راشد عفرپور‌ کلوری

آرمان امروز : در عصر ارتباطات، با ظهور رسانه های ارتباط جمعی و گسترش ارتباطات مجازی، با ارتباط‌گیری و تعامل زیاد و آسان انسانها، فرهنگ تساهل و تسامح و مدارا با مخالفان، با اهرم گفتگو، هر روز چهره بهتری به خود گرفته است. همچنین انسان های این عصر آموخته اند که می توان در عالم مجاز هم مشابه زیست روزمره، زندگی کرد. و این مدل زندگی به دلیل عدم ارتباط مستقیم و چهره به چهره انسانها، در حد زیادی موجب شده است تنش ها و منازعات در عالم مجاز به گفت و گو و مدارا منجر شود. و به قول ژان کازنو وسایل ارتباط جمعی موجب همگن سازی و نزدیکی سلیقه ها و خواسته های جوامع  شده است. وی این روند را توده سازی نامیده است؛ یعنی با ورود وسایل ارتباط جمعی به جامعه، خرده فرهنگ ها و فرهنگ های خاص و مجزا، ناپدید می شوند و به نوعی تمامی ساکنان یک جامعه تشابه می پذیرند. فرق عصر حاضر که به عصر جهانی شدن موسوم شده و دهکده‌ جهانیِ در حال وقوع، با اعصار گذشته، گسترش ارتباطات جمعی بوده، که از قِبَل آن انسان ها، می توانند همزمان با افراد مختلف از اقوام، زبان ها و نژادهای مختلف درون و برون مرزی، گفتگو کنند. بی تردید وسایل ارتباط جمعی تسهیل گر زبان، آیین و فرهنگ گفت و گو و در عین حال موجب همگن سازی فرهنگ ها هستند.

حال سوال این است چرا در قرن ۲۱، علیرغم حاکمیت روزافزون ابزار و رسانه های ارتباط جمعی، دولت ها به جای انتخاب دیپلماسی گفت و گو، در حل و فصل منازعات ملت ها، مذاهب و اقوام، با هزاران توجیه و ترفند مختلف، یا به طور مستقیم وارد جنگ می شوند و یا از جنگ جویان حمایت تام و تمام می کنند؟ به قول فلاسفه آنها، گفتگو تنها به معنی ردّ و بدل کردن اطلاعات نیست، بلکه گفتگوی واقعی، شیوه‌ای است برای جویایی مشترکات و دست‌یافتن به ریشه‌های سوء تفاهم‌ها و پیش‌داوریهایی که مانع فهم درست و تفاهم بین انسان ها می شود.

متاسفانه آنچه در واقعیت می توان مشاهده کرد، بر خلاف رسالت اصلی رسانه ها، صاحبان و پدیدآورندگان اصلی رسانه ها، گویی چندان بویی از رسالت این ابزار ارتباطی نبرده اند و همچون انسان های موج کشاورزی- آلوین تافلر – اعتقادی به تعامل، مشورت و مشارکت دیگران ندارند و همچنان خود را بزرگ قبیله، ایل یا دهکده جهانی می دانند و قضایای جهان را می خواهند با عقل ناقص و خودخواهانه خود حل و فصل کنند؛ حتی به معاهدات و قرادادهای امضا شده خود پایبند نیستند و می بینیم که این امر موجب گردیده جنگ، خشونت، خونریزی، تحریم و فشار را علیه ملت ها و دولت ها تقویت کنند!روزگاری که وُلتر و رُوسو دو فیلسوف قرن ۱۸، نامه نگاری های متنوع در مفهوم روشنگری و مصالحه و مدارا داشتند، انتظار می رفت ممالک غربی قرن بیست و یکم از حاکمانی برخوردار شود که مفاهیم اولیه فرهنگ گفتگو را تا حدودی فهمیده باشند.آن‌ها که مدعی تسامح، کثرت گرایی و تحمل مخالف هستند، چرا هرگز در مورد مبانی متضاد با اصول و مبانی تمدن خود اینقدر ناشکیب و عجول و کم تحمل هستند؟

چگونه می توان باور کرد که از سال ۱۹۶۷ تاکنون، بیش از ۴۲ هزار نفر فلسطینی با حمایت آنها، شهید و بیش از یک میلیون نفر زخمی، اسیر و آواره شده اند و سران غربی به فکر راه حلی نیفتاده اند. در هفته های اخیر هم، حملات اسرائیل به نوار غزه و مردم مظلوم و کشتار بی‌رحمانه کودکان و زنان، بمباران بیمارستان ها و منازل مسکونی افراد غیر نظامی، پرده از روی این واقعیت گشود که حامیان و مشوقان این حملات وحشیانه، حتی بویی از فرهنگ گفت و گو نبرده اند و گویی مدارج ابتدایی تسامح، صلح جویی، مدارا و گفتگو را اصلا طی نکرده‌اند. بلاشک، اگر اندکی از مفهوم و تاثیرات گفتگو آگاهی داشتند، قطعا از وقوع چنین جنایات غیرانسانی جلوگیری می کردند، و جنگ و حمله به عنوان آخرین گزینه بر روی میز مجادلات قرار می‌گرفت نه اولین گزینه.