توسعه فعالیت‌های صنعتی و معدنی؛ نقطه اتکای توسعه اقتصادی

عطاالله معروفخانی، مدیرعامل شرکت فولاد هرمزگان

دهم تیرماه، بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز صنعت و معدن نامیده شده است؛ صنعتی که امروزه بیش از همیشه ثابت کرده است توجه حداکثری به آن می‌تواند نقطه عطفی در افزایش تولید ناخالص داخلی، رشد سرمایه‌گذاری‌ها و درآمد سرانه، توسعه فعالیت‌های صنعتی، معدنی، تولیدی و اشتغال‌آفرینی پایدار و در نهایت نقطه اتکایی بی‌بدیل برای توسعه اقتصادی و توانمندی کشور در برابر تهدیدها و تحریم‌ها باشد.

برای رهایی از اتکا به اقتصاد نفتی، راهی جز توسعه همه‌جانبه در حوزه معدن و صنایع معدنی نداریم، چنان‌که در سال‌های اخیر نیز مشاهده کرده‌ایم به‌ویژه صنعت فولاد کشور پیشران تولید و توسعه بوده و به‌عنوان یک صنعت مولد نقش بسزایی در اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی داشته است.

در این راستا رهبری معظم انقلاب بارها تأکید فرموده‌اند مصون‌سازی اقتصاد از آسیب تحریم‌ها فقط از طریق تقویت و رونق تولید میسر است. امروز در این مسیر، برخلاف گذشته که نفت هیچ رقیبی در اقتصاد نداشت، معدن و صنایع معدنی می‌تواند جایگزین خوبی برای نفت باشد.

امروز که بیشتر از همیشه در یک جنگ اقتصادی تمام‌عیار به سر می‌بریم و در شرایطی هستیم که بازار نفت به دلایل مختلف ازجمله مباحث سیاسی و نظامی جهانی با نوسانات شدید و غیرقابل‌پیش‌بینی مواجه می‌شود و به‌هیچ‌وجه قابل‌اتکا نیست، بهترین جایگزین آن تمرکز حداکثری بر توسعه معدن و صنایع معدنی و توجه حداکثری به فعالان این حوزه است.

بخش صنعت و معدن یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی و بزرگ‌ترین بخش مولد کشور به شمار می‌رود. این حوزه می‌تواند بیش‌ازپیش در تولید ناخالص داخلی کشور ایفای نقش کند. این بخش به دلیل اهمیت و نقشی که در اقتصاد دارد، اصلی‌ترین حوزه به‌منظور تحقق اهداف در نظر گرفته‌شده برای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود.

ظرفیت‌های موجود و دانش فنی و تخصص کارکنان بخش معدن و صنایع معدنی در کشور، امروزه شرایطی را فراهم کرده است که به‌جرئت می‌توان از معدن و صنایع معدنی به‌عنوان پیشران توسعه صنعت و مولد اقتصاد کشور یاد کرد.

با توجه به اینکه کشور ایران جزو برترین دارندگان مواد معدنی دنیاست و با عنایت به سهم بخش صنعت از تولید ناخالص داخلی، بدون شک تنها راه توسعه کشور از بخش صنعت و معدن می‌گذرد.

ازآنجاکه وابستگی به درآمدهای نفتی موجب آسیب‌پذیری کشور است، جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی در بخش معدن و صنایع معدنی می‌تواند به نقطه‌ای قابل‌اتکا و سرمنشأ رونق صنعتی و اقتصادی هرچه بیشتر بدل گردد. در این راستا اگرچه نسبت به دهه‌های قبل گام‌های خوبی برای رهایی از اقتصاد متکی به نفت برداشته شده است، متأسفانه همچنان ساختار اقتصادی ایران به نفت و درآمدهای نفتی وابسته است؛ ازاین‌رو رشد و توسعه بخش صنعت با تکیه‌بر اقتصاد دانش‌بنیان و اتکا به منابع داخلی می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌هایی باشد که اقتصاد کشور را از وضعیت تک‌محصولی و آسیب‌پذیری در برابر تهدیدهای خارجی رها می‌سازد و این راهبرد به‌درستی همان اصلی است که در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به‌خوبی در نظر گرفته شده است.

بخش معدن و صنایع معدنی در دوران بحران اقتصاد جهانی نیز نشان داده است که آسیب‌پذیری کمی در فرایندهای اقتصادی داشته و بیشترین کمک را به اقتصاد کشورها و ازجمله کشورمان کرده است.

بهترین گواه بر این مدعا این است که بنا بر آخرین گزارش انجمن جهانی فولاد، علی‌رغم کاهش ۵.۱ درصدی مجموع تولید جهانی فولاد طی ماه می ۲۰۲۳ میلادی (از ۱۱ اردیبهشت تا ۱۰ خردادماه ۱۴۰۲) تولید ایران طی این ماه و همچنین در پنج ماه ابتدای سال میلادی با رشد ۸.۸ درصدی مواجه بوده است.

با نگاهی به دستاوردهای دو سال اخیر فولاد هرمزگان، به‌خوبی می‌توان دریافت که چنانچه این صنعت با کمبود مواد اولیه و محدودیت‌های انرژی مواجه نباشد، به‌خوبی می‌تواند در تحقق اهداف سند چشم‌انداز و تولید ۵۵ میلیون تن فولاد نقش‌آفرینی کند.

فولاد هرمزگان در سال ۱۴۰۱ در حماسه‌ای کم‌نظیر، شعار «تولید؛ دانش‌بنیان؛ اشتغال‌آفرین» را با تولید یک‌میلیون و ۵۴۵ هزار تن فولاد عملیاتی کرد. دستاوردی ارزشمند که محقق شدن بیش از ۱۰۲ درصد برنامه سالانه و فراتر از ظرفیت اسمی شرکت را نشان می‌دهد.

این موفقیت در حالی به دست آمد که طی سال‌های گذشته، صنایع کشور، به‌ویژه صنعت فولاد در تابستان با محدودیت تأمین برق و در زمستان با محدودیت تأمین گاز مواجه بودند و همین امر باعث شد میزان قابل‌توجهی تولید را از دست بدهند. بااین‌حال در سال ۱۴۰۱ جهادگران فولاد هرمزگان توانستند با ثبت بیش از ۳۰ رکورد در فولادسازی همه موانع تولید را پشت سر گذارند و نشان دهند که جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی در توسعه معدن و صنایع معدنی افق روشنی ایجاد می‌کند.

برنامه‌ریزی فولاد هرمزگان در سال ۱۴۰۲ این بوده که در لبیک به شعار سال مبنی بر «مهار تورم و رشد تولید»، بخش دوم یعنی رشد تولید را محقق کند. خوشبختانه با تلاش همکاران و تداوم راهبردهای سال گذشته توانستیم یک رکورد تاریخی برجای بگذاریم و سال ۱۴۰۲ را نیز با دو رکوردشکنی ماهیانه آغاز کردیم. در فروردین‌ماه با تولید ۱۵۶ هزار و ۲۳۷ تن و در اردیبهشت‌ماه با تولید ۱۵۶ هزار و ۵۶۶ تن تختال، فولاد هرمزگان را از ظرفیت اسمی و برنامه‌ها جلو انداختیم.

در خردادماه که برای نخستین بار محدودیت‌های تأمین برق زودتر از نیمه آن آغاز شدند، باز هم شاهد عملکرد خیره‌کننده از فولاد هرمزگان بودیم؛ به‌طوری‌که در این ماه ۱۳۶ هزار و ۳۳۳ تن تختال تولید کردیم که این میزان تولید، فراتر از ظرفیت اسمی ماهیانه به میزان ۱۲۵ هزار تن است. به این ترتیب، در بهار امسال، فولاد هرمزگان با تولید ۴۴۹ هزار و ۱۳۶ تن تختال، ضمن دست‌یابی رشد ۱۴.۸ درصدی، بالاترین عملکرد تولیدی تاریخ فعالیت خود در سه ماه نخست سال را برجای گذاشت. همچنین بهار امسال در واحد احیا مستقیم توانستیم با تولید ۴۶۷ هزار و ۶۵۴ تن آهن اسفنجی، به رشد ۴.۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل دست یابیم، بنابراین می‌توان گفت عملاً فولاد هرمزگان یکی از پرچم‌داران رشد تولید و تحقق شعار سال بوده است.

از مهم‌ترین آثار رشد تولید در کشور باید به میزان اشتغال‌زایی و عوارضی که بخش صنعت و معدن پرداخت می‌کند اشاره کرد. در زیرمجموعه معدن و صنایع معدنی کشور هزاران کارخانه و کارگاه محصولات نیمه‌نهایی را به محصولات نهایی تبدیل می‌کنند و با خود رونق تولید، ارزش‌افزوده اقتصادی، اشتغال و شور و نشاط برای جامعه به ارمغان می‌آورند.

در حوزه توسعه صنعت فولاد باید اذعان داشت که افزایش تولید فولاد کشور ازاین‌پس در سواحل خلیج‌فارس و در استان هرمزگان بیش‌ازپیش برنامه‌ریزی شده است و سهم فولاد هرمزگان در این حوزه افزایش تولید فولاد خام تا ۳ میلیون تن و احداث خط نورد گرم برای تولید انواع ورق‌های گرم با ارزش‌افزوده بیشتر است. خوشبختانه با حمایت‌های هیئت‌مدیره شرکت و فولاد مبارکه به‌عنوان شرکت مادر، این توسعه در بسیاری از بخش‌ها طبق برنامه در حال پیشرفت است.

علاوه بر مزایای مذکور توجه بیشتر به بخش صنعت و معدن می‌تواند به توسعه پایدار منجر شود. امروزه رشد صنعت به‌ویژه صنعت فولاد به همراه خود شرکت‌های سازنده داخلی و دانش‌بنیان را نیز توسعه داده است. استفاده از نوآوری‌ها و فناوری روز و ظرفیت‌های داخلی در این بخش، بستر مناسبی برای تشویق و دلگرمی روزافزون نخبگان، شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌های کشور فراهم آورده است. بسیاری از سازندگان داخلی و جوانان کشورمان امروز وقتی از حمایت‌های لازم برخوردار می‌شوند و فضای کار را مناسب می‌بینند، مشتاقانه ماندن در کشور و خدمت به میهن را بر مهاجرت و جلای وطن ترجیح می‌دهند.

امسال نیز همانند سال گذشته به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی‌شده است که همگام با اهداف هلدینگ فولاد مبارکه که در هر شرایطی حامی فولاد هرمزگان بوده است، تولید یک‌میلیون و ۵۵۰ هزار تن تختال را محقق کنیم. همچنین طرح‌های توسعه متعددی در دست اقدام داریم که امیدواریم در سال جاری به پیشرفت قابل‌توجهی در این پروژه‌ها دست‌یابیم. به‌اتفاق سایر همکاران در بخش‌های مختلف شرکت بر این باوریم که فولاد هرمزگان شرکتی پویا و پیشرو است. اکنون شعار «ما می‌توانیم» در همه بخش‌های سازمان نهادینه و به فرهنگ‌سازمانی مبدل شده است. بدون شک در سایه الطاف الهی و با همت بلند همکاران، قادر خواهیم بود بر تمام مشکلات و محدودیت‌ها غلبه کنیم.

بزرگداشت روز صنعت و معدن فقط گرامیداشت یک روز نیست، بلکه تأکیدی است بر اهمیت صنعتی که می‌تواند در سایه جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی شرایط حضور مقتدرانه‌تر در عرصه رقابت اقتصاد جهانی را مهیا سازد، برای کشور عزت و سربلندی به همراه آورد و برای آیندگان و فرزندان این آب‌وخاک آینده بهتری ترسیم کند.

این روز بزرگ را به همه تلاشگران این عرصه که با عشق به میهن، جانانه در میدان عمل تلاش می‌کنند تبریک می‌گویم و برای همه همکاران خود در فولاد هرمزگان نیز آرزوی سربلندی و سلامتی دارم.

عطاءالله معروفخانی

مدیرعامل فولاد هرمزگان