قنادباشی: بحران جدید، روی گسل‌های اجتماعی و سیاسی رخ می‌دهد

کارشناس مسائل آفریقا گفت: قدرت‌های عربی و همچنین غربی‌ها نگذاشتند انقلاب‌ها به ثمر بنشیند و حالا پس از ۱۱ سال خلأ مدیریت خیزش‌ها نمایان شده است.

«جعفر قنادباشی» کارشناس مسائل آفریقا با اشاره به سالگرد بهار عربی در خاورمیانه و شمال آفریقا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: حدود ۱۱ سال از بهار عربی و انقلاب‌های مردمی در کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه می‌گذرد اما موفق‌ترین نمونه آن را باید انقلاب تونس دانست. معتقدم تونس تا حدودی نمونه موفق خیزش‌های اسلامی بود و به نوعی توانست به صورت نسبتاً کامل نظام دیکتاتوری حاکم بر این کشور را کنار بزند؛ به عبارت دیگر تمام کشورهایی که در بهار عربی درگیر این موضوع بودند، توانستند دیکتاتورهای حاکم بر خود را کنار بزنند اما در مورد تونس شاهد آن بودیم که پس از واژگونی رژیم حاکم، دولت بعدی هم که سر کار آمد، به هر ترتیب مجبور است به نظر اسلامگرایان و معترضان توجه ‌کند.

وی ادامه داد: در این میان تجربه‌های تلخی در مورد بهار عربی را شاهد بودیم و باعث شد تا هزینه‌ها زیاد شود. به عنوان مثال در لیبی توانستند قذافی و نظام دیکتاتوری او را کنار بزنند اما شاهد آن بودیم که ناتو وارد شد و اوضاع را به نفع خود تغییر داد. پس از آن لیبی به میدان کشمکش میان گروه‌های مسلح و تقابل ارتش‌های خارجی تبدیل شد. در مصر هم شاهد آن بودیم که یک اعتراض خونین به راه افتاد و دلیل آن هم مقاومت نظامیان برای نگه داشتن حسنی مبارک در قدرت بود. پس از آن شاهد بودیم که محمد مرسی به روی کار آمد و دیری نپایید که طرح‌ریزی کشورهای عربی منطقه و ایالات متحده به سمتی رفت که در نهایت محمد مرسی را هم از کسوت ریاست جمهوری خلع و به زندان انداختند. پس از آن باز هم ژنرال‌ها توانستند قدرت را در دست بگیرند و در نهایت عبدالفتاح السیسی به قدرت رسید.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: رسانه‌های غرب و طرفداران السیسی و حتی مطبوعات اسرائیل به دلیل نفوذی که در میان نظامیان مصر داشتند، از او به عنوان ناجی اقتصاد مصر نام بردند که این کاملاً غلط از آب درآمد. بر همین اساس در مصر هم اوضاع به سمتی رفت که هیچکس دیگر جرأت اعتراض و کوچک‌ترین شکایت را ندارد و به صورت کلی پس از ۱۱ سال شاهد آن هستیم که همه چیز به سمت و سوی دیگری متمایل شده است. معتقدم آنچه که در سال ۲۰۱۱ به عنوان یک خلأ احساس شد و حالا انقلابیون در کشورهای شمال آفریقا و منطقه متوجه آن شدند، ضعف رهبری در خیزش‌های مردمی یا همان بهار عربی بود. واقعیت این است که اگر به ۱۱ سال پیش برگردیم، می‌بینیم که عدم وجود یک رهبری قاطع و محکم باعث شد تا خیزش‌های مردمی به نحو صحیح به سرمنزل مقصود نرسد. انقلابیون در تمامی کشورها معتقد بودند که در نهایت با برگزاری انتخابات اوضاع به نفع آنها رقم خواهد خورد که البته چنین اتفاقی نیفتاد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: تمام قدرت‌های غربی و همچنین کشورهای عربی منطقه دست در دست هم دادند تا نگذارند آنگونه که مردم می خواهند اوضاع رقم بخورد. نکته بسیار مهم دیگر که پس از ۱۱ سال حالا به گونه‌ای دیگر به مانند یک زخم سر باز خواهد کرد، اوضاع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشورهایی است که با گذشت یک دهه از بهار عربی همچنان درگیر مصائب و مشکلات هستند. ما می‌بینیم که همچنان در این کشورها کشمکش‌های زیادی وجود دارد و هنوز در مصر، بحرین، عربستان، اردن و تونس سرکوب معترضان را شاهد هستیم. از سوی دیگر توجه داشته باشید که در سال ۲۰۲۲ بدون تردید یک نابرابری اقتصادی و سیاسی در سطح جهانی خواهیم داشت و همین مسأله بدون شک می‌تواند کشورهایی که طی سالیان گذشته گسل‌های اجتماعی و سیاسی زیادی داشته‌اند را وارد بحران جدید کند. بر همین اساس می‌توانم بگویم با گذشت ۱۱ سال از بهار عربی ما شاهد به‌هم‌ریختگی مشخص هستیم که نشان می‌دهد انقلاب‌ها باید به صورت کاملاً مشخص رهبری می‌شد.