آرمان امروز-سرویس دیپلماسی: به گفته سخنگوی پنتاگون، زمانی که وزارت دفاع آمریکا تصمیم گرفت برای دفاع از منافع آمریکا و حفظ آزادی دریانوردی در تنگه هرمز، هواپیماهای اف ۱۶ و اف ۳۵ و یک ناو جنگی جدید را به منطقه بفرستد، عامل جدیدی وارد خط بحران شد. حرکت وزارت دفاع آمریکا اگرچه در سطح امنیت منطقه حائز اهمیت بود اما قطعاً در دل کشوری مانند ایران که ناظر دریانوردی در تنگه حیاتی هرمز و در آب‌های خلیج فارس است، رعب و وحشت ایجاد نکرد، وظیفه‌ای که ایرانی‌ها به طور خاص بر عهده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گذاشته‌اند که از محدودیت‌هایی از آزادی حرکت و معامله در منطقه برخوردار است.

با این حال، صحبت های مجدد در مورد از سرگیری مذاکرات بین واشنگتن و تهران نیز از نظر تأثیر چنین مذاکراتی بر همه طرف های داخلی و بین المللی، به ویژه با توجه به چالش های ناشی از بحران اوکراین، حائز اهمیت است.

محمد صالح صدقیان، تحلیلگر مسائل بین الملل در این رابطه می گوید:هیچ کس اطلاعاتی را که از تماس های تهران و واشنگتن از طریق میانجی ها یا غیرمستقیم برای حل اختلافات بین دو طرف صحبت می کند، رد نمی کند.

سفر وزیر امور خارجه عمان به تهران، بار دیگر تلاش‌های انجام شده برای جابجایی آب‌های راکد بین تهران و واشنگتن به منظور احیای توافق هسته‌ای و در نتیجه برداشتن شمشیر تحریم‌های آمریکا بر گردن ایرانی‌ها را روشن کرد.

این سفر بر اساس تفاهماتی که در سفر هیثم بن طارق سلطان عمان به تهران در ۲۸ ژوئن گذشته انجام شد، فاصله چندانی با دو معامله ای نداشت که قرار بود بین تهران و واشنگتن اجرا شود.

اما اطلاعات دیپلماتیک حاکی از آن است که ایالات متحده و ایران برای کاهش تنش ها و مدیریت تحولات بین دو طرف به یک توافق نامه نانوشته دست یافته اند.

یک منبع دیپلماتیک اروپایی نزدیک به پرونده ایران معتقد است که بازگشت پرونده ایران به میز کاخ سفید، پس از اینکه مقامات آنجا گفتند دیگر در اولویت نیست، به این معنی است که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور، طرح «ب» را که برای مقابله با ایران تنظیم کرده است، کنار گذاشته است و بنابراین به سمت گزینه سوم یعنی طرح « سی » رفته است.

این طرح، همانطور که منبع دیپلماتیک اروپایی بیان کرده است، مبتنی بر کاهش تنش است تا شرایط واقعی‌تر و مناسب‌تر را برای دو طرف برای مذاکره جدی‌تر ایجاد کند و با ادامه این روش ها جنگ نرم را ادامه داده و  روند تضعیف اقتصادی ایران را تکمیل کند.

اطلاعات ایران حاکی از آن است که تفاهم‌ها یا توافق نانوشته‌ای مبنی بر انجماد در مقابل انجماد به معنای مسدود کردن مکانیسم‌های تحریم‌های آمریکا در ازای توقف تشدید تنش هسته‌ای ایران، حاصل شده است.به عبارت دیگر مدیریت تحولات بین دو طرف با این امید که منجر به عملیات مجدد توافق هسته‌ای امضا شده در سال ۲۰۱۵ یا دستیابی به توافقی نزدیک به آن شود که به اهداف مورد نظر طرف های ذینفع دست یابد. که بنظر می رسد این روش ادامه پازل تضعیف و در نهایت فروپاشی اقتصاد ایران همزمان با استقرار دولت ناکارآمد باشد.

صدقیان ادامه داد: یکی از بندهای قطعنامه بین‌المللی شماره ۲۲۳۱ که بر اساس توافقنامه ۲۰۱۵ در مهرماه سال جاری منقضی می‌شود، در خصوص پایان دوره ممنوعیت بین‌المللی اعمال شده علیه ایران در زمینه خرید یا صادرات تسلیحات کلاسیکدر این روزها نیز مورد توجه است.

بنابراین اتحادیه اروپا در هماهنگی با طرف آمریکایی برای فعال‌سازی مکانیسم‌های اعمال شده در مورد تحریم‌های جدید سازمان ملل متحد فعالیت می‌کند.

اعتقاد بر این است که اروپا و آمریکا در حال پیگیری یک طرح توزیع نقش هستند تا بر ایرانی ها فشار بیاورند ، تعجب آور نیست که وزارت امور خارجه ایران هفته گذشته نشست وزرای خارجه سابق را با دستیارانشان از جمله محمدجواد ظریف معمار توافق سال ۲۰۱۵ برگزار کرد تا درباره سیاست هایی که می تواند طی هفته های آینده برای عبور از ضرب الاجل اکتبر در پیش گرفته شود، بحث و تبادل نظر کند.

در هر صورت، اکثر کشورهای غربی برای اصلاح مواضع ایران، با توجه به دولت نا کارآمد و وضعیت فوق خراب اقتصادی شرط بندی کرده ا ند.

در نهایت با توجه به وضعیت نابسامان ایران در همه عرصه ها، دولت آمریکا با واقع بینی و هوشمندی طرح B را که برای مقابله با ایران طراحی کرده بود، کنار گذاشته و طرح سی را کلید زده و عملآ اپوزیسیون ایران که در آغوش غرب زندگی می ‌کند، را هم کنار زده و جنگ نرم را ادامه می دهد. در شرایطی که دولت فعلی آمریکا مصلحت ندید ، تصمیم جدی برای احیای توافق هسته ای با ایران را بگیرد.

صدقیان توضیح داد: در هفته‌های مهم و تعیین‌ کننده‌ای به سر می بریم که اهمیت آن‌ زیاد است.  نتیجه نهایی آنچه در داخل اسرائیل می‌گذرد ، تصمیمات اروپا و آمریکا در خصوص ایران ، اتفاقات احتمال و جدی در مورد جنگ روسیه علیه اوکراین.

باید توجه داشت که بر اساس خبر‌های پراکنده‌ای که منتشر شده است، در این دور از مذاکرات، طرفین صرفا بر پرونده هسته‌ ای تمرکز نکرده اند و برای نخستین بار ایران و آمریکا درباره مسائل منطقه‌ای نیز گفتگو می‌کنند. شرایط فعلی، شرایط سختی است.

فراموش نکنیم که در مذاکرات سال ۲۰۱۵ نیز، توافق بسیار سختی انجام شد. آقایان جان کری و ظریف مدت‌ها در وین بودند و تلاش کردند تا توافق به نتیجه برسد.

طبیعت مذاکرات ایران و ایالات متحده، طبیعت دشواری است. پیش بینی این که ایران چه رویکردی اتخاذ خواهد کرد، تا حد زیادی، بستگی به استراتژی مذاکراتی ایران دارد که قاعدتا باید زمان مشخصی را در نظر داشته باشد.

وی افزود: «آمریکایی‌ها با مدت دار کردن مذاکرات به دنبال این هستند که شرایط را به نفع خود پیش ببرند. از سوی دیگر ایران نیز باید به این نکته توجه کند که در زمان مشخصی به یک توافق با نتایج عملی برسد.

این توافق اولیه خواهد بود و ایران باید برای مرحله دوم که مرحله‌ای دشوار‌تر است، آمادگی داشته باشد. اگر فرض کنیم حتی یک هفته دیگر توافقی بین ایران و آمریکا شکل بگیرد، یک توافق نانوشته موقت خواهد بود و توافق اصلی پس از این صورت می‌گیرد؛ بنابراین هر چه زمان رسیدن به این توافق موقت طولانی‌تر باشد، کار برای مرحله بعدی سخت‌تر می‌شود. ایران باید هر چه زودتر به جمع بندی برسد.»