سیگنال های ایران برای خروج از بن بست اوکراین

سیگنال های ایران برای خروج از بن بست اوکراین

آرمان امروز- سرویس دیپلماسی: در روزهای اخیر سیگنال های متعددی از سوی ایران به اروپا و غرب ارسال شده که تمایل دارد تا هر چه سریع تر جنگ در اوکراین پایان یابد و از روسیه در این جنگ حمایت نمی‌کند.
ایران که از همان ابتدا و با آغاز نبرد در اوکراین بی ‌طرفی‌ اش را اعلام کرده بود در نشست پنجشنبه شب مجمع عمومی سازمان ملل متحد به قطعنامه پیشنهادی رای ممتنع داد. سعید ایروانی، نماینده دائم ایران در سازمان های بین المللی ضمن تاکید بر اولویت دیپلماسی و گفت و گو برای خروج از بحران اوکراین، ریشه یابی برای تحقق صلح را لازم دانست و گفت که فعلا چشم اندازی برای پایان این نبرد دیده نمی شود.
او در ادامه ایده بهره برداری از ظرفیت دبیرکل سازمان ملل به منظور ایجاد گروه فرامنطقه ‌ای از کشورهای مستقل، بی طرف و صاحب ظرفیت برای رسیدگی به این موضوع، به منظور پایان بخشی به مخاصم جاری را مطرح کرد و از آمادگی تهران برای حضور در این کارگروه خبر داد و همزمان با انتقاد از مفاد قطعنامه تاکید کرد که بعد از یک سال از جنگ در اوکراین این انتظار می رفت تا متن پیش نویس، متنی جامع و بی طرفانه باشد و تمام جنبه های این مخاصمه در آن لحاظ شود.
ایران پیشتر نیز در رای گیری ها شرکت داشت، در رای گیری نخست که جنبه نمادین، ایران به قطعنامه پیشنهادی علیه روسیه رای ممتنع داد، در نشست اضطراری ۱۴ نوامبر مجمع عمومی که برای رای گیری به قطعنامه پیشنهادی کی یف در باب جبران و غرامت حمله روسیه به اوکراین برگزار شد به این متن رای منفی داد و در جلسه ای که برای رای گیری در باب محکومیت همه پرسی در باب سرزمین های الحاقی اوکراین به روسیه که ۱۲ اکتبر برگزار شده بود نیز حاضر نشد.
تهران در نشست روز پنجشنبه در حالی به قطعنامه پیشنهادی رای ممتنع داد که پیشتر به واسطه ادعاها در باب همکاری های نظامی ایران و روسیه در نبرد اوکراین و ارسال پهپادهای ایرانی ادعایی به مسکو برای استفاده در این جنگ فشار کشورهای غربی بر ایران افزایش یافته و پس لرزه های حاصل از آن روند رایزنی ها درباره برنامه هسته ای ایران را به شکلی منفی تحت تاثیر خود قرار داده است آن هم در شرایطی که ایران ضمن پذیرفتن همکاری های نظامی با روسیه، بازیگری که متحد استراتژیک ایران در منطقه قلمداد می شود گفته بود که هدف از ارسال پهپادهای ایرانی به مسکو استفاده از آنها در جنگ اوکراین نبوده و نیست.
با این همه ناظران بر این باورند که رای روز پنجشنبه ایران به قطعنامه مجمع عمومی حامل پیامی مثبت از جانب تهران برای بازیگران غرب است؛ بدین معنا که تهران با اتخاذ چنین موضعی به شکلی ضمنی آمادگی ضمنی اش را برای از سرگیری رایزنی های هسته ای اعلام کرده بالاخص آن که گروهی از بازرسان با هدف ارزیابی برنامه هسته ای ایران به تهران سفر داشتند، از منظری دیگر ایران با این رای نشان داد که کماکان خواهان حفظ نقش بی طرفانه اش در بحران اوکراین است و همان گونه از ابتدا گفته رایزنی ها را تنها راه خروج از بن بست حاکم می داند.
علی اصغر زرگر، کارشناس مسائل بین الملل در این خصوص می گوید: در شرایط کنونی به واسطه  سیر شتابان تحولات  بین الملل ایران به سان سایر قدرت های منطقه ای چون عربستان و ترکیه  نیازمند پیروی از دیپلماسی متفاوت و در عین حال پویا مبتنی بر اصل شبکه ای برای همکاری و رقابت با بازیگران فعال در صحنه بین الملل است.
این تحلیلگر مسائل بین الملل در ادامه به فعل و انفعال های ترکیه اشاره کرد و گفت که آنکارا با ارسال پهپادهای پیشرفته به اوکراین زمینه را برای میانجیگیری هموار کرد و بدین طریق بستر ساز انتقال غلات با چراغ سبز روسیه شد.
ایران نیز به دنبال پیروی از سیاست خارجی متفاوت برای ارتقای جایگاه خود در نظم بین الملل جدید است. از همین رو رای ممتنع ایران در کنار بازیگرانی چون چین و هند  نشان از سیگنال مثبت برای تداوم همکاری با کشورهای شورای یورو اتلانتیک قلمداد می شود.
طبیعتا فشارهای اعمالی غرب به ایران به واسطه برنامه هسته ای تهران و همچنین ادعاها در باب همکاری تهران و مسکو در جنگ اوکراین که بارها توسط رهبران کشورمان رد و انکار شده، موجبات نزدیکی تهران به بلوک شرق، یعنی چین و روسیه را هموار کرده است.
با این همه به باور این تحلیلگر، رای ممتنع ایران در نشست مجمع عمومی سازمان ملل پیام مثبت ارسال کرده و توپ را در زمین غرب انداخته است و حالا نوبت ایالات متحده و اروپا است که از فرصتی که در اختیار دارند به نحوه مطلوبی استفاده نمایند.
طبیعتا موضع گیری ایران در ارتباط با جنگ در اوکراین می تواند مسیر رایزنی های هسته ای را هم تحت تاثیر قرار دهد، در همین راستا سناریوی مطلوب دولت اسرائیل و کشورهای منطقه چون عربستان قرار گرفتن نام ایران به عنوان کشوری متجاوز در بحران اوکراین است.
با این همه رای ممتنع ایران به این قطعنامه در کنار گزاره های دیگر چون خودداری تهران از تحویل محموله موشک های بالستیک به روسیه و همچنین تاکید بر معاهدات پهپادی ایران نشان از تمایل دستگاه سیاست خارجی برای برطرف کردن سو تفاهم های احتمالی با کی یف و بازسازی روابط با بروکسل دارد، به عبارت دیگر تهران قصد دارد با کنار کشیدن از بحران اوکراین و اتخاذ منش میانجی گرایانه و رویکرد بی طرفانه مسیر احیای مذاکرات برجام را احیا نماید.
غرب باید رای ایران را به عنوان گامی مهم و در عین حال مثبت قلمداد کرده و باب رایزنی ها با ایران را بگشاید.
به گفته او در هفته های گذشته رهبران قطر برای از سرگیری رایزنی های هسته ای نقش پیام رسان را ایفا کردند، تا شاید همزمان با کاهش فشارها بر ایران در باب همکاری ادعایی تهران و مسکو در جنگ با اوکراین، گره برجام نیز باز شود.
از سوی دیگر عراق و عمان نیز فعال شده اند تا هر چه سریع تر مانع ایجاد تنشی جدید در منطقه شوند و برهمین اساس نقش میانجی را ایفا می‌کنند.