با نگاه عقلایی جنگ ایران وآمریکا منتفی است اما../از نان شب واجب‌تر در سیاست خارجی عدم تحریک در بعد بیرونی و یکدست‌سازی در داخل است/ /نباید به اروپا حمله کنیم/نه تنها سعی نمی‌کنیم بحران را تخفیف دهیم بلکه تحریک هم می‌کنیم/در روابط بین‌الملل در عمل قائده و قانون نداریم!

آرمان شرق-جواد مرشدی:برایان هوک مسئول آمریکایی تحریم های ایران پنجشنبه گذشته از ارائه مدارکی دال بر تخلف در برنامه موشکی ایران گفت،فردای آن روز نیز از کمک موشکی ایران به یمن سخن راند .روز شنبه هم  وزیر خارجه آمریکا و سپس وزیر دفاع این کشور این سخنان را تکرار کردند .هوک  حتی غیر مستقیم ایران را به حمله نظامی هم تهدید کرد .به نظر می رسد حالا که امریکا یی ها به آنچه که می خواستند از تحریم ها نرسیده اند در صدد بر انگیخته کردن حساسیت های اروپایی ها در مورد برنامه موشکی ما هستند و روی آن مانور می دهند .برای اروپا برد موشک های ما مهم است و حالا امریکایی ها آن را دست آویزی برای عدم همکاری آنها با ایران و یا به دنبال تعویق انداختن آنچه که از آن با عنوان بسته مالی همکاری اروپا با ایران نام می برند، هستند .خاورمیانه آبستن حوادث است و امریکایی ها نوای جنگ را می نوازند ولی خود می دانند که وجود جنگ در منطقه به نفع شان نخواهد بود.حالا وزیر نفت ما از جنگ سرد می گوید و معتقد است در جنگ هر روز شهید و مجروح می‎آید؛ عواطف و احساسات و روحیه وطن‎خواهی و دینداری تحریک می‎شود، اما در جنگ سرد این‌طور نیست. صدای شلیک و بمبی نمی‎آید، اما بدتر از آن به کشور فشار وارد می‎کنند.اینکه با توجه به این موضوع برای مبارزه با چنین جنگی باید از چه ابزار هایی استفاده کنیم سوالی بود که آرمان شرق از دکتر پیروز مجتهد زاده کارشناس سیاست خارجی پرسید.

آقای برایان هوک مسئول تحریم های ایران روز پنجشنبه گذشته گفته بود مدارکی در مورد برنامه موشکی ایران ارائه می دهیم که نشانگر تخلف ایران از قطعنامه شورای امنیت است و سپس پومپئو و جیمز متیس هم مواضعی نظیر وی گرفته اند .حتی هوک ایران را به حمله نظای هم تهدید کرده .به نظر شما هدف آمریکا از مانور بر روی برنامه موشکی ایران چیست؟

من گمان می کنم وضع کاملا مشخص است،دلیل اصلی اینکه آمریکا از برجام بیرون آمد این بوده است که آنها می گویند قرارداد برجام شامل آن مواردی که آنها می خواهند؛ نمی شود و عمده مواردی که باید شامل آن می شده، نشده است .یکی از آنها همین برنامه موشکی بود ،آنها معتقد بودند که در قرارداد برجام بایستی که برنامه موشکی ایران هم مثل برنامه هسته ای متوقف شود .دلیل اصلی این بود و البته دلایل دیگر هم وجود داشت .ما می دانیم که خواهان اصلی خروج امریکا از برجام اسرائیل و نتانیاهو بودند و اینها غرب را ترغیب کردند که برنامه های هسته ای و تسلیحاتی  ایران را متوقف کنند .در حالی که آنها از ابتدا و در دوران مذاکرات برجام به این طرف دست گذاشتند روی برنامه موشکی ایران و هر روز حساسیت بیشتری پیدا می کردند، ما در داخل دست به هیچ اقدامی نزدیم که این تنش و بد بینی را کاهش دهیم .معمولا دولت هایی که یک برنامه عاقلانه ای برای تخفیف و حل بحران داشته باشند، باید در یک چنین وضعیتی دست به یک سری اقداماتی بزند که این بحران کاهش پیدا کند .حتی اتحادیه اروپا در موارد مختلف علنا گفت که حاضر است که کمک کند که ما بتوانیم بر این بحران فائق بیاییم، همچنان که الان هم می گوید، ولی ما چکار کردیم ؟ما آمدیم مرتب داد زدیم که موشک ما تا اسرائیل را می زند و موشک ما تا اروپا را می زند و همین هفته پیش هم دیدید که یکی از سرداران ما گفت که پنج پایگاه نظامی ایالات متحده امریکا در تیر رس موشک ما است،  چند تا شناور و ناو شکن امریکایی در اقیانوس در تیر رس ما هستند . در این حال چه توقعی می توانیم داشته باشیم ،وقتی که ما در داخل حتی توجه نمی کنیم که این حرف ها و اینجور بحث ها تحریک کننده است ،ما نه تنها سعی نمی کنیم بحران را تخفیف دهیم بلکه تحریک هم مرتکب می شویم .بعد شما توقع دارید که من بیایم و برای شما بگویم آری اینها اصلا از بیخ و بن بیمار هستند که اینجوری فکر می کنند .

اتفاقا همین را می خواستم بپرسم که حالا که آمریکا یی ها بر روی برنامه موشکی ما زوم کرده اند و از آن طرف اروپایی ها هم بر روی این موضوع حساس هستند، سوال این است که آنها تا چه حد می توانند روی ماجرای موشکی ما مانور دهند ،اصلا زمینه های حقوقی آن را دارند ؟

در روابط بین الملل چیزی بنام قانون و قائده حقوق و این چیزها وجود ندارد، یعنی در عمل وجود ندارد ممکن است نمایش هایی را به صحنه بیاوریم  ولی در عمل وجود ندارد .بار ها دیده ایم در مورد عراق و کشورهای دیگر و همین الان هم در مورد عربستان سعودی می گویند اگر اینکار را کرده باشد ما تنبیه می کنیم، وقتی که مسلم می شود می گوید نه حالا تنبیه نمی کنیم، چون از ما خرید می کند . قائده و قانون و قول و قراری در کار نیست ،بستگی به این دارد زورمند در روز چجور بخواهد با استفاده از  زور، منافع خود را به دست بیاورد .عاقلانه این است که هر کشوری که در چنین وضعیتی قرار می گیرد آن زورگویی ،عصبانیت و پرخاش گری و تهدید نظامی را بیشتر تحریک نکند و ما ماندیم که این چه حکمتی است که در شرایط اوج گیری دشمنی و خصومت نسبت به ما ما آن دشمنی و خصومت را تحریک هم می کنیم.یا بهانه می تراشیم . به این دلیل است که من امیدروارم روزی برسد که نظام جمهوری اسلامی ایران روابط خارجی اش را یک کاسه کرده و تحت نظم و انضباط و توازن منطقی بیاورد که وزیر خارجه چیزی نگوید و معاون وی چیز دیگری ،وزیر اقتصاد در روابط خارجی بحث های جنبه دیگر را مطرح نکند و نظامی ها نیز برای خود یک سیاست خارجی مستقل نداشته باشند .

به نظر شما اساسا احتمال جنگ بین ایران و امریکا وجود دارد ،یعنی حالا که از تلاش برای جنگ نرم در داخل به جایی نرسده اند آیا به سمت جنگ نظامی خواهد رفت؟

علی الصول در شرایط کنونی یک جنگ جدید حالا بین ایران و آمریکا یا بین امریکا و پاکستان و یا عربستان و امارات فرقی نمی کند ،در حال حاضر در منطقه ما هیچ جنگی به نفع هیچکس نخواهد بود .این در شرایط معقول و عاقلانه است یعنی وقتی ما به سیاست به دید عقلایی نگاه کنیم یا به مسائل ژئوپولیتیکی به دید عقلایی نگاه کنیم؛ جواب منفی است در حال حاضر  و پاسخ نه است، ولی این شرایط به دلیل عصبانیت های خارج از کنترل طرفین بسیار شکننده است .ببینید از آن طرف ترامپ و دار و دسته اش عصبانیت را به حد کامل غیر منطقی رسانده اند که از نظر حیثیت بین المللی به زیان خودشان است ،آقای ترامپ می گوید من می خواهم رژیم را عوض بکنم و فردا می گوید نخیر من رژیم عوض نخواهم کرد . مشاور وی می گوید بله باید عوض کرد و وکیل حقوقی اش می گوید نباید عوض کرد و وزیر خارجه هم می گوید که ما می خواهیم از طریق به گرسنگی کشیدن ملت ایران شرایطی پیش بیاوریم که ملت جمهوری اسلامی را کَت بسته تحویل آنها دهند! ترو خدا نگاه کنید عصبانیت را ،یکی نیست به این آقای پمپئو بگوید تو دیوانه شده ای ملت ایران که دیوانه نیستند ،ملت ایران اگر توان این را داشته باشد که جمهوری اسلامی را کّت بسته کند، چرا تحویل تو دهد! اینجا نباید قهقه خندید، یعنی بکلی از حد منطق این برخوردها دارد خارج می شود ،از این طرف خدایا! پای تلوزیون خشکم  می زند .این حرف ها چیست ؟از این طرف پایگاه ونظامی و موشک و اینها …الان موقع این حرف هاست .خوب اگر این وضعیت عصبانی که وضعیت بسیار حساس و شکننده ای می تواند باشد، اگر با این روحیه و پرخاش گری ها ادامه پیدا کند من متاسفم که به شما بگویم بله این احتمال ممکن است پیش بیاید ،چون طرف ما حداقل که ترامپ و دار و دسته اش،اینها آدم هایی نیستند که زیاد پایبند منطق باشند و در خودشان این قدرت را می بینند که بی منطقی هم که بکنند یک مقدار خرج می کنند یا عربستان سعودی را وادارمی کنند که یک مقدار خرج کند تا رفع و رجوع کند، برایشان .

الان بعد از داستان تحریم ها یک جنگ سیاسی علیه ایران آغاز شده و آقای زنگنه هم آن را به جنگ سرد تشبیه کرده ،مولفه های جنگ سرد چیست و ما چگونه می توانیم در چنین جنگی مبارزه همه جانبه کنیم ؟

فکر کنم که باید این سوال را از خود آقای زنگنه بپرسید که بگویند بر اساس چه نشانه هاو حوادثی این را می گویند . اگر منظور از جنگ سرد جنگ تبلیغاتی است که ما همیشه درگیر بوده ایم .باید از ایشان پرسید که منظور چیست  ،منظور تحریم های نفتی ما است خوب می بینیم که یک وقت اعلام می کنند که اجازه نمی دهیم یک قطره نفت هم صادر شود و فردا اعلام می کنند که ۸ کشور مجاز به خرید نفت ایران هستند . این را من جنگ نمی بینم.

البته ایشان گفته اند که جای هیچ‎گونه کوتاهی نیست، زیرا اگر یک لحظه کوتاهی کنیم، همه زحمات و خون‎هایی که برای اسلام و انقلاب به زمین ریخته شده است هدر می رود.

مگر الان من غیر از این گفتم ،من می گویم آقا الان که دشمن خنجر را از پشت بسته و شب و روز دارد بر علیه ما جو سازی می کند ما باید دقت کنیم و تحریک نکنیم .

راهکار منطقی مواجهه با دشمنی که رودروی ما نیست چیست ،چه سیاست ها یی باید اعمال شود؟

حداقل کاری که ما می کنیم باید این باشد که تحریک نکنیم ،حداقل کاری که باید بکنیم این است که ما این وضعیتی که اروپا برای ما دارد پیش می آورد را تشخیص دهیم ،حساسیت آن را تشخیص دهیم و ارزش اجرای آن را هم تشخیص دهیم و مثل بعضی از مقامات داخل ایران به اروپا هم حمله نکنیم . ما باید دقت کنیم که در جنگ سرد جنگ گرم را تحریک نکنیم .درگیری ها را کاهش دهیم و بحران را تشخیص دهیم .اگر نمی توانیم حداقل از تحریکات دست بر داریم و برویم و درک کنیم که آیا اتحادیه اروپا دارد یک گام های واقعی بر میدارد، کمکش کنیم که آن گام ها را آسوده تر بردارد نه اینکه یکباره وسط این کارهایی که اتحادیه اروپا می خواهد، انجام دهد بگویند در فلان شهر اروپا ایرانی ها ترورسیت بازی کرده اند و فلان جا چکار کرده اند .اسرائیل هم که ایستاده تا اینها را تحریک کند تا بکلی روابط ایران و اروپا هم بر هم بخورد . در داخل هم می بینیم که یک نفر می گوید اگر کسی پشت مرز ما چنین بکند ما پشت مرز هم وارد عمل می شویم ، این حرف ها تعبیر پذیر است، یعنی در اروپا هم داریم اینکار را می کنیم! . تکرار می کنم ما باید در درجه اول در این شرایط که جمهوری اسلامی می تواند صدمه ببیند و در شرایط دیگر برای جمهوری اسلامی از نان شب هم واجب تر است که سیاست خارجی خود را یکدست کند .برای اینکه افراد غیر مسئول وارد کارهای پر از مسئولیت می شوند و بدون مسئولیت اصلا حواسشان نیست که دارند تحریک می کنند.سخنان بسیاری از حضرات که اینجا را می زنیم و انجا را می زنیم  از دید علمی  و شخص من تحریکات است ،می گویند می توانیم هر جا را بزنیم این هم تحریک است و اینها از دید خودشان وانمود کردن دلداری به مردم محسوب می شود ولی در قاموس روابط سیاسی بین المللی اینها را تحریک می گویند .به نظر من از نان شب واجب تر است که بفهمیم که چجور تحریک نکنیم و بعد چکار کنیم که سیاست خارجی و منابعی که در سیاست خارجی دخالت دارند؛ اینها را با هم هماهنگ و یکدست کنیم .وقتی اینکار ها را انجام دادیم آن وقت باید ببینم استعداد پاسخگویی ما چقدر است ،خطرات تسلیحاتی طرف چقدر می تواند واقعی باشد و خطرات جنگی چقدر و بعد برویم آنجور مطالعات را بکنیم .در قانون بین المللی قانونی که از زمان آدم و حوا شروع شد که در جنگ اول خودت را بشناس و نیروهای خودت را سر و سامان بده ،دوم دشمن را بشناس و ببین که نقاط ضعف دشمن کجاست ،سوم منطقه را شناسی کنید و بدانید میدان جنگ کجاست .ما هیچکدام از این کار ها را نمی کنیم .شما از من توقع دارید معجزه بکنم. کلام معجزه این است که تمام بارزه ها را یک دست و منظم کنیم و این اصلی ترین و مهمترین و نهایی ترین شرط است .