آرمان شرق- آیا دور هشتم مذاکرات در وین که ممکن است از امروز تا ششم دی‌ آینده و پیش از پایان سال میلادی، برگزار شود، سقف انتخاب نهایی همه مذاکره کنندگان در وین است؟ و در واقع آخرین فرصت برای ماندگاری برجام؟ این سقف چه اندازه با ششمین دور از گفت‌وگوها که دستگاه دیپلماسی دولت «حسن روحانی» به نتیجه رساند، تفاوت دارد؟ آیا فرصت ایجاد شده برای تصمیم گیری در تهران، امکانی برای چانه‌زنی بیشتر در وین خواهد شد؟ یا به ترتیبی، حرف آخر به تهران است؟ ظرفیت‌های طرف‌ها در هضم پیامدهای قبول یا رد آن چه اندازه است؟ آیا توافق موقت را باید نخستین گام در تعدیل روابط خصمانه تهران و واشنگتن دانست؟

آرمان شرق- بازگشت به توافقنامه ۲۰۱۵ چندان آسان نیست. از یک سو، تحریم های آمریکا آسیب های اقتصادی قابل توجهی را به ایران وارد کرده است که قابل ترمیم نیست. از سوی دیگر، ایران در برنامه هسته ای خود پیشرفت هایی داشته است که گرچه ایران می گوید که می توان آن را معکوس کرد، اما دانشی که ایران به دست آورده قابل برگشت نیست، مثلا غنی سازی اورانیوم تا ۶۰ درصد یا استفاده از سانتریفیوژهای جدید توانایی های جدیدی هستند که ایران به تازگی به دست آورده است.

آرمان شرق- جامعه اطلاعاتی ایران چه نظامی و چه غیر نظامی، یعنی سازمان‌هایی که حکم چشم و گوش نظام سیاسی را دارند با فقدان کارآیی لازم در کشورهای همسایه که نقش بسیار مهمی در اعتبار بخشی به ژئوپلیتیک صدمه پذیر ایران دارند روبه‌رو هستند. عدم وجود کیفیت کاربردی موثر در این دستگاه‌ها مسئولین را به تصمیم‌گیری‌های خطا و یا بکارگیری زور با هزینه های سیاسی غیر لازم وادار می‌کند و یا نهایتا کشور را مواجه با شکستی تلخ و دادن امتیاز خواهد کرد.

آرمان شرق- یکی اینکه پذیرفته شد آژانس بیاید در سایت کرج، دوربین‌ها را مجددا نصب کند و آن چند مسئله‌ای که باقی مانده و آژانس مدعی بود که ممکن است در آن سایت‌ها آلودگی وجود داشته باشد را رسیدگی کند. دوم آنکه پذیرفته شد مبنای قبلی که در دولت پیشین مذاکره شده بود، در این دور از مذاکرات هم ادامه پیدا کند و آن مواردی که توافق نشده یا طرفین نسبت به آن مسئله داشتند، مورد مذاکره قرار گیرد. این خود یک پیشرفتی در مذاکرات محسوب می‌شود. همچنین اینکه موضوع مذاکرات بازگشت به برجام ۲۰۱۵ و تحریم‌های مربوط به آن است.

آرمان شرق- برخی از مقامات آمریکا تصمیم ترامپ را احمقانه توصیف کرده بودند. این اعتراف را با اندکی تسامح که لازمه دیپلماسی هوشمندانه است، می‌توان «اظهار ندامت آمریکا» از تصمیم غلط ترامپ و بازگشت از آن تلقی کرد. به‌ویژه اینکه مشی و روش بایدن در نحوه تعامل با ایران و توافق هسته‌ای متفاوت از سلف خود است. در این‌صورت چه منطقی توجیه‌گر نفی مذاکره بی‌واسطه و اصرار به انتقال پیام از طریق واسطه‌های نامطمئن به طرفی است که نهایتا باید با او توافق کنیم و تحریم‌ها هم باید توسط آن کشور لغو شود؟

آرمان شرق- کارشناس‌‌‌‌ها ۶ گره مذاکراتی را در گفت‌وگوهای وین برشمردند که عبارتند از ۱- سرنوشت سانتریفیوژها، ۲- میزان غنی‌‌‌‌سازی و فعالیت سایت فردو، ۳- مساله راستی‌‌‌‌آزمایی، ۴- مطرح کردن خواسته‌‌‌‌های حداکثری، ۵- اختلافات در اولویت دستور کار مانند چگونگی پیش رفتن مذاکرات ۶- اختلافات محتوایی مانند سرنوشت سانتریفیوژها، ‌‌‌‌ میزان ذخایر اورانیومی، سرنوشت تولید فلز اورانیوم، فعالیت‌های نیروگاه فردو و انبوهی از مسائلی که دو طرف در مورد آنها اختلاف‌نظر دارند.

آرمان شرق- همه ایرانیان مقیم خارج می‌توانند به کشور بیایند و اگر کسی فکر می‌کند مشکلی دارد می‌تواند مراجعه کرده و درخواست خود را ارائه بدهد تا رسیدگی‌های لازم در خصوص آن در خواست انجام شود.

آرمان شرق- کلیدهای راه حل ممکن است به تحول ریشه‌ای و اساسی در موضع چین مرتبط باشد. البته چین منافع بزرگی دارد که هرگز آن را برای همیشه برای دفاع از موضع ایران قربانی نخواهد کرد. تهران این مساله را کاملا درک می کند، هر چند غرب معتقد است که دولت محافظه کار رئیسی به محاسبات داخلی نیاز دارد که یک چهره بازدارنده سرسخت از خود ترسیم کند، اما غرب هم در عین حال، خدمات آشکاری را در این زمینه از طریق هشدار دادن و ابراز خشم به آن ارائه خواهد کرد که پله‌هایی را برای تهران فراهم می‌کند تا از بالای درخت مرتفع (عقب نشینی از مواضع) پایین بیاید.

آرمان شرق- در شرایطی که در وین، مذاکرات هسته ای در جریان است و ایران نیز به ذخایر عظیمی از اورانیوم غنی شده دست یافته است، شواهد پیرامون امکان ایران برای ساخت موشک هسته ای، مذاکره کنندگان را به این باور رسانده که ایران از روند مذاکرات فقط برای به دست آوردن زمان و پیشروی در مسیر ساخت تسلیحات موشکی – هسته ای استفاده می کند.

آرمان شرق- ما امروز با سه مشکل عمده مواجه هستیم. ائتلاف های جهانی جدیدی علیه ما در حال شکل گیری هستند. ثانیا مشکلات منطقه ای ما به دلیل تحریکات اسرائیل هر روز بیشتر می شود. ثالثا در داخل علاوه بر مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم، نارضایتی هایی نیز در سایر حوزه ها دیده می شود و دولت نیز توان پاسخگویی به این مشکلات را ندارد.