افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت گوشت قرمز طی ۵ سال

آرمان امروز، گروه اقتصادی: بررسی ها نشان می دهد که قیمت گوشت قرمز گوساله طی ۵ سال گذشته حدود ۳۰۰ درصد افزایش داشته است. هرچند به گفته ایوب فصاحت، مدیرعامل میادین میوه و تره بار، قیمت گوشت قرمز با “با تامین صورت گرفته” از ۲۹۸ هزاتومان به ۲۶۵ هزارتومان کاهش پیدا کرده است. اما روند چندسال گشته نشان می دهد که این کاهش قیمت ها کوتاه مدت است و روند قیمت گوشت همواره افزایشی بوده است. بررسی آمار تورم مردادماه سال جاری نیز نشان می‌دهد انواع گوشت قرمز و سفید با ۵/ ۷درصد تورم ماهانه، بیشترین تورم دومین ماه تابستان سال جاری را داشته‌اند؛ همچنین در شهریورماه لبنیات و تخم‌مرغ با تورم ۵/ ۳درصدی یکی از بالاترین تورم‌های ماهانه را تجربه کرده‌اند. دی طی ده سال گذشته نیز قیمت گوشت بیش از ۱۴ برابر شده است.

کاهش سرانه مصرف گوشت قرمز

طی سال های گذشته با افزایش تورم و استمرار آن وضعیت زندگی مردم خصوصا در دهک های پایین تغییر کرده و بخش بزرگی از هزینه مردم صرف تامین نیازهای اولیه خود می شود. با این وضعیت هر کالایی که قیمت آن افزایش پیدا می کند از سبد کالای ایرانی ها حذف می شود. برای مثال گوشت قرمز یکی از اقلام خوراکی است که با افزایش تورم در هر سال مصرف آن کاهش پیدا می‌کند. سرانه مصرف گوشت قرمز در سال ۱۴۰۲ به ۶ یا ۷کیلو برای هر نفر در سال رسیده است، که این رقم در ابتدای دهه ۹۰ معادل با ۱۲کیلوگرم بوده است.

هرچند در این آمار نیز اختلاف وجود دارد. در حالیکه از سال ۱۴۰۰ آمار سرانه مصرف گوشت قرمز ۶ کیلو اعلام می شود؛ در میانه‌ی اردیبهشت سال ۱۴۰۱ بود که مسعود رسولی، دبیر انجمن صنعت بسته‌بندی گوشت و مواد پروتئینی کشور از کاهش مصرف سرانه گوشت ایرانیان نسبت به سال گذشته خبر داد و گفت: سرانه مصرف گوشت قرمز در سال را ۴ کیلوگرم در سال به ازای هر نفر اعلام شده است. اما آنچه واقعیت دارد چیزی حدود ۳ کیلوگرم است که باید گفت این آمار برای هر جامعه‌ای نگران‌کننده است. در اسفند سال ۹۹ نیز رئیس شورای تأمین‌کنندگان دام کشور با اشاره به نوسان بازار در آن زمان گفته بود: بنا بر آمار امسال، میزان مصرف گوشت قرمز نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۰ درصد کاهش‌یافته است. حتی با در نظر گرفتن آمار رسمی نیز وضعیت سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران هم رده کشورهایی چون یمن و نیجریه است و حتی سرانه مصرف گوشت قرمز ایران پایین تر از کره شمالی است. این در حالی است که در اواسط دهه ۵۰ شمسی سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران ۱۶ کیلوگرم بود. طبق اعلام فائو در سال ۲۰۲۲ سرانه مصرف گوشت قرمز برای هر ایرانی ۶ کیلوگرم است. این رقم برای گوشت مرغ ۲۸ کیلوگرم است که منجر شده فاصله سرانه مصرف گوشت هر ایرانی نسبت به سرانه مصرف جهانی این کالا بیش از ۱۷.۱ درصد نشود.  بر اساس آمار سازمان خوار و بار و کشاوزی سازمان ملل متحد (فائو) سرانه مصرف گوشت قرمز سالانه هر فرد در غنا ۹، گینه ۵.۶، نیجریه ۵.۸، هندوستان ۵.۳، عراق ۸.۷، تانزانیا ۱۰ کیلوگرم، یمن با ۶.۱۴ و کره شمالی ۸.۱۰ کیلوگرم است که نشان می‌دهد آمار مصرف گوشت قرمز در کره شمالی، تانزانیا و عراق و غنا از ایران بالاتر بوده و ایران در رده کشور‌هایی مانند یمن، نیجریه و گینه و هندوستان در زمینه مصرف گوشت قرمز قرار دارد.

نیاز به نظام نظارت بر قیمت ها داریم

عبدالمجید، شیخی، کارشناس اقتصاد کشاورزی در گفت و گو با روزنامه آرمان امروز درباره علت بوجود آمدن چنین شرایطی برای گوشت قرمز گفت: گرانی این کالا نیز مانند کالاهای دیگر به دلیل افزایش تورم در طی ۱۰ سال گذشته است. در سال های گذشته ریشه تورم شکل گرفت و این کالا نیز به تبع کالاهای دیگر از تورم پیروی می کند.

این اقتصاددان افزود: وقتیرشد اقتصادی منفی شده باشد و سرمایه گذاری نداشته باشیم، همه رفتارهای اقتصادی تورمی می شود.

در اقتصاد متغیرها به یکباره تاثیر خود را نشان نمی دهند و آنچه می بینیم وضعیت چند سال گذشته است.

شیخی درباره تاثیر قیمت گذاری دستوری در طی سالیان گذشته درباره گوشت و کالاهای اساسی دیگر نیز گفت: قیمت گذاری در شراطی که سیل تورمی دارید موثر نخواهد بود و همراه سیل تورم خواهد رفت. اگر قیمت گذاری دستوری همراه با عرضه کافی کالاها نباشد موثر نخواهد بود. هرچند با قیمت گذاری کالاهای اساسی مردم موافق هستم؛ اما این قیمت گذاری باید همراه با نظام منسجم نظارت بر بازار باشد.

عواقب حذف گوشت از سبد خانوار

در سال‌های اخیر تورم به یکی از ویژگی‌های اقتصاد کلان ایران بدل شده است. این مساله موجب شده به‌مرور قدرت خرید خانوارهای ایرانی به صورت قابل‌توجهی تحت‌تاثیر قرار بگیرد. ممکن است یک موج تورمی برای شهروندان یک کشور آسیب‌های مختلفی به دنبال داشته باشد. اما تورم‌های مزمن می‌تواند تغییراتی در سبک زندگی افراد به وجود بیاورد. نگاهی به رشد نرخ فقر در دهه ۱۳۹۰ می‌تواند چنین مساله‌ای را توضیح دهد. آخرین عدد مربوط به نرخ فقر که توسط وزارت رفاه منتشر شده، نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰، ۴/ ۳۰درصد از ایرانیان زیر خط فقر قرار گرفته‌اند. بررسی تعاریف مختلف از خط فقر نشان می‌دهد کسانی که زیر خط فقر هستند، قادر به فراهم کردن نیازهای اساسی زندگی خود، به‌خصوص نیازهای اولیه، یعنی سلامتی جسم و تغذیه، نیستند. هر انسانی برای در طول روز نیاز به مصرف حداقل ۱۰۰ گرم گوشت قرمز دارد، حدم توجه به این موضوع و ساده انگاری موضوع بحث در آینده‌ای نچندان دور مشکلات بسیاری را ایجاد خواهد کرد. بسیاری از کارگران و کارمندان که درامد چندانی ندارد و در تامین نیازهای خود دچار مشکل هستند، به ‌ناچار برای سیرکردن خود و خانواده خویش به انواع غلات و کربوهیدرات‌ها، روی می‌آوردند. استفاده بیش از اندازه از این اغلام مانند نان و برنج به‌عنوان منبع کربوهیدرات‌ها گاهی به دلیل اولویت داشتن در سبد مصرفی، تاثیر بیشتری از مصرف قند و شکر در افزایش شانس ابتلا به قند ایجاد می‌کنند و چنانچه کنترل میزان مصرف نان و غلات (بخصوص نان‌های حجمی و ماشینی) و اختصاص بخشی از حجم غذا به منابع پروتئینی غنی دردستور غذایی قرار نگیرد این امکان وجود دارد تا از نظر بازتولید نیروی کار نیز زنگ‌های خطر برای مسئولین به صدا دربیاید.علاوه بر ضرورت رعایت استاندارد‌های حداقلی در بحث سفره غذایی مردم که شامل گوشت و سبزیجات می‌شود، مسائلی مانند بهداشت، آموزش و مسکن نیز حیاتی است، واگر توجهی به آن نشود در آینده صدماتی را خواهد زد که دیگر قابل جبران نخواهد بود و دولت مجبور است هزینه های بیشتری را برای تامین نیروی کار و درمان پرداخت کند.