«آرمان امروز» بررسی کرد؛

آرمان امروز-سرویس بین الملل: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داد که ایران کاهش سرعت تولید اورانیوم‌ غنی‌ شده خود تا خلوص ۶۰ درصد در چند ماه گذشته را پایان داده و به حالت قبلی بازگردانده است.

بسیاری از دیپلمات ‌ها بر این باورند که این کاهش، که از ژوئن امسال آغاز شده بود، نتیجه مذاکرات اخیر میان آمریکا و ایران بوده است که منجر به آزادسازی پول‌های بلوکه‌ شده ایران از کره جنوبی و تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا شد.

رسانه ها با استناد به بیانیه ‌ای که مدعی است درباره این گزارش محرمانه آژانس به اعضای خود رویت کرده است، گزارش داد  که ایران «تولید اورانیوم با خلوص بالای خود را افزایش داده و رویه پیشین کاهش تولیدات خود از اواسط ۲۰۲۳ را به پایان رسانده است.»

در این بیانیه همچنین آمده است که از زمان کاهش این تولیدات، تاسیسات نطنز و فردو اورانیوم را تا ۶۰ درصد و با سرعت ۳ کیلوگرم در ماه تولید می‌کردند.

طبق توضیحات آژانس، ایران تا کنون، مقادیر کافی اورانیوم غنی ‌شده با خلوص ۶۰ درصد برای تولید سه بمب هسته‌ای و مقادیر بیشتری اورانیوم با غنای پایین در اختیار دارد.

ایران در حال غنی‌ سازی اورانیوم تا خلوص ۶۰ درصد در تاسیسات نطنز و فردو است.

دراین بیانیه همچنین آمده است: «آژانس تایید می ‌کند که از پایان نوامبر ۲۰۲۳، سرعتی که ایران تولید اورانیوم غنی‌ شده تا ۶۰ درصد را انجام می ‌داد، در این دو تاسیسات تا حدود ۹ کیلوگرم در هر ماه افزایش یافته است.»

طبق توضیح آژانس، حدود ۴۲ کیلوگرم از اورانیوم غنی ‌شده تا خلوص ۶۰ درصد توسط ایران، مقداری است که نمی ‌توان ساختن یک بمب هسته‌ای را با آن نادیده گرفت.

رویترز در ادامه با اشاره به این بیانیه آژانس نوشت: «بازرسان آژانس  درابتدا، تغییراتی را در ۲۵ نوامبر در تولیدات فردو مشاهده کردند که پس از اعلام این تغییر از سوی ایران در ۲۲ نوامبر بود و سرعت تولید در آن محل‌ ها نیز در حال بازگشت به سطح قبل از کاهش دادن آن  بود.»

این بیانیه می ‌افزاید «بازرسان همچنین افزایش سرعت تولید در نطنز در ۲۷ نوامبر را نیز گزارش کردند. آژانس سپس مقدار تولیدات در نطنز را در ۱۹ دسامبر و در فردو را در ۲۴ دسامبر راستی‌ آزمایی کرد. آژانس به طور رسمی به اعضای خود درباره کاهش سرعت تولید تا سه‌شنبه گزارشی نداده بود.»

بر همین اساس برخی تحلیلگران بر این باورند که تفاهم ایران و آمریکا بواسطه اتفاقات رخ داده در خاورمیانه دستخوش تحولاتی شده و احتمالا به علت همین اتفاقات ایران بار دیگر روند غنی سازی خود را سریع تر کرده است.

علی بیگدلی، تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل در این رابطه می گوید: گروسی خواستار اطلاع ‌رسانی ایران در خصوص برخی موارد است. بر همین اساس به نظر می رسد فضایی که برقرار است بسیار تحت تاثیر برنامه‌ریزی‌های امریکا قرار دارد.

به هر حال ایران و امریکا مذاکراتی محرمانه با هم داشته‌اند و دو طرف قرار و مدارهای پنهانی منعقد کرده‌اند. رویکردی که منجر به تبادل زندانیان دو طرف، آزادسازی مطالبات ایران از کره‌جنوبی و افزایش صادرات ایران به یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در هر روز شده است.

قرار و مداری که رسانه‌های بین‌المللی از آن با عنوان قرارداد موقت پنهانی یاد کردند اما احتیاط دو طرف در رسانه‌ای کردن مذاکرات به این دلیل بود که بایدن در صورت هر اقدامی در خصوص ایران باید کنگره را در جریان قرار بدهد؛ بنابراین گفت‌وگوها در فضای سکوت رسانه‌ای برگزار شد تا تبعات داخلی برای امریکا به دنبال نداشته باشد.

از آنجا که امریکا در آستانه انتخابات آینده است و اکثریت مجلس نمایندگان هم در اختیار جمهوری‌خواهان قرار دارد، بایدن با احتیاط تلاش می‌کند جلوی هر نوع هیاهویی را در فاصله یک سال مانده به انتخابات امریکا بگیرد.

وی افزود: ضمن اینکه به دنبال آن است توافقات نیم‌بند و کم‌ارزشی هم با ایران داشته باشد تا بتواند از آن برای سنگین کردن سبد دستاوردهای خود در حوزه سیاست خارجی از آن بهره ببرد.

بیگدلی ادامه داد: گروسی اعلام کرده هنوز نمی‌تواند اقدامات ایران را مطلوب ارزیابی کرده و بگوید که ایران همه تعهداتش را عملی کرده است که این نخستین نشانه برای در خطر قرار گرفتن تفاهم است.

نمود این اتفاق در جلسه آتی شورای حکام احتمالا انعکاس پیدا می کند. در بدبینانه ‌ترین حالت، آژانس بیانیه‌ای در مورد ایران صادر می‌ کند. به نظر می ‌رسد آژانس بین ‌المللی انرژی اتمی خواستار حضور کارشناسان جدید خود به ایران و نصب دوربین‌های جدید است.

مساله مهم بعدی، ارسال فیلم‌های این دوربین‌ها به مسوولان آژانس است که هنوز این خواسته هم عملیاتی نشده است. در کل می‌توان گفت هرچند گروسی رضایت کاملی از ایران ندارد. باید دید این روند طی ماه‌های آینده چه سمت و سویی پیدا می‌کند و آیا دو طرف خواهند توانست از دل منافع متضاد راهی به سمت توافق و تعامل پیدا کنند یا نه؟