«بازتعریف» رفتار آمریکا در قبال ایران

«بازتعریف» رفتار آمریکا در قبال ایران

آرمان امروز، گروه دیپلماسی: باتوجه به اینکه بسیاری از پیش‌بینی‌ها از شروع مجدد مذاکرات سریالی بین «ایران» و «آمریکا» بعد از اتمام انتخابات میان دوره‌ای کنگره آمریکا خبر می‌داد ولی آنچه تاکنون، که چند هفته از این انتخابات می‌گذرد، نه تنها بهبودی در روابط ایران و آمریکا مشاهده نمی‌شود بلکه پیام‌ها و تئوری‌هایی که از سوی دو طرف در رسانه‌ها مطرح می‌شود نشان از تشدید و عمیق‌تر شدن اختلافات دارد. البته باید به این موضوع هم اشاره کنیم که هم طرف‌ ایرانی، که همواره می‌خواهد نشان دهد بر مذاکره تاکید دارند و هم طرف آمریکایی، میلی به ادامه آنچه «احیای برجام» نامیده شده است، علاقه‌ای ندارند. برخی از کارشناسان روابط بین‌الملل معتقدند پیش‌بینی‌ها در مورد ادامه مذاکرات بعد از انتخابات کنگره آمریکا، تنها برای آن بود که طرف‌ها نمی‌خواستند «مرگ برجام» را به رسمیت بشناسند و همچنان امیدوار بودند که شاید روزنه‌ای برای از سرگیری مذاکرات به وجود بیاید ولی حالا به نظر می‌آید نه تنها راهی برای مذاکره وجود ندارد بلکه هم ایران و هم آمریکا تلاش دارند به یکدیگر نشان دهند که آرایش جنگی گرفته‌اند. لازم به ذکر است که مانور مشترک آمریکا و «اسرائیل» برای شبیه‌سازی حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در حال برگزاری است. هرچند مسئولان و تحلیل‌گران حامی ایران این رزمایش را در حد فعالیت‌های تبلیغاتی می‌دانند ولی در مقابل برخی از توانایی نظامی و دفاعی ایران و آمریکا صحبت می‌کنند و با کنار رفتن میز مذاکره معتقدند که روابط ایران و آمریکا و متحدانش به‌زودی در «میدان» پیگیری خواهد شد. رفتار و واکنش‌های مقامات آمریکایی در مدتی که از انتخابات کنگره می‌گذرد در مواجه با ایران تغییراتی کرده است که برخی می‌گویند این می‌تواند آغاز جدیدی بر روابط تیره و تار ایران و آمریکا باشد. مطهرنیا اما معتقد است آمریکا بعد از سال ۲۰۱۸ که «دونالد ترامپ» از این توافقنامه خارج شد، رفتارشان با ایران تغییر کرد ولی حالا بعد از ناآرامی‌ها در ایران، نزدیکی تهران به «پکن» و «مسکو» و البته ایده‌های دولت انقلابی، اختلافات دو طرف افزایش چشمگیری داشته است.
«مهدی مطهرنیا»، تحلیلگر روابط ایران و آمریکا در پاسخ به این سوال که چرا رفتار امریکا با ایران در ماه‌ها و هفته‌های اخیر تغییر کرده است، به خبرنگار «آرمان امروز» می‌گوید: «توجه داشته باشید که رفتار امریکا بر مبنای اصول مندرج در هدف‌گذاری و منافع ملی شکل می‌گیرد و همواره در همه حوزه‌ها دولت‌ها بر اساس منافع خودشان با کشورهای دیگر رفتار می‌کنند. با این تعریف مشخص می‌شود که در بازه زمانی کنونی رفتار امریکا با ایران تغییری نکرده است و باید بگوییم آنها روابطشان را با ایران باز تعریف کرده‌اند. از سال ۲۰۱۵ که توافقنامه برجام به امضا رسید آمریکا تلاش کرد نقش جدیدی برای ایران تعریف کند تا بتواند هم فعالیت‌های هسته‌ای این کشور را کنترول کند و هم بتواند فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را زیر نظر داشته باشد. ولی هنگامی که رییس جمهور ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸ خارج شد، نشان داد که رفتار آمریکا در قبال ایران دیگر در قالب گفت‌وگو و امضای توافق‌نامه فایده‌ای ندارد.» این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در همین مورد و با اشاره به نقش «انگلستان» و دیگر کشورهای اروپایی که همواره در مورد ایران با آمریکایی‌ها همراهی می‌کنند، ادامه می‌دهد: «هنگامی که انگلستان از اتحادیه اروپا خارج شد، اشتیاق بیشتری برای نزدیکی به آمریکا از خود نشان داد و در ادامه سایر کشورهای اروپایی هم به آمریکا و انگلستان ملحق شدند تا این حلقه را مستحکم‌تر کنند. توجه داشته باشید که روابط ایران و انگلستان همواره در شرایط خوبی دنبال می‌شد. حتی در زمانی که برخی دست به تخریب سفارت انگلستان زدند رهبری از آنها انتقاد کرد و بعد از چند روز روابط دو کشور به حالت عادی بازگشت. فراموش نکنید که انگلستان و آلمان همواره در ایجاد فضای گفت‌وگوهای سازنده در مورد ایران و غرب پیشگام بوده‌اند. حالا باید به چند نکته دیگر هم در این مورد اشاره کنیم، روسیه و انگلستان که دو قطب نزدیک به ایران محسوب می‌شوند حالا بر سر «جنگ اوکراین» اختلافات زیادی با هم دارند. باتوجه به اینکه ایران به روسیه در این جنگ نزدیک است به نظر انگلستان از روابط خود با ایران کمی عقب‌نشینی کرده است.  به این موضوع هم باید اشاره کنیم که مثلث «تهران»، «پکن» و «مسکو» یکی دیگر از عواملی است که باعث باز تعریفی در رفتار آمریکا در قبال ایران شده است. نوع رفتار دولت کنونی ایران و البته افزایش استحکاکی که بین ایران و همسایگان و قدرت‌های منطقه به وجود آمده در این تغییر رفتار بی‌تاثیر نیست. ولی آنچه مشخص و آشکار است ناآرامی‌هایی که بعد از مرگ «مهسا امینی» در ایران رخ داد از اصلی‌ترین مواردی است که باید در این باز تعریف کردن روابط آمریکا در برابر تهران، از آن نام برد.» او در پاسخ به اینکه آیا مثلث تهران، مسکو، پکن می‌تواند در درگیری احتمالی ایران و غرب نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد، اضافه می‌کند: «در مورد این سوال باید بگویم که چین و روسیه تنها به منافع ملی خود می‌اندیشند و اگر ایران نتواند خواسته‌های آنها را برآورده کند قطعا حمایتی در کار نخواهد بود. تکیه به ستون شرق نمی‌تواند برای ایران بهتر از تکیه به غرب باشد. چین چندین بار از سوی غربی‌ها به میدان جنگ کشیده شده است، مانند اختلافاتی که در زمینه تایوان به وجود آمد، ولی با این حال چینی‌ها هیچ اشتیاقی برای جنگیدن از خود نشان ندادند ولی در مورد روسیه باید بگوییم که در زمان کنونی چهره واقعی «پوتین» و روسیه برای جهانیان مشخص شده است. حالا که جنگ روسیه و اوکراین وارد ماه هشتم شده مشاهده می‌کنیم که مقامات کرملین از بمب هسته‌ای و افزایش شدت حملات به اوکراین و دیگر کشورها خبر می‌دهند. با این شرایط بعید است که روسیه و چین بخواهند در مورد ایران وارد جنگ با غرب بشوند.»