بازی روسیه برای دور زدن ایران

صابر گل عنبری: در بحبوحه جنگ اوکراین و افزایش فشارها بر مسکو، شورای امنیت سازمان ملل دیشب قطعنامه ‌ای قابل تامل درباره یمن صادر کرد. این قطعنامه (۲۶۲۴) متضمن دو نکته کلیدی است.
نخست افزایش دامنه تحریم تسلیحاتی حوثی‌ های یمن؛ در حالی که قطعنامه پیشین شورای امنیت صرفا افراد و برخی شرکت ‌ها را هدف قرار داده بود. اما نکته کلیدی‌تر در این قطعنامه این است که برای نخستین بار از انصار الله یمن (حوثی ‌ها) به عنوان یک گروه تروریستی نام برده است. ۱۱ عضو شورای امنیت به این قطعنامه رای مثبت داده و تنها چهار کشور نروژ، مکزیک، برزیل و ایرلند به آن رای ممتنع دادند.
جالب اینجاست که پنج قدرت جهانی عضو دائم شورای امنیت یعنی آمریکا، روسیه، چین و انگلیس به آن رای مثبت داده ‌اند. موافقت بلوک غرب با این قطعنامه علیه متحد یمنی ایران جای تعجب و درنگ نیست، اما رای موافق چین و روسیه در نوع خود قابل تامل است؛ البته برای برخی که شناختی دلبخواهی از حقایق منطقه ‌ای و بین ‌المللی دارند نه شناختی واقع‌بینانه.
ایران نیز به شکلی غیر مستقیم طرف این قطعنامه بود و رای متفق القول دو اجماع غرب و شرق به آن نشان می‌دهد که در مسائل منطقه‌ای با طرفیت ایران اختلاف نظری ندارند.
چین که گفته می‌شود روابطی نزدیک و راهبردی با تهران دارد، در حالی به این قطعنامه رای مثبت داده است که می‌داند اوضاع یمن مساله‌ای اختلافی میان ایران با عربستان و امارات است و با این رای خود در واقع در کنار این جبهه قرار گرفته و همین گام نشان می‌دهد که در مناقشات منطقه‌ای کفه منافع خود را با طرف عربی مخالف ایران سنگین‌تر می‌بیند.
اما روسیه در حالی که سال گذشته به قطعنامه شورای امنیت درباره تجدید تحریم‌های سازمان ملل علیه یمن رای ممتنع داده بود اما این بار به قطعنامه‌ای شدیدتر و درج حوثی‌ها به عنوان گروهی تروریستی برای نخستین بار رای مثبت داد.
این اقدام در حالی رخ می‌دهد که ایران انتظار داشت روسیه با وتوی این قطعنامه مانع تروریست نامیدن انصار الله شود. امیر عبداللهیان چند روز پیش در تماس تلفنی با لاوروف بر لزوم توقف این قطعنامه تاکید کرده بود. اما روسیه در این مساله ملاحظه ایران را نکرد و گفته می‌شود در معامله‌ای با امارات در مقابل رای ممتنع آن به قطعنامه ضد روسی کشورهای غربی درباره جنگ اوکراین در روزهای جمعه و یکشنبه گذشته پذیرفته است که به قطعنامه ضد حوثی شورای امنیت رای مثبت دهد.
البته این در حالی است که روسیه با وتوی خود قطعنامه محکومیت جنگ اوکراین را عملا کان لم یکن کرد و دیگر نیازی به رای امارات نداشت؛ اما هیچ بعید نیست که بده بستانی فراتر از خرید و فروش رای در شورای امنیت در کار باشد. به نظر می‌رسد که اهداف این اقدام مسکو فراتر از کسب رای ممتنع امارات در شورای امنیت باشد و می‌توان گفت که روسیه با توجه به تحریم‌ های گسترده غرب و بحران بی ‌سابقه در روابطش با این بلوک روی کمک‌ های امارات و عربستان حساب باز کرده است و از این جهت تاثیرگذاری بین‌المللی این کشورها را بیشتر برآورد می‌کند و به همین خاطر این چنین ملاحظه ایران را نکرده و به تروریست نامیدن متحد یمنی آن کمک کرده است.
از سوی دیگر، اگر هم یک نوع معامله‌ای هم میان ریاض و مسکو در کار نباشد، صرف این اقدام روسیه یک سیگنال مهم نیز به عربستان است که در صورت گسترش دامنه تحریم ‌ها و انصراف برخی خریداران نفت روسیه، نخواهد با افزایش صادرات خود جایگزین شود. به هر حال، امیدوارم این اقدام روسیه وچین در شورای امنیت باعث شود که هر چه زودتر دود سفید از هتل کوبورگ وین برخیزد.