رئیس جمهور عملا گفت که قصدی برای کاهش قیمت دلار ندارد/حرف روحانی یعنی بانک مرکزی دکور است/نرخ بهینه ارز مهم است/ما ارز ثالث داریم و هر افزایش قیمتی منجر به افزایش تورم می شود

آرمان شرق-شایان مظاهری:انتظارها بر این بود تا با حضور روحانی در مجلس نرخ دلار حداقل کاهشی داشته باشد ،نداشت که هیچ قدری هم بالاتر رفت.روحانی در صحبت هایش نه تنها حرفی از تلاش برای کاهش قیمت دلار نزد بلکه از دستور خود به رئیس کل بانک مرکزی در جهت عدم عرضه دلار به بازار خبر داد.رئیس جمهور از دوراندیشی سخن راند و گفت می توانیم به شرایط شهریور سال گذشته برگردیم اما من دستور داده ام که دلار ها در بانک مرکزی بماند.وی افرایش قیمت دلار را عاملی بازدارنده در بحث قاچاق دانست و دلیل این عدم عرضه را ملاحظات نسبت به تحریم های آینده و روزهای سخت برآمده از آن دانست .شنیدن این سخنان این شائبه را ایجاد می کند که شاید دولت از افزایش قیمت دلار خرسند است .آرمان شرق در گفت وگویی با دکتر آلبرت بغازیان استاد دانشگاه به بحث قیمت دلار پرداخته که در پی می اید.

علیرغم تغییر درراس هرم بانک مرکزی و ارائه سیاست های جدید باز شاهد افزایش نرخ دلار هستیم ،این افزایش نرخ به چه معناست؟

من خود بانک مرکزی را در اینجا عاملی می دانم برای اینکه هیچ دخالتی در تغییر نرخ به سمت پایین نکرد،یعنی آن ادعایی هم که شده بود در مورد نرخ ارز شناور را می خواهند؛ مدیریت کنند، عملا مدیریتی نکرده و اگر این ثابت بوده به خاطرثباتی است که کلا در بازار بر قرار شده، یعنی اخیرا از طرف آمریکا حرفی زده نشده و نه اینجا واکنش شدید نشان داده شده.در بحث سوال از رئیس جمهور انتظار می رفت که ایشان در پاسخ به نوسانات نرخ ارز اشاره می کردند که ما درصدد هستیم که نرخ را کاهش دهیم که هم تولید کننده منفعت داشته باشد و هم تورم کاهش پیدا کند.ایشان در صحبت هایشان گفتند بله ما اگر می خواهیم قاچاق کم شود باید نرخ ارز افزایش پیدا کند تا صرف نکند،همین را گفتند واویلا شد؛ یعنی این سیگنال را داد که ما اصلا در صدد کاهش نیستم.دوم اینکه گفتند بانک مرکزی می خواهد بر  بازار ارز نظارت کند، ولی کماکان ما معتقد هستیم که نرخ ارز نباید دستوری باشد و حالا ما بسته کالایی داریم؛ پیش بینی می کنیم،خوب این یعنی چی؟یعنی ما قصد کاهش نداریم.سوم گفتند من به بانک مرکزی دستور دادم که از ذخایر ارزی که داریم و هر روز هم دارد بیشتر می شود، استفاده نکنند.این خیلی جمله مهمی بود.

اصلا یکی از سوالات من در مورد همین حرف رئیس جمهور بود که شما به آن اشاره کردید.

این جمله یعنی عملا بانک مرکزی برای من دکور است، اینکه می گوید دستور دادم یعنی بانک مرکزی عملا زیر نظر ایشان است و این نشان داد که قرار نیست ارزی عرضه شود.

این گفته بر می گردد به همان بحث عدم استقلال بانک مرکزی.

شاید،نمی دانم ولی رئیس جمهور این وسط یک گافی داد که بانک مرکزی دستور می گیرد.بانک مرکزی ما زمان سیف خیلی مستقل تر بود،حرف گوش نمی کرد و طرح را پیاده نمی کرد.اینجا روحانی نشان داد که بانک مرکزی دست من است،خوب ایشان متخصص اینکار نیست ولی کماکان این را می رساند که بانک مرکزی مستقل نیست.هیچ سیگنالی از ایشان برای کاهش قیمت ها و کاهش نرخ ارز ندیدیم.

به نظر شما قیمت فعلی دلار چقدر با واقعیت همخوانی دارد و اصلا قیمت دلار حدودا باید چقدر باشد؟

به نظر من با توجه به صحبت های رییس جمهور نرخ ارز در ۱۱۰۰۰ تومان فیکس می شود تا بعدا اتفاقی بیافتد.قیمت واقعی با آن چیزی که ما می گوییم فرق دارد،مثلا می گوییم قیمت واقعی خودرو چقدر است،می گوییم ایران خودرو قیمت تمام شده اش ۱۵ میلیون و ما لطف می کنیم میگوییم ۱۴ میلیون.نرخ ارز یک رابطه بین دو تا پول است، می تواند ۱۰۰۰ باشد،می تواند ۲ باشد.این است که نرخ تمام متغیر های اقتصادی را تحت تاثیر قرار می دهد، پس بیابیم صحبت از نرخ واقعی نکنیم،باید صحبت از نرخ بهینه بکنیم،نرخ بهینه ارز در ایران یعنی رابطه ریال با دلار و یورو باید چه باشد؟ این چه باشد یعنی بناست چه قیمتی بازار را متعادل کند،قرار است تجارت خارجی را متعادل کند.روشن است که اگر بخواهیم بگوییم واردات با صادرات برابر باشد، آن وقت نرخ ارز چه باید باشد این جوابگوی بخش های دیگر نیست،نرخ بهینه باید طوری باشد که هم تجارت خارجی را حفظ کند و هم نرخ تورم را در کشور به سمت هدف برد.مثلا دولت تصمیم می گیرد نرخ تورم امسال یک رقمی شود،کدام نرخ ارز ما را به تورم یک رقمی می رساند؟ اما اگر رها کرد و گفت نرخ ارز واقعی ۱۴۰۰۰ تومان است و می خواهم آن را به بازار بسپارم و نمی خواهم دستوری عمل کنم .این نرخ ۱۴۰۰۰ تومان ممکن است تورم ۵۰ درصدی ایجاد کند و از هدف دور می شود .پس ما صحبت از نرخ بهینه ارز بکنیم و نه نرخ واقعی .اگر بگوییم الان برای وارد کننده چقدر تمام می شود  ،این نرخ واقعی آن است برای واردات .چه نرخی می تواند صادرات ما را ده برابر کند؟ می گوییم نرخ واقعی این است ولی نرخ بهینه تمام اقتصاد را باید چنان تنظیم کند که نرخ تورم ،نرخ بیکاری و نرخ رشد اقتصادی آن چیزی باشد که دولت می خواهد .حالا می تواند این نرخ ۲۵۰۰۰تومان یا ۴۰۰۰ تومان باشد .کسی مطالعه نکرده و علاقه مند هم نیستند که بدانند نرخ بهینه ارز در ایران مثلا ۴۳۰۰ تومان است .این نرخ تورم را یک رقمی می کند ،رنرخ رشد اقتصادی را بالای ۶ درصد می کند و نرخ بیکاری را هم مثلا می آورد زیر ۸ درصد .ولی ایادی منافع جمعی و گروهی که قرار است برای آنها درآمد سرشار از واردات ایجاد کند و سود ببرند ممکن است نرخ ۱۵۰۰۰ تومان را دوست داشته باشند و این متاسفانه نرخ بهینه در اقتصاد کشور نیست.

در اینصورت هزینه های تولید هم بالا خواهند رفت، برای کنترل چه باید کرد؟

اگر اقتصاد ما مثال آمریکا بود و یک دلار یک دلار بود .اگر دلار نسبت به یورو ضعیف شود یعنی مثل ما که ریال مان نسبت به دلار ضعیف شده ،در امریکا تورم ایجاد نمی شود چون همه چیز به دلار است .صادراتشان به دلار است و درآمد ارزی  شان هم دلار می گیرند .بنابراین نگران تورم نیستند .وقتی پول آنها ضعیف می شود صادرات شان هم رشد می کند ولی ما ارز ثالث هستیم یعنی هم دلار و هم یورو و بقیه ارز محسوب می شوند و ریال این وسط ارز جهانی نیست که اگر قوی یا ضعیف شد، یک سری از کشور ها سریع آن را بخرند .همیشه در حال ضعف است و جزو ذخیره ارزی محسوب نمی شود .بنابراین هرگونه تغییری که در نرخ ارز در  رابطه ریال با یورو و رابطه ریال با دلار ایجاد شود، باعث افزایش قیمت تمام شده و افزایش انتظارات تورمی و افزایش اینکه مردم بخواهند کالا بخرند و از شر ریال خلاص شوند؛ می شود.