آرمان امروز-سرویس دیپلماسی: پس از انتشار خبر توافق ایران و آمریکا برای مبادله زندانیان، شائبه ها نیز در این رابطه بیش از گذشته شد. بر همین اساس به نظر می رسد هیات‌ های ایران و آمریکا برای نهایی کردن توافقی بر سر آزادسازی پنج شهروند آمریکایی زندانی در ایران، در هتل‌ هایی جداگانه در دوحه حضور داشتند و با تب ‌و تاب در آن‌ ها در رفت ‌و آمد بودند.

به گفته یک مقام رسمی آمریکایی که در جریان جزئیات این مذاکرات بود، هیچ بخشی از این گفت ‌و گوها که بیش از یک سال در این هتل‌ها در دوحه به طول انجامید، به صورت رو در رو انجام نشد.

در عوض، مقامات قطری پیام ‌ها را منتقل می ‌کردند که ملاحظات آن به محتاطانه‌ ترین شکل ممکن بود؛ طبق گفته یک مقام رسمی آمریکایی، دیپلمات ‌های قطری و آمریکایی پیام‌های مکتوب مبادله می‌ کردند.

شنیده می شود که مذاکرات غیرمستقیم در این زمینه روندی دو ساله بود که به توافق در روزهای گذشته منجر شد و یک گشایش بالقوه دیپلماتیک میان دو رقیب سرسخت محسوب می‌ شود که گفت ‌و گویی با یکدیگر ندارند. طرح کلی نقشه راه این توافق، حدود شش ماه پیش در دوحه و پس از دو سال و نیم مذاکرات متمرکز و البته وقفه‌ دار میان واشنگتن و تهران مشخص شد.

مذاکرات برای تبادل زندانیان بین تهران و واشنگتن و همچنین آزادسازی دارایی‌های بلوکه ‌شده ایران در کره جنوبی، موضوعی است که بین ایران و آمریکا در طول ۲ سال گذشته و جدا از روند مذاکرات رفع تحریم‌ با وساطت برخی از کشورهای منطقه، از جمله عمان و قطر در جریان بوده است و حتی در مقطعی بر اساس آن چه که حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در اردیبهشت ماه سال جاری اعلام کرد، صورت جلسه‌ ای بین ایران و نماینده آمریکا که یک دیپلمات خانم انگلیسی بوده در این ارتباط امضا شد اما به دلیل برخی ملاحظات طرف آمریکایی، ماه‌ ها اجرای این صورت جلسه به تعویق افتاد.

سیاست جمهوری اسلامی سبب شد تا آمریکا مجبور شود مسیر غیرمستقیمی را برای مذاکره انتخاب کند، از این رو به شرکایش در خاورمیانه و اروپا، از جمله قطر، عمان، انگلیس و سوییس تکیه کرد. این کشورها در طی این مدت، به عنوان میانجی عمل کردند.

همچنین، به گفته یک منبع مطلع، مقامات آمریکایی با دانستن این که هیچ تضمینی از سوی ایران وجود ندارد، وارد این مذاکرات شده و بعد، با هموار شدن مسیر، کنگره و اعضای خانواده این زندانیان آمریکایی را در جریان گذاشتند. طرف آمریکایی تنها چند روز پیش از انتقال این شهروندان به حبس خانگی بود که متوجه شد این برنامه در حال عملی شدن است.  آن موقع، یکی از این زندانیان در حبس خانگی به سر می ‌برد. به گفته یک منبع مطلع، روز چهارشنبه، آمریکا به اطلاعات موثقی دست یافت که اولین قدم توافق، انتقال چهار زندانی آمریکایی از زندان اوین به حبس خانگی، پنج‌شنبه انجام خواهد شد. با این وجود، مقامات آمریکا هنوز احتیاط به خرج می‌ دادند.

طبق اظهارات این مقام رسمی آمریکا،‌ با فرا رسیدن پنج ‌شنبه، مقامات آمریکایی تماسی مستقیم با سفیر سوییس در ایران داشتند تا اطلاعات به‌روز را با پیشرفت‌ هایی که انجام می ‌شد، دریافت کنند. دیپلمات ‌های سوییسی حافظ منافع آمریکا در ایران هستند. عصر پنج‌شنبه به وقت واشنگتن، آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که کاخ سفید تاییدیه آزادی پنج آمریکایی از زندان توسط ایران را که بازداشت شده بودند دریافت کرده است و آن‌ ها در حبس خانگی به‌ سر می‌ برند «حالا، مسیر پیش رو، روندی گام ‌به ‌گام توصیف شده است و مقامات رسمی آمریکایی تاکید دارند که مذاکرات غیرمستقیم ادامه‌ دار و حساس‌ اند.»

یکی از بخش‌‎های این توافق تبادل زندانیان میان آمریکا و ایران است و بخش دیگر آن، در دسترس قرار دادن فوری ۶ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه ‌شده ایران در بانک‌ های کره جنوبی برای تجارت غیرقابل تحریم از طریق انتقال این مبالغ به حساب‌ های بانکی محدود شده در قطر است.

منابع مطلع به سی‌ان‌ان گفتند که این پول‌ها درآمد فروش مجاز نفت بودند که در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، مشمول تحریم ‌ها شدند.

از سوی دیگر یک منبع مطلع که در جریان توافق انجام ‌شده قرار دارد، گفت که انتقال این پول‌ ها به قطر، احتمالا ۳۰ الی ۴۵ روز طول خواهد کشید و دو منبع مطلع نیز گفتند که این پول‌ها پیش از انتقال به قطر، به سوییس منتقل خواهند شد.

منابع مطلع معتقدند، اجرای این کار آسان نخواهد بود. وزارت خزانه ‌داری آمریکا در این روند نقش زیادی خواهد داشت، چرا که انتظار می ‌رود انتقال پول ‌های ایران به قطر، به ویژه به دلیل این که قرار نیست آمریکا تحریم ‌های ایران را به منظور تسهیل این روند لغو کند، پیچیده باشد. مقامات رسمی در این باره گفتند که مذاکرات غیرمستقیم با مشارکت بخش‌ های مختلف دولت آمریکا، از جمله وزارت امور خارجه و کاخ سفید انجام می ‌شد و آن ‌ها نیز وزرات خزانه‌ داری را در جریان می ‌گذاشتند.

به گفته این مقامات، نقش وزارت خازانه‌ داری در این روند، گاهی آن را دشوارتر می‌ کرد اما برای اطمینان یافتن از این که در هرگونه توافقی، نظارت جدی بر پول‌ های ایران انجام می‌ گرفت، ضروری بود.

با این وجود شنیده ها از توافق هایی غیررسمی در پشت پرده خبر می دهد به شکلی که گفته می شود همان گونه که دولت بایدن خیلی روی فروش نفت ایران در ماه های اخیر سخت گیری نمی کرد احتمالا روی نقل و انتقال پول هایی که به قطرو عمان نیز منتقل شده اند، سخت گیری نخواهد کرد و جمهوری اسلامی نیز با همین فرض که راحت تر می تواند پول از عمان و قطر به داخل کشور منتقل کند، موافق این تفاهم شده است.

اما این همه ماجرا نیست و مشخصا بحث های مربوط به غنی سازی و آزادی بیشتر ایران در فروش نفت نیز مشخصا به این حوزه و این تفاهم مربوط است و در این رابطه گفت و گوهایی انجام شده است تا تفاهمی جامع تر برای ۱۸ ماه آینده شکل گیرد.

صحت این مساله زمانی قوت می گیرد که فروش نفت ایران در سال های اخیر رکورد زده است و دیگر مانعی بر سر مسیر نفتکش های ایرانی به سمت چین وجود ندارد. اتفاقی که سبب شد تا به گفته برخی رسانه ها، حجم اورانیوم ۶۰درصد ایران نیز کاهش یابد و دیگر گامی به سوی غنی سازی بیشتر برداشته نشود.