اروپا تجارت اقتصادی با ایران را جدی بگیرد

به نظر می رسد پتانسیل عظیم اقتصاد ایران در کوتاه مدت توسط اکثر شرکت های کشورهای اروپایی نادیده گرفته شود. با این وجود، اروپایی ها باید دیپلماسی اقتصادی خود را گسترش دهند و شرکت هایی که تجارت با ایران را از سر می گیرند مستحق پشتیبانی کامل کشورهای خود هستند. بدون آن، چهره های طرفدار توافق در داخل ایران برای دفاع از حفظ توافق در بلندمدت با دشواری روبه رو خواهند شد.

ارزش راهبردی برجام و لزوم کاهش فشار بر اقتصاد راکد ایران، می تواند دولت تازه ابراهیم رئیسی که گمان می رود منتقد سیاست های دولت حسن روحانی پیرامون عادی سازی روابط با غرب است را مجبور به عملگرایی و ورود به توافق برجام کند.

در میانه ادامه گفت وگوها در وین، مقامات سراسر پایتخت های اروپایی در حال بررسی احیای تجارت با ایران پس از برداشته شدن تحریم ها هستند. با این حال، تجربه ساز و کار فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ هنوز هم باعث می شود بسیاری از اروپاییان و شرکت هایشان دوراندیشانه عمل کنند. اکنون شرکت ها به خوبی می دانند که حتی برداشته شدن تحریم های ثانویه به معنای رفع کامل راه بندهای تجاری به ویژه در حوزه بانکی نیست.

تجربه آخرین دور از برداشته شدن تحریم ها با شروع از ژانویه ۲۰۱۶، از بهبود قابل ملاحظه در تجارت بین ایران و اروپا حکایت دارد. بیست و چهار ماه پس از تخفیف تحریم ها، صادرات ماهانه اروپا به ایران ۴۷ درصد افزایش یافت، در حالی که واردات اتحادیه اروپا از ایران ۵۶۰ درصد افزایش یافت. دوره ۲۴ ماهه منتهی به آوریل ۲۰۲۱ نشان می دهد که صادرات ماهانه اروپا به ایران تنها ۶۳ درصدِ میزان دو سالِ منتهی به ژانویه ۲۰۱۶ و واردات نیز تنها ۶۱ درصد مدت مشابه سال ۲۰۱۶ بوده است. بازگشت به تجارت با اتحادیه اروپا این بار می تواند با رشد خیره کننده ای همراه باشد چرا که حجم تجارت فعلی در مقادیر پایین تری است. اگر درصدهای ۴۷ و ۵۶۰ را به عنوان اعداد پایه در نظر بگیریم، می توانیم دو سناریوی خوش بینانه و بدبینانه را مطرح کنیم: در سناریوی بدبینانه با افزایش ۸۰ درصدی، صادرات ماهیانه اتحادیه اروپا به ایران به ۴۵۷ میلیون یورو می رسد. در سناریوی خوشبینانه افزایش ۱۲۰ درصدی، صادرات ماهیانه به ۵۲۰ میلیون یورو می رسد، رقمی که هنوز کمتر از میانگین ۶۴۸ میلیون یورویی در سال ۲۰۱۶ است. واردات نیز حکایت مشابهی دارد.

دو سال قبل از برداشته شدن تحریم ها در سال ۲۰۱۶، ایران با متوسط ماهانه کسری تجاری ۱۲۸ میلیون یورویی روبه رو بود که بخشی نشان دهنده تقاضای شدید برای کالاهای صنعتی اروپا پس از سال ها عدم سرمایه گذاری ناشی از تحریم ها بود. در سناریوی خوش بینانه، کسری تجاری ایران به ۵۷ میلیون یورو کاهش می یابد. این کاهش به خرید نفت اروپا از ایران بستگی دارد.

تجارت با ایران اهمیت اقتصادی کمتری نسبت به اندازه بزرگ اقتصاد ایران و همسایگی اش با اروپا دارد. طبق سناریوی خوش بینانه، صادرات سالانه اروپا به ایران ۶.۲ میلیارد دلار است در حالی که واردات از ایران ۵.۶ میلیارد دلار خواهد بود. به این ترتیب، ایران جایی بین کشورهای پاکستان و فیلیپین در میان شرکای تجاری اروپا خواهد یافت. با این حال، از دیدگاه سیاسی و امنیتی، اتحادیه اروپا هیچ رابطه دوجانبه ای با ایران ندارد که در آن حجم کم تجارت بتواند برای تقویت روابط دیپلماتیک و استوار سازی دستاوردهای منع گسترش سلاح هسته ای بسیار مهم باشد.

به نظر می رسد پتانسیل عظیم اقتصاد ایران در کوتاه مدت توسط اکثر شرکت های کشورهای اروپایی نادیده گرفته شود. با این وجود، اروپایی ها باید دیپلماسی اقتصادی خود را گسترش دهند و شرکت هایی که تجارت با ایران را از سر می گیرند مستحق پشتیبانی کامل کشورهای خود هستند. بدون آن، چهره های طرفدار توافق در داخل ایران برای دفاع از حفظ توافق در بلندمدت با دشواری روبه رو خواهند شد.

دیپلماسی ایرانی