مذاکره مستقیم؛ آری یا خیر؟

محمدعلی وکیلی مدیرمسئول ابتکار در شماره امروز این روزنامه نوشت: گویا فرقی نمی‌کند کدام دولت بر سر کار باشد، در هر حال کارد مذاکره، هندوانه نیرو‌های نظام را به دو نیم تقسیم می‌کند. هیچ دولتی انگار توان اجماع‌سازی نیرو‌های نظام بر سر مذاکره را ندارد. وقتی اسم مذاکره با آمریکا می‌آید، سریع دو گروه موافق و مخالف شکل می‌گیرد. موافقان حول منافع ملّی و مخالفان به نام انقلابی‌گری موضع می‌گیرند و استدلال می‌کنند. در هر دولتی بحث مذاکره مطرح شد، صف مخالفان سریع شکل گرفت. اصلاً گمان نمی‌رفت برای دولت رئیسی (خالص‌ترین دولتِ نظام تا کنون) نیز چنین صفی شکل بگیرد؛ اما شکل گرفت. به نظرم اینکه هر نیروی نظام چه چپ و چه راست، چه رادیکال و چه محافظه کار، وقتی دولتدار می‌شود گرایش به مذاکره پیدا می‌کند امر معناداری است. انگار ابزار مذاکره جزو لوازم دولتداری است. همواره این اصل گفته شده که برای یک نظامِ مستقر، هیچ معیاری بالاتر از منافع ملّی معنا ندارد. دولت‌ها ذاتاً وظیفه دارند که به هیچ چیزی به اندازه منافع ملّی وفادار نباشند. در واقع این نه تنها شرط مشروعیت است بلکه شرط توفیق دولت نیز همین است؛ بنابراین در حوزه روابط با دولت‌های مشروع (به غیر از رژیم صهیونیستی که ما مشروعیتش را به رسمیت نمی‌شناسیم) نباید تابو وجود داشته باشد. اگر منافع ملت در گروِ مذاکره مستقیم است نباید در آن تردید کرد و اگر روزی همین مذاکره موجب تضییع منافع ملّی باشد آن روز طبیعتاً مذاکره باید ممنوع باشد. ما هیچ کجا تعهد نداده‌ایم و میثاقی نداریم که تا ابد با آمریکا مذاکره نکنیم. مذاکره نکردن با آمریکا بالذات فضیلت انقلابی محسوب نمی‌شود. ما یک نظام مستقر و با ثبات هستیم. مهمترین هنجار یک نظام مستقر منافع ملّی است. معیار تشخیص این منافع نیز سلیقه روزنامه کیهان و یا خوشایند افراد خاص نیست. به لحاظ شکلی و سیستمی تشخیص منافع ملّی برعهده شورای عالی امنیت ملّی است؛ بنابراین اگر جریان‌های سیاسی منافع ملّی را فرض و فریضه می‌دانند نباید با ساختن تابوهایی به نام انقلابی‌گری، زانوان مسئولان را در پیگیری منافع ملّی و مذاکره با عزت و اعتماد بنفس سست کنند.