فریدون مجلسی

روزنامه آرمان امروز نوشت:امروز دیگر شکی وجود ندارد که یکی از علت‌های سفر رئیس‌جمهوری آمریکا به منطقه خاورمیانه، تعامل با این کشورها در راستای افزایش تولید نفت و انرژی است، زیرا غرب در شرایط سختی در حوزه انرژی قرار گرفته است. جو بایدن در این سفر در مقابل می‌خواهد به کشورهای عربی اطمینان خاطر دهد که آمریکا در کنار آن‌ها قرار دارد و در مقابل ایران متحد خواهند بود. در مقطعی از زمان قرار گرفته‌ایم که روسیه به واسطه جنگ اوکراین تحریم شده و قصد دارد به‌واسطه قدرت انرژی که دارد غرب را تحت فشار قرار دهد. در چنین وضعیتی بایدن با آمدن به خاورمیانه قصد دارد تا در مقابل این تهدیدات روسیه یک اتحاد انرژی ایجاد کند و امنیت آمریکا و اروپا را در حوزه انرژی تامین کند. امروز نفت و گاز کشورهای عربی می تواند غرب را نجات دهد و مشخصا بایدن برای کسب این منابع کشورهای عربی، به آن‌ها دلگرمی‌خواهد داد که پیمانی مستحکم میان آن‌ها وجود دارد. این مسئله برای جو بایدن بسیار مهم است؛ زیرا جنگ اوکراین سبب شده تا گرانی به کشورهای غربی نیز برسد و مشکلات دولت‌ها بیشتر شود. این اتفاق در برهه‌ای از زمان رقم خورد که تقریبا دیگر اراده‌ای برای احیای برجام وجود ندارد و امیدی برای به توافق رسیدن میان ایران و آمریکا وجود ندارد. همین امر سبب شده تا کشورهای عربی نیز نتوانند به صورت کامل و جامع با ایران تنش زدایی داشته باشند و نیاز دارند تا آمریکا در کنار آن‌ها حضور داشته باشد و بایدن با آمدن به منطقه این دلگرمی را به سران کشورهای عربی خواهد داد. دیگر به نظر می رسد که مذاکرات برای رسیدن به نتیجه نیست و ایران قصد دارد تا موضع خود را صرفا در کنار روسیه مستحکم کند؛ زیرا حتی چین نیز صرفا به فکر توسعه اقتصادی و تجاری خود است وارد جنگ جدیدی نخواهد شد. چین صرفا به دنبال تحکیم موقعیت اقتصادی و تجاری خود است و در این مسیر خود را پایبند به هیچ کشوری نخواهد کرد و هر کشوری که انرژی را ارزان تر به آن ها بفروشد، با آن کشور تعامل خواهد داشت. به همین علت می توان گفت که چین هزینه ای برای رفع تحریم ها علیه ایران پرداخت نخواهد کرد و روسیه نیز با وجود این که ایران قصد دارد در کنار آن‌ها بایستد، گامی در این عرصه برنخواهد داشت. روسیه به شدت در اوکراین گرفتار شده است و عملا متحد بزرگ دیگری ندارد و به علت تنگناهایی که در آن قرار دارد، عملا نمی تواند نقش آفرینی موثری در عرصه بین الملل داشته باشد.

در چنین وضعیتی این ایران است که شرایط سخت تری را تجربه خواهد کرد زیرا اساسا چه قبل از سفر بایدن به منطقه و چه پس از آن اراده‌ای برای احیای برجام و خروج از ذیل تحریم‌ها وجود نداشته است. آمریکا، به این نتیجه رسیده که با احترام متقابل به برخی کشورها و کم کردن دخالت‌‌ها و فشار بر این کشور، می‌تواند آن‌ها را به گونه‌‌ای دیگر و در کنار خود و زیر چتر اقتصادی و سیاسی ‌اش کنترل کند و منافع‌ خود را در راستای آرام کردن این روابط تامین کند. در شرایط فعلی بحث اعطای مجوز فروش نفت از سوی آمریکا به ونزوئلا از سوی واشنگتن به صورت محسوس تایید شده است که همین مسئله به نوعی یک آورده اقتصادی برای ونزوئلا خواهد داشت که تا همین چند هفته پیش یک بحران جدی اقتصادی را تجربه می‌‌کرد. در دوران اوباما شاهد بودیم او به نیم‌قرن دشمنی کوبا و آمریکا پایان داد و حالا احتمال دارد همین سناریو برای ونزوئلا هم تکرار شود.

باید توجه داشت که روسیه در شرایط کنونی از تحریم‌های غرب به شدت رنج می ‌برد و در این میان تمام توان و تمرکز خود را بر پرونده اوکراین متمرکز کرده است و به همین دلیل نمی‌تواند وارد یک مجادله جدید شود. لذا به نظر می‌رسد که نیاز آمریکا به منابع عظیم انرژی ونزوئلا در شرایط کنونی و همچنین نیاز کاراکاس و رئیس جمهوری ونزوئلا به درآمدهای نفتی و بهبود شرایط اقتصادی باعث شده تا روابط میان دو طرف از تقابل تمام قد به مصالحه نسبی برسد و باید منتظر تحولات مثبت آینده باشیم در حالی که ایران هنوز خود را گرفتار مسائل حاشیه ای می کند و منافع ملی خود را نادیده می‌گیرد.