پول های بلوکه شده ایران کجاست؟

سیاست فشار حداکثری آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ بار دیگر نشان داد ایران چه مقدار ثروت دارد که به دلیل برخی سیاست های نادرست داخلی و فشارهای خارجی آن ها را فعلا در اختیار نداریم.

ترامپ با خروج از برجام و زدن زیر میز تعهدات قطعنامه ۲۲۳۱ بار دیگر تحریم های سختی علیه ایران اعمال کرد و همین کار باعث شد بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار از دارایی های ایران که نقدی و غیرمنقول است به بهانه های مختلف بلوکه شود.

در سالی که گذشته به دلیل مانور رسانه ای، مردم کوچه بازار کشور از بلوکه شدن اموال مان در ۲ بانک کره جنوبی مطلع شدند اما این تنها دارایی ایران نیست که در کشوری دیگر به دلیل تحریم های آمریکا مسدود شده و در شرایط سخت اقتصادی و شیوع بیماری کرونا نمی توانیم به آن دسترسی داشته باشیم.

با خروج آمریکا از توافق هسته ای در سال ۲۰۱۸، تحریم های نفتی و بانکی بر ایران اعمال شد در این میان ۱۰۰ میلیارد از دارایی های ایران بلوکه شد که ۴۴ میلیارد دلار آن به صورت نقدی و اسکناسی در هفت کشور مسدود شده است و سایر دارایی ها در قالب املاک و مستغقلات در برخی کشورها از جمله آمریکا در جریان حکم دادگاه های داخلی به بهانه کمک های تروریستی و ضد بشردوستانه ایران مصادره شد.

از آنجایی که کره جنوبی به شدت به سیاست های پول و مالی آمریکا وابسته است شرایط حاکم بر سیاست و اقتصاد ایران سوءاستفاده کرده پس از اجرای تحریم‌های کامل آمریکا علیه صنعت انرژی و بانکدارای ایران در سال ۲۰۱۹ پول ایران را مسدود کرد. برای آزادسازی این پول تلاش های بسیاری شد اما از آنجایی که پول کره جنوبی در عرصه بین المللی ارزشی ندارد امکان تبدیل آن به ارزی غیر از دلار ممکن نبود؛ به عبارتی برای باز پس گیری پول باید اول وون کره جنوبی به دلار تبدیل و سپس برای جابجایی در بانک های بین المللی به ارز دیگری تبدیل می شد اما به دلیل اینکه ایران تحریم دلاری هم هست این مسیر ممکن نبود و نیست. با این عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی ایران، در ژوئن ۲۰۲۰ به سئول هشدار داد که تهران برای دریافت پول مسدود شده خود علیه آن کشور شکایت خواهد کرد.

با پیگیری های وزارت خارجه کشور و فشارهای رسانه ای، در نهایت کره ای ها تلاش کردند راه حلی برای پرداخت بدهی خود پیدا کند، با روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا و مخابره این پالس که می خواهد به گره ۱+۵ برگردد، کره جنوبی بر سر مکانیزیمی برای آزاد سازی یک میلیارد دلار توافق کرد، این خبر را وزیر امور خارجه کشور داد البته در این بیان بیان شد که کره‌ای‌ها برای این مکانیزم باید از کدخدا مجوز بگیرند با این حال آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا گفته است که آمریکا قصد ندارد با آزادسازی پول های بلوکه شده ایران در بانک های کره جنوبی که تحت تحریم های آمریکا قرار دارند موافقت کند، مگر اینکه ایران به تعهداتش در توافق هسته‌ای پایبندی کند.

به نظر می رسد دولت جدید بایدن برای تحت فشار قراردادن تهران برای بازگشت کامل به تعهدات برجامی می خواهد از اهرم پول های بلوکه شده ایران بهره برداری کند. با این شرایط به نظر می رسد بازپرداخت بدهی عراق به ایران نیز با مشکل رو به رو خواهد شد.

پول های ایران در چین در هاله ای از ابهام

ایران در چین هم دارایی دارد اما مسئولان وزارت خارجه کشور تاکید دارند که مبلغ آن ناچیز است و به نظر می رسد از آنجا که روابط سیاسی پکن و تهران مناسب است نمی خواهند در رسانه ها به موضوع پول های بلوکه شده ایران در این کشور بپردازد. با این حال چین یکی از چندین کشوری است که در ازای خرید نفت میزان قابل توجهی بدهی به ایران دارد. اخیرا روزنامه جهان صنعت تخمین زده بود که چین ۲۰میلیارد دلارمیلیارد بدهی به ایران دارد که بخش بزرگ این طلب‌ها بابت فروش و انتقال نفت است اما سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه در ۲۸ مهر ماه امسال گفته است که ما پول بلوکه شده‌ای در چین نداریم از سوی دیگر مجید‌رضا حریری، رییس هیات مدیره اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید چین بدهکار ما نیست، ما هرچقدر نفت به چین فروخته‌ایم در ازای آن کالا وارد کرده‌ایم.

با این حال نسیم توکل، عضو اتاق بازرگانی تهران گفته براساس آمار گمرک چین در ۹ماه ابتدایی سال ۲۰۱۳ معادل ۱۶٫۰۱ میلیون تن نفت از ایران وارد شده که برابر با ۴۲۸ هزار بشکه نفت در روز است. با در نظر گرفتن این آمار، چین در این مدت ۱۲٫۳ میلیارد دلار نفت از ایران وارد کرده است.

بر اساس آمار کپلر واردات نفت چین از ایران در سال ۲۰۱۸ به طور میانگین ۶۸۳ هزار بشکه در روز بود اما این رقم در سال ۲۰۱۹ به میانگین ۳۰۱ هزار بشکه در روز و در سال ۲۰۲۰ تا ماه سپتامبر به رقمی حدود ۹۲ هزار بشکه در روز می‌رسد.

بدهی قبلی چین به ایران حدود ۲۲ میلیارد دلار بوده و بابت آن چین پروژه‌هایی را در ایران فاینانس کرده‌است ، اینکه پس از آن چه میزان نفت فروخته شده مشخص نیست. با این حال حسین ملائک، سفیرپیشین ایران در چین معتقد است : ۲۲میلیارد دلار پول ایران از زمان ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد در چین بلوکه است که پشتوانه‌ای برای پروژهای دولت ایران بود.

به گفته این دیپلمات اگر در این چند ساله تحریم حدود ۶۰۰ هزار بشکه در روز چینی‌هانفت خریده باشیم و هر بشکه نفت هم ۴۰ دلار باشد، حدودا بین ۱۷ تا ۱۸ میلیارد دلار در همین دو سه سال گذشته در چین داریم البته منبعی برای واردات ایران بوده است، اینکه چه مقدار بلوکه و چه مقدار پشتوانه خرید است مشخص نیست .به نظر می رسد وضعیت بدهی‌های چین به ایران رقمی بیشتر از بقیه کشورها به نظر می‌رسد، میزان آن شفاف نیست و ازسوی مسئولان مربوطه نفی می‌شود.

اموال بلوکه شده ایران در هند ۷ میلیارد دلار، عراق ۳.۵ میلیارد دلار، آمریکا ۱.۹ میلیارد دلار، ژاپن ۱.۵ میلیارد دلار و امارت ۷ میلیون دلار برآورد شده و معادل ۵۶ میلیارد دلار املاک ایران تسخیر شده است در ایران بیان گفته می شود ارزش تخمینی املاک و مستغلات ایران در ایالات متحده و اجاره انباشته آن‌ها ۵۰ میلیون دلار و آسمان خراش ایران (بنیاد علوی) در منهتن به ارزش ۵ میلیارد دلار و ۱۰ ملک دیگر بلوکه شده است . همچنین در سراسر دنیا املاک ایران به ارزش ۳۲ میلیارد دلار مسدود است.

با توجه به سیاست های خصمانه آمریکا در قبال ایران و همراهی سایر کشور ها با این کشور، این سوال پیش می آید که برای آزادسازی این پولها چه باید کرد؟ مذاکره یا مقابله به مثل؟
منبع: خبرفوری