تواند بر فضای حاکم بر جلسه به طرز قابل ملاحظه‌ ای تاثیر بگذارد و تا اینجا به نظر می ‌رسد قصد دارد این تاثیرگذاری مثبت باشد.
نصری در پاسخ به این سوال با توجه به اینکه آقای گروسی از درز اطلاعات ابراز گلایه داشتند، از نظر شما این اظهارات از سوی فردی که در راس یک نهاد بین‌المللی است عجیب به نظر نمی ‌رسد؟ چه اقداماتی باید در این زمینه انجام شود، گفت: معمولا اطلاعات آژانس به دولت‌ ها منتقل می ‌شود و از آن پس مدیرکل آژانس کنترل چندانی بر حفاظت از آن اطلاعات ندارد.
یعنی این قدرت و اختیار را ندارد که مانع درز عمدی، سهوی یا مغرضانه برخی اطلاعات به بیرون شود. این مشکلی است که شامل حال همه اعضای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌ شود و مختص ایران نیست. در واقع، در سازوکار‌های بین‌ المللی خلل‌ها و کاستی‌ها و مشکلات فراوانی وجود دارد و نباید تصور کرد ایران مسئول برطرف کردن همه آن‌هاست یا اینکه رفع مشکلات کشور را معطل رفع این مشکلات کلان ساختاری کرد. باید یاد گرفت چگونه علیرغم نواقص موجود در سازوکار‌های فرایند‌های بین‌المللی به بهترین شکل از منافع ملی دفاع کرد.
وی در پاسخ به این سوال اخیرا مشاهده شده که آژانس به جای پرداختن به مسائل فنی بیشتر به دنبال پرداختن به ادعا‌های سیاسی مخالفان سیاسی است چقدر ضرورت دارد که در این زمینه آژانس فقط به مسائل فنی توجه داشته باشد، گفت، همان طور که ذکر شد، نمی ‌شود مسائل فنی و سیاسی را کاملاً از هم تفکیک کرد.
موضوع فعالیت هسته‌ای در همه دنیا موضوعی است که در آن هر دو عنصر فنی و سیاسی به صورت پررنگ وجود دارد. تاریخچه مذاکرات برجام نیز این ادعا را تایید می ‌کند. هر موقع ایران تلاش کرد به این دو مقوله به صورت تفکیک‌ شده و جداگانه بپردازد، یک جا در فرآیند مذاکرات به بن ‌بست رسید و هرجا تلاش کرد این دو مقوله را در کنار هم و در قالب یک مجموعه هم ‌بسته حل ‌و فصل کند، به نتیجه رسید.
این اظهارات کارشناسان نشان می دهد که به نظر می رسد تیم مذاکره کننده ایران باید به زودی چمدان های خود را برای عزیمت به وین بسته و از امروز اتاق هایی در هتل کوبورگ وین رزرو کرد.