نویسنده: الگا سالاویوا

دیپلماسی ایرانی: به رغم دور جدیدی از اعمال تحریم های ضد روسیه، برخی از کشورها به افزایش خرید نفت از روسیه ادامه می دهند. در نتیجه، دیگر صادر کنندگانی نیز که با مشکل اعمال تحریم ها مواجه هستند، ناگزیرند برای رقابت با روسیه تخفیف در نرخ نفتی خود را افزایش دهند.  از جمله، ایران پس از افزایش چشمگیر عرضه مواد خام روسیه به چین، دست به چنین اقدامی زد.

در هر صورت، فعلا، نفت اورال روسیه به خاطر تخفیف، برای خریداران آسیایی جذاب تر به نظر می رسد.

کارشناسان می گویند که ارائه تخفیف برای تضمین فروش نفت روسیه ادامه خواهد داشت و میزان تخفیف احتمال دارد بدون زیان زیاد برای بودجه روسیه افزایش یابد. به ویژه که اگر نرخ جهانی نفت همچنان رو به افزایش باشد.

تحلیلگران غربی پیش بینی می کنند که تفکر کشورهای گروه هفت برای تعیین سقف نرخ برای نفت روسیه، احتمال دارد بر عکس نرخ را وارد «استراتوسفر» کند.

ارائه تخفیف در نفت روسیه، به این کشور کمک می کند تا مواد خام خود را به فروش برساند و دیگر کشورها نیز ناگزیر به کاهش نرخ ها شوند. از جمله، ایران ناگزیر است به خاطر رقابت با روسیه در چین، میزان تخفیف نفت صادراتی خود را افزایش دهد.

در حال حاضر، نفت سبک و نفت سنگین ایران با نرخی در حدود ۱۰ دلار در ازای هر بشکه ارزان تر از نفت برنت فروخته می شود. در نتیجه، نرخ نفت ایران تقریبا با نرخ قراردادهای مربوط به صادرات نفت اورال روسیه در ماه اوت برابر بوده است.

چین پس از قرار گرفتن ایران و روسیه تحت اعمال تحریم ها، به یکی از وارد کنندگان اصلی نفت روسیه و ایران تبدیل شده است. ازسرگیری فعالیت های اقتصادی در چین پس از پایان قرنطینه های ناشی از شیوع ویروس کرونا، نوید بخش رشد قوی در تقاضای سوخت است. این امر به رقابت میان ایران و روسیه در چین منجر شده است.

برخی از تحلیلگران معتقدند که در حال حاضر، نفت روسیه بخشی از صادرات ایران را کاهش داده است، زیرا نفت اورال از لحاظ ویژگی ها، با برندهای نفتی ایران قابل مقایسه نیست.

در حقیقت، طی ماه های اخیر، چین واردات نفت روسیه و ایران را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. بر اساس ارزیابی های «کپلر»، در ماه های مه و ژوئن، ایران بیش از ۷۰۰ هزار بشکه نفت در شبانه روز به چین صادر کرده است. در حالی که در ماه ژانویه، این میزان کمتر از ۶۰۰ هزار بشکه نفت در روز بوده است. در این میان، در ماه های مه و ژوئن، بیش از ۱.۱ میلیون بشکه نفت روسیه به چین صادر شده و این در حالی است که در ماه ژانویه سال جاری، این میزان در حدود ۹۲۰ هزار بشکه نفت در روز بوده است.

در این میان، کشورهای افریقایی در زمینه ای از رقابت ایران و روسیه، به طور چشمگیری، صادرات نفتی خود به چین را کاهش داده اند. در ماه گذشته، ارسال های نفتی از آفریقای غربی به طور میانگین در حدود ۶۴۲ هزار بشکه در شبانه روز بوده که پایین ترین میزان از ماه نوامبر سال ۲۰۱۳ بشمار می رود.

دیگر بازیکنان نفتی نیز به کاهش میزان تقاضا برای مواد خام خود اشاره می کنند. از جمله، نفت عراق با برند بصره متوسط و یا بصره سنگین در چرخه معاملاتی فعلی یک خریدار هم در بازار آسیایی پیدا نکرده است. این در حالی است که در گذشته، خریداران نفت از هند و چین خواهان خرید نفت عراق بودند. اما، در این چرخه معاملاتی، آنها بیشتر به وادرات نفت از روسیه تمایل نشان می دهند.

در این میان، تا این اواخر، طلای سیاه روسیه با عرضه هایی از عربستان سعودی رقابت می کرد. بنابراین، براساس نتایج ماه مه، حجم عرضه نفت روسیه به چین ۸.۴۲ میلیون تن یا تقریبا ۲ میلیون بشکه در شبانه روز و عربستان سعودی ۷.۸۲ میلیون تن یا ۱.۸۴ میلیون بشکه در شبانه روز به چین بوده است. برای مقایسه، در ماه آوریل، چین ۲.۱۷ میلیون بشکه نفت عربستان سعودی را در شبانه روز مصرف کرده است.

رسانه های گروهی همچنین، خبر می دهند که در ماه ژوئیه، به احتمال زیاد، بازارهای آسیایی به خاطر افزایش نرخ نفت، نفت کمتری را از عربستان سعودی خریداری خواهند کرد.

بنابراین، در اوایل ماه ژوئن، عربستان سعودی اعلام کرد که نرخ نفت را برای اکثر مناطق افزایش خواهد داد. از جمله، نفت عرب لایت به یک خریدار آسیایی به نرخ ۶.۵ دلار در ازای هر بشکه فروخته می شود.

در نتیجه، فقط چین نیست که علاقه فزاینده ای به خرید نفت روسیه نشان می دهد. در ماه مه، روسیه دومین صادر کننده بزرگ نفت به هند شد. روسیه عربستان سعودی را به جایگاه سوم رانده و فعلا در حال کنار زدن نفت عراق است. در ماه مه، پالایشگاه های نفت هند تقریبا ۸۲۰ هزار بشکه نفت در شبانه روز، نفت روسیه را دریافت کردند. این بالاترین نرخ برای هر ماه است. در ماه آوریل، در حدود ۲۷۷ هزار بشکه نفت روسیه در شبانه روز به هند صادر شد.

قرار است، مکانیسمی ایجاد شود که از خرید نفت از روسیه با نرخ بالاتر از حد تعیین شده ممانعت شود. دمیتری پسکوف در توضیح این خبر اعلام کرد که این یک بیانیه جداگانه و بدون هیچ گونه تصمیم گیری است و به این معنا نیست که چنین پارامترهایی می تواند، مورد توافق سایر کشورها باشد.

گفتنی است که رهبران کشورهای گروه هفت در اجلاس روزهای ۲۸- ۲۶ ماه ژوئن، بر نیت خود برای کاهش وابستگی به انرژی از روسیه تاکید کردند و به طور آزمایشی، با شروع محدود کردن قیمت نفت و گاز روسیه موافقت کرده اند.  اما، بسیاری از تحلیلگران این تفکر را غیر قابل اجرا می دانند. واقعیت این است که چین و هند بزرگترین مصرف کنندگان نفت روسیه هستند. پیش از این، هند و چین با تخفیف بسیار از نفت روسیه سود برده اند.

به اعتقاد کارشناسان نشریه «نزاویسیمایا گازتا»، جذابیت نفت روسیه تا زمانی که این تخفیف ها ادامه داشته باشند، باقی خواهد ماند و خود روسیه در تئوری، می تواند کاهش بیشتری را برای نرخ نفت خود در نظر بگیرد. در حال حاضر، نفت اورال روسیه با نرخ ۸۸ دلار در ازای هر بشکه و نفت برنت ۱۱۱ دلار در ازای هر بشکه معامله می شود.

در رابطه با امتناع اتحادیه اروپا و امریکا از نفت و فراورده های نفتی روسیه باید گفت که توزیع مجدد منابع جهانی در حال انجام است. به دلیل تخفیف ها، روسیه بخشی از حجم نفت خود را به چین و هند صادر می کند. این رویکرد، بازار خریدار ایجاد کرده است که در آن، وارد کننده توانایی گرفتن تخفیف بیشتر از صادر کننده را دارد.

ایران نیز که از امکان محدودی در صادرات نفتی به جهان برخوردار است، ناگزیر می شود تا نرخ خود را کاهش دهد. اما، اگر برای مدت طولانی، به بازار نگاه کنید، متوجه می شوید که اتحادیه اروپا و امریکا ناگزیر خواهند شد به دنبال تامین کنندگان جایگزین برای نفت و فراورده های نفتی برای روسیه باشند. در این زمینه، ایران در موقعیت مطلوبی قرار می گیرد و احتمال دارد، این کشور بخشی از حجم نفتی خود را به چین صادر کند.

منبع: نزاویسیمایا گازتا (روسیه) / تحریریه دیپلماسی ایرانی