آرمان امروز، گروه سیاسی: انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی از حساسیت به‌خصوصی برخورد است. به‌همین دلیل شاهده حضور پررنگ برخی جریان‌ها و گفتمان‌ها در متن سیاسی ایران در این رویداد مهم هستیم که هرچه به انتخابات نزدیک‌تر می‌شویم تحرکات و فعالیت‌های آنها برای رسیدن به بهارستان افزایش خواهد یافت. اگر بگوییم همه نشست‌های سیاسی در ماه‌های اخیر رنگ و بوی انتخاباتی می‌دهد بی‌راه نگفته‌ایم و با این وجود رفته رفته اخبار انتخاباتی همه فضای رسانه‌ای را به خود تخصیص خواهد داد. یکی از اهمیت‌های برگزاری انتخابات مجلس این است که افراد نخبه جامعه فرصت حضور در سیستم سیاسی کشور را داشته باشند و در این مسیر احزاب و تشکلات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و … وظیفه دارند این نفرات را برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی به شهروندان معرفی کنند تا در ادامه شاهد حضور افراد متخصص، مجرب و پادکدست در پارلمان و دیگر نهادهای انتخابی باشیم ولی یکی از چالش‌هایی که در روند انتخابات با آن روبه‌رو هستیم نبود احزاب قوی در فضای سیاسی است. در شرایطی که احزاب هنوز بازیگر اصلی انتخابات نیستند شاهد حضور جریان‌های سیاسی هستیم که با توجه به برنامه‌های برای نقش آفرینی در انتخابات می‌روند. در این گزارش برای روشن سازی فضای انتخاباتی پیشرو به پنچ گفتمان کلی خواهیم پرداخت که در این مورد باید به گفتمان اصلاحات، اصولگرایی، معتدل، مستقل و البته گفتمانی که پیش‌بینی می‌شود در این بین حضور داشته باشد گفتمان انتقادی است که گمانه‌زنی می‌شود این گفتمان خارج از دسته‌های یاد شده فعالیت خواهد کرد. در ادامه این گزارش بیشتر به این گفتمان‌ها خواهیم پرداخت.

گفتمان اصلاح‌طلبی

گفتمان اصلاحات همواره دستخوش فراز و نشیب‌هایی بوده است ولی عمده اعضای آن حالا زیر پرچم جبهه اصلاحات گرد هم آمده‌اند. باتوجه به ساختار این گفتمان به‌نظر برخی از اعضای آن تمایلی برای حضور در انتخابات ندارند ولی با این حال بخشی از آن می‌خواهند در رقابت حضور داشته باشند.

گفتمان اصولگرایی

گفتمان اصولگرایی، متکثرترین جریان سیاسی ایران است که باتوجه به اینکه همواره در متن سیاسی ایران حضوری پر رنگی دارند نه‌تنها با همه قوا خواهند آمد بلکه در دوازدهمین دوره انتخابات به احتمال زیاد با لیست‌های متعددی حاضر خواهند شد. گفته می‌شود جریان تندرویی که در این اردوگاه حضور دارد سهم بیشتری از لیست‌ها می‌خواهد که دیگر از اصولگرایان با این نوع رفتار آنها مخالف هستند. با این حال دو جریان عمده دیگران اردوگاه … سنتی و معتدل در پی نقش آفرینی جدرتری هستند.

گفتمان معتدل

این طیف سیاسی ایران را عمدتا با افرادی که در حزب اعتدال و توسعه و نزدیک به حسن روحانی حضور دارند شناخته می‌شوند. که برای حضور در این انتخابات تلاش می‌کنند تعداد نمانیدگان خود را افزایش دهند.

گفتمان مستقل

این گفتمان تلاش دارد تا بتواند جای خود را در بین دیگر گفتمان‌ها باز کند تا با افزایش تعداد نمانیدگانش در پارلمان بتواند حکمرانی مد نظر خود را اجرایی کند.

گفتمان انتقادی جدید

پیش‌بینی می‌شود که این گفتمان باتوجه به شرایط جدید تشکیل شود. آنها در صورت شکل‌گیری، نفراتی خواهند بود که نمی‌خواهند در دسته اصولگرایان، اصلاح‌طلبان، مستقلین و اعتدالی‌ها باشند.

گفتمان منتقد باید اعتماد شهروندان را جلب کند

«حسین کنعانی‌مقدم»، سیاستمدار و تحلیلگر مسایل سیاسی در تحلیل گفتمان‌هایی موجود در انتخابات به خبرنگار «آرمان امروز» می‌گوید: «گفتمان‌هایی که از آنها یاد شد از ابتدای انقلاب تاکنون بر اساس رفتارهای سیاسی در سطح جامعه و سطح حکمرانی شکل گرفته است. در این بین باید تاکید کنیم که این گفتمان‌ها از دل گفتمان‌هایی مانند دفاع مقدس، سازندگی، اصلاحات، مهرورزی، عدالت محوری، اعتدال، انقلابی و … تشکیل شده‌اند. به این موضوع هم توجه داشته باشید که همه این گفتمان‌ها تلاش داشتند و یا دارند که میسر توسعه ایران را بنا بر تفکرات خودشان همواره کنند که در این مورد نتوانستند نتیجه خوبی به‌دست بیاورند.»

این سیاستمدار در همین مورد و با تاکید بر اینکه گفتمان‌ها باید بر مبنای خواسته جامعه رفتار و برنامه‌ریزی کنند ادامه می‌دهد: «انتخابات فضای است که در آن گفتمان‌های سیاسی فرا از جریانی که در حکومت وجود دارد با یکدیگر رقابت می‌کنند. به همین دلیل باید به نوعی رفتار کنند که در مسیر مطالبات شهروندان حضور داشته باشند. در غیر این صورت از سوی جامعه کنار گذاشته می‌شوند. در سال‌های اخیر مشاهده می‌کنیم دقیقا برعکس این موضوع رخ داده است و گفتمان‌ها و جناح‌ها اهمیتی به مردم نمی‌دهند و برنامه‌ریزی‌ها را بر اساس اهداف سازمانی خودشان پیگیری می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که شهروندان از آنها ناامید شوند و دیگر اهمیتی به‌دعوتشان برای حضور پای صندوق‌های رای ندهند. در این شرایط با انبوهی از وعده‌هایی روبه‌رو هستیم که همین گفتمان‌ها آنها را مطرح کرده بودند و حالا باعث ناامیدی شهروندان شده‌اند.»

کنعانی‌مقدم در پاسخ به این سوال که آیا می‌توانیم شاهد حضور «گفتمان منتقد» در عرصه دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی باشیم؟ اضافه می‌کند: «بخشی از اعضای گفتمان‌هایی که به آنها اشاره کردیم در طول دهه‌های گذشته داخل سیستم اجرایی کشور حضور داشتند و البته مسوولیت انباشت وعده‌ها را بر دوش می‌کشند. آنها تلاش می‌کنند تا با تجربه‌اندوزی از اشتباهات گذشته وارد میدان رقابت‌ها شوند و با اعلام اینکه پیش‌ از این اشتباهاتی را مرتکب شده‌اند به‌نوعی با مردم آشنی کنند و به مسیر انقلاب و توسعه باز گردند ولی این مردم هستند که باید توبه آنها را بپذیرند و پای صندوق رای بیایند. آنچه گفتمان منتقد نام گرفته است باید برای جلب اعتماد شهروندان تلاش کنند و پس از آن اعلام حضور کنند تا شاید شهروندان آنها را بپذیرند.»

باتوجه به چهار گفتمان شناسنامه دار، آیا گفتمان جدید در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس، ظهور خواهد کرد؛ گفتمانی که ویژگی‌های اساسی خود را در دورن گفتمان‌های قبلی نمی‌یابد و به دنبال انتخابات دگرگون‌ساز است؟