از تحلیف ۹۶ تا تحلیف ۱۴۰۰ / چرخش چهره‌ها؛ تکرار وعده‌ها

از برگزاری مراسم تحلیف حسن روحانی در مجلسی که علی لاریجانی رئیس آن بود تا تحلیف رقیب آن سال او در مجلسی به ریاست محمدباقر قالیباف تنها ۴ سال گذشته است. اما گویی در همین چهار سال جریان‌شناسی قدرت در ایران چرخشی معنادار کرده، به‌طوری که دست‌کم در قاب تصویر، دو چهره از تحلیف ۹۶ حتی پای به تحلیف ۱۴۰۰ نگذاشتند.

غیبت برادران لاریجانی در مراسم تحلیف رئیسی از یکسو و پایان دولت روحانی از سوی دیگر، نشان می‌دهد که جریان راست موسوم به جریان بازار که از ابتدای دهه ۱۳۷۰ و با آغاز ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی قدرت بلامنازع بروکراسی ایرانی شده بود، حالا به پایلن راه رسیده است.

این جریان البته در هشت سال دولت احمدی‌نژاد هم در انزوا بود اما دست‌کم در همان دوره مجلس را در اختیار داشت و دستگاه قضایی را نیز همراه می‌دید.

حالا جریان قدرت، از راست مدرن به مسیری تغییر جهت داده که فعلا برای شناخت آن زود است. سید ابراهیم رئیسی، محمدباقر قالیباف و محسنی اژه‌ای هرچند چهره هایی شناخته شده هستند اما درباره اینکه بتوانند جریان مشترک فکری – سیاسی در ایران را شکل دهند، ابهاماتی وجود دارد.

مقایسه محورهای سخنرانی رئیسی و روحانی در دو مراسم تحلیف نشان می‌دهد حرف‌های مشترک کم نیست. تاکید بر وفاق سیاسی در داخل و تعامل با جهان در محیط بین‌الملل. اما از حرف تا عمل، راهی طولانی است.

روحانی در دولت دوم خود، سعی کرد با ابزار دیپلماسی، اقتصاد و سیاست داخلی را سامان دهد؛ راهبردی که منتقدان آن را نواختن شیپور از سر گشاد آن توصیف کردند. اما رئیسی وعده داده با نگاه به داخل، ایران را قوی کند. کاری سخت، به ویژه در دوره ای که فشارهای خارجی بر کشور بیشتر می‌شود.

انگلیس و آمریکا به بهانه حمله‌ای مشکوک به کشتی اسرائیلی، پرونده ایران را به شورای امنیت می‌برند. در افغانستان، طالبان به سمت مرزهای ایران پیش می‌آید و در جنوب لبنان، رژیم صهیونیستی به فکر آتش بازی تازه ای است.
در داخل، اقتصاد دچار بحران است، میزان اعتماد عمومی به دولت کاهش یافته و تنش‌های قومی و محلی می‌تواند بحران‌ساز شود.
در چنین شرایطی، باید دید چرخش نیروهای سیاسی، از راست به چپ، زیر چتر اصولگرایی می‌تواند شتاب بحران را کم کند، یا روند تحولات با سرعتی بیشتر ادامه خواهد یافت.

منبع: خبر فوری/مصطفی انتظاری هروی / مدرس علوم سیاسی دانشگاه