تنها بریتانیا در موضوع یمن می تواند با ایران مذاکره کند/اینکه اروپا دوباره از ما امتیاز بخواهد؛ معنی ندارد/ایران باید از تبعات توافقی که در برجام حاصل شده بهره ببرد/اروپا باید وارد فاز اجرایی شود

آرمان شرق-جواد مرشدی:وزیر خارجه بریتانیا در راس هیاتی به تهران سفر کرد و با ظریف و دیگر مقامات عالی کشورمان دیدار و گفت و گو داشت،جرمی هانت اولین وزیر خارجه یک کشور اروپایی است که بعد از اعمال تحریم های جدید به تهران سفر کرده.گفته می شود حفاظت از اجرای برجام و نقش ایران در منطقه از محورهای عمده اولین سفر وی  به ایران است.وزیر خارجه بریتانیا در آستانه این سفر با انتشار بیانیه‌ای با حمایت مجدد از توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد: «برجام، با از بین بردن خطر تهدید یک ایران هسته‌ای، همچنان یکی از مولفه‌های حیاتی ثبات در خاورمیانه است. این توافق برای زنده ماندن به حمایت ۱۰۰ درصدی نیاز دارد.»از این گفته ها بر می آید که اهداف این سفر هر چه که بود به برجام هم ربط داشت .مهلت اروپایی ها تمام شده و هنوز سازو کار مالی مورد نظر را ارائه نکرده اند اما شاید این سفر بتواند راهگشای ارائه و اجرای آنچه که ما فراتر از  متن برجام ولی در راستای اجرای آن از اروپا می خواهیم، باشد .آرمان شرق در گفت و گویی با سید جلال ساداتیان کاردار سابق ایران در بریتانیا به اهداف این سفر پرداخته که در پی می آید.

وزیر خارجه انگلستان به تهران آمده و با آقای ظریف دیدار داشتند .با توجه به جایگاه انگلستان در معادلات جهانی و خصوصا اروپا این سفر در این برهه زمانی حساس نشانه چه می تواند باشد؟

یک بخش واقعی ارزیابی سفر ایشان آن است که ما گزارشات سفر را داشته باشیم و بدانیم ایشان راجع به چه چیزی صحبت کرده اما بر اساس گمانه زنی ها و تحلیل هایی که می شود، ارائه داد که حالا باید یک قدری هم منطبق با واقعیاتی باشد که اتفاق افتاده، می تواند این موارد باشد :۱-اهمیتی که اینها آلان برای موضوع یمن دارند و به لحاظ نفوذ دیپلماتیکی هنوز بریتانیا در محافل بین المللی دارد و نفوذی که دراین منطقه دارد . یعنی از طرفی روابط گسترده با امریکا و روابطی که با عرب‌ها دارند ،عربستان سعودی و بخصوص امارات . از آن طرف هم نقشی که در برجام ایفا کرده و فکر می کند که در این مقطع اگر بر این نقش خود پافشاری کند، می تواند آن اعتبار و کیفیت را برای خود به ارمغان آورده باشد که آن را در ارتباط با ایران و نقش ایران در مسئله یمن خرج کند.می توان بطور خلاصه گفت اول موضوع یمن .

چرا یمن ؟

برای اینکه عربستان و امارات همه توان خودشان را بکار بردند و آمریکا هم تا جایی که می توانست کمک شان کرد ولی اینها موفق نشدند ،ماجرایی که فکر می کردند ظرف یک هفته تا ده روز تمام می شود الان از نظر زمانی نزدیک دو سال است که اینها کاری نتوانسته اند؛ بکنند .یعنی از زمانی که حملات گسترده هوایی اتفاق افتاد .اینکه کاری نتوانسته اند بکنند و هیچ پیشرفتی از جهت حتی فیزیکی در آنجا برایشان حاصل نشد اما اعتبار بین المللی اینها بواسطه اینکه زنان بی گناه و بچه ها را می کشند و غیر نظامی ها را مورد حمله قرار می دهند و از قِبّل اینکار یک فاجعه انسانی دارد اتفاق می افتد که غربی ها هم در آن شریک هستند .آنها بدشان نمی آمد که بتوانند کنترل باب المندب را دوستان شان بر عهده بگیرند اما این اتفاق نیافتاد .حالا که این اتفاق نیافتاده یک جوری باید آن را جمع کنند . چه کسی می تواند این نقش را ایفا کند؟امریکا که خودش با ما مراوده ای ندارد پس بهترین گزینه ای که می تواند اینجا نفوذ لازم را داشته باشد فرانسوی ها نیستند ،آلمانی ها هم نیستند و بریتانیاست .به نظر می آید که اولین موضوع سفر این باشد و باید ببینیم که آیا چنین بوده است یا خیر .۲ -این سفر در پوشش موضوع برجام انجام گرفته که خود او هم بلاصاله مطلب مهمی است که بین ما و بریتانیا دارد مطرح می شود .یعنی اینکه بریتانیا در کنار اروپا علیرغم اینکه موضوع برگزیت را هم داشت اما در بحث برجام کاملا در کنار اروپا ایستاد و از نظر سیاسی مواضع محکمی را اتخاذ کردند .محکم ترین موضعی که اینها داشتند البته در طی زمان مواضع را تکرار کردند و خانم موگرینی هم  بیانات آنها را بازتاب داد ولی خود رهبران سه کشور اروپایی آلمان ،فرانسه و بریتانیا قبل از خروج آقای ترامپ از برجام خیلی تلاش کردند که ایشان را متقاعد کنند که خارج نشود و لی اعتنا نکرد و خارج شد و از جهت شخصی اینها را زخمی کرد و حیثیت شان را زیر سوال برد و از بعد بین الملل هم که اینها در کنار هم این پیمان را متعهد شده بودند و امضا کرده بودند و آن را قطعنامه شورای امنیت کرده بودند از این جهت هم کاملا به حیثیت شان برخورد.فلذا مصر بر این شدند که مقاومت کنند و این مقاومت را همه دنیا اذعان می کنند که در بعد سیاسی کاملا ایستادگی کردند .

بنظر شما تلاش اروپایی ها در ماجرای پسا برجام و حفظ توافق هسته ای حد مکفی را داشت؟

حالا ایران آن را کافی نمی داند و حق هم همین است که کافی نداند و لذا از آنها خواسته که راه حل اجرایی برای اجرای مفاد برجام پیدا کنند .اروپایی ها آمدند گفتند که ما می خواهیم یک کشور یا یک بانک را متولی اینکار کنیم که اینها بتوانند با یورو با ایران مراودات شان را انجام دهند .این گفت وگو ها هم در سطح کارشناسی و هم در سطح معاونت وزرای خارجه انجام شده و بنظر می آید هدف دوم سفر وزیر خارجه انگلستان این است که علیرغم تهدید امریکا که اگر با ایران کار کنید شما را جریمه و یا تحریم می کنم آمده تا این راه حل را مورد گفت و گو قرار دهد .سومین نکته اینکه بریتانیا به شدت علاقه مند است که آن را بتواند حل و فصل کند آزادی این زندانیانی است که در ایران دارد از جمله خانم زاغری که ایرانی الاصل است و بریتانیایی شده یعنی اینکه دارای همسر بریتانیایی است و طبیعتا تابعیتش به بریتانیا تغییر کرده وقتی به ایران آمد متهم شد و در حال گذراندن دوران محکومیت خود است و بریتانیا بار ها و به شکل های مختلف مطرح کرده که مایل است وی آزاد شود و بچه کوچک دارد و اینها ،هم مقامات قبلی و هم وزیر خارجه فعلی به دنبال این امر هستند . و چهارمین نکته ای که بریتانیا به دنبال آن است بحث حفظ منافع خودش با مجموعه کشور های منطقه و از جمله مراوداتش با ایران است و شاید پنجمین نکته دیگر نقاط منطقه مثل عراق و سوریه است که بریتانیا همواره به این کشورها علاقه مند است و دارای سود در این کشور ها بوده و علاقه مند است که در مورد مسائل و مشکلات شان با ایران گفت و گو کند .عراق یک بخش قضیه است ولی سوریه یک بخش مهم تر است و بریتانیا بدش نمی آید که سهم بیشتری در ماجرای سوریه ایفا کند.به اعتقاد من این چند نکته در یک سفر کوتاه می توانسته مورد توجه بریتانیا باشد که با مقامات ایران گفت و گو کرده باشد، ولی واقعیت آن است که ببینیم گزراشاتی که واصل شده آقای هانت در ایران چه کرده است .

دیپلمات های ایرانی برای اینکه بتوانند تلنگری به اروپا بزنند باید به چه نکاتی اشاره کنند ؟

بحث این است که ایران بتواند از تبعات توافقاتی که در برجام حاصل شده بهره خود را ببرد ،وقتی ما متعهد شدیم و بار ها و بارها آژانس بین المللی انرژی اتمی بر اجرای تعهدات ایران تاکید و اصرار داشته و اینکه ایران وفادار به آن موارد باقی مانده پس از آن طرف ما هم باید از مواهب این توافق بهره مند باشیم .اروپایی ها در حوزه سیاسی  بر این امر تاکید کرده اند که ما از برجام خارج نمی شویم و باید راهی پیدا کنیم که انجام شود.آن راه چیست ،این است که امریکا تحریم قوی کرده و دیگران را تهدید کرده که اگر با ایران کار کنید شما را جریمه می کنم و حالا اروپا باید غیرت خودش و دفاع از حیثیت خود را نشان دهد .بگوید که ما زیر دست آمریکا نیستیم ،اگر تحریم ها تحریم های سازمان ملل و شورای امنیت بود ما اجرا می کنیم کما اینکه قبل از برجام اجرا کردند ولی الان که دیگر تحریم ها ی یکجانبه امریکاست و اروپایی ها هم با آن موافقت ندارند، بالاخره باید یک همتی از خود نشان دهند که مراودات اقتصادی خودشان را با ایران برقرار کنند ،در درجه اول به نیت اینکه ایران از مواهب برجام برخوردار شود ودوم اینکه خودشان هم منافع دارند و اگر ارتباط با ایران برقرار شود از منافع آن استفاده می کنند. ولی اینکه در واقع امر چقدر بتوانند در این حوزه فعالیت کنند واقعا یک مقداری جای تردید هم هست ضمن اینکه ما همت انها را می طلبیم و استواری نقطه نظرات سیاسی شان را با نشان دادن راه حل های اقتصادی می طلبیم ولی تاکیدمان بر آن است که راه وجود دارد و آنها باید این اراده را نشان دهند که می خواهند . وقتی اراده سیاسی شان را نشان دهند اراده اجرایی را هم باید نشان دهند .اینکه بریتانیا آمده بعنوان یکی از قدیمی ترین سیستم های مالی دنیا بگوید که راه حل برای ما دارد و به شکلی این راه حل را با ما به توافق برسد و یا امر دیگری در کار باشد، مشخص نیست البته که اگر غیر از این باشد در واقع ایران زیان کرده که نتوانسته اروپایی ها را متقاعد کند که وارد بحث اجرایی شوند .البته اقای عراقچی به نوعی تهدید کرده بود ولی در عین حال گفته بود ما هنوز از اروپا ناامید نیستیم.هنوز نا امید نیستیم به این معنی است که امیدواریم راه حل هایی پیدا شود که آنها وارد اجرا شوند.

آنچه که ما از اروپایی ها می خواهیم فرا برجامی است و در برجام نیامده ،بنظر شما اروپایی ها برای اینکه اینکار را انجام دهند چه امتیازاتی را می خواهند از ما بگیرند؟

امتیاز اول که همان وفاداری ما به برجام است و این اصل قضیه است و در حقیقت آنها باید به ما امتیاز بدهند،چه امتیازی بدهند ،این فرا برجام را که شما دارید مطرح می کنید به دلیل این است که در حقیقت اصل برجام را امریکا زیر سوال برده و خدشه در آن وارد کرده ،ایران از این بابت خسارات بسیاری را متحمل شده .بخشی از این خسارات را تا آن اندازه ای که می توانند حالا شرکت های بزرگ چند ملیتی شان نمی توانند ولی شرکت های کوچک شان که زیر بلیط امریکا نیستند ،آنهایی که مراودات گسترده با آمریکا ندارند که می توانند با ایران کار کنند و می توانند نیازمندیهای ایران را رفع کنند . پالایشگاه های کوچک شان که می توانند نفت ایران را بخرند .در بسیاری از موارد می توانند اینکار را انجام دهند .می گویند اگر اینکار را کنیم مورد تحریم واقع می شویم خوب اینها هم می توانند متقابلا امریکا را تحریم کنند ولی باید دید که آن اراده سیاسی که مطرح می کنند چقدر با اراده اجرای شان توام می شود . اینها درخواست های ماست ،اینکه آنها از ما دو مرتبه امتیاز بگیرند بی معنی است .در کنار همه این حرف ها می خواهند که یک خرده روابط تلطیف بشود که همانطور که گفته شد بتوانند آزادی خانم زاغری را بگیرند.