اعتماد: آخرین باری که تنه شستا (شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی)، هلدینگ بزرگ اقتصادی کشور به تنه فوتبال خورد خاطرات تلخی برای هم علاقه‌مندان به فوتبال و هم سهامداران این شرکت به‌جا گذاشت. زمانی که ویلموتس بلژیکی پولش را از فدراسیون فوتبال تحت مدیریت مهدی تاج، طلب می‌کرد و فدراسیون پولی نداشت، شستا دو میلیون یورو به فدراسیون قرض داد تا بدهی مربی بلژیکی پرداخت شود. این پول به حساب ویلموتس ننشست و هنوز در زراعت بانک ترکیه بلوکه است. ویلموتس هم رفت و شستا نیز عوض آن بدهی ساختمان فدراسیون و باشگاه پرسپولیس را مال خود کرد؛ اتفاقی که هنوز در پیچ و خم موارد قانونی گیر کرده است. حال گفته شده شستا برای خرید باشگاه پرسپولیس خیز برداشته است؛ تصمیمی که واکنش‌های متفاوتی را برانگیخته است.

شستا وارد می‌شود

چند روز قبل وزیر ورزش و جوانان گفت دو باشگاه استقلال و پرسپولیس تا پایان سال واگذار می‌شوند. بر همین اساس اعلام شد ۵۱ درصد از سهام این دو باشگاه به فروش می‌رسند؛ سرخ‌ها ۲۱۰۰ میلیارد و آبی‌ها ۱۸۰۰ میلیارد. از همان زمان گمانه‌زنی‌ها مبنی بر خریداران احتمالی سرخابی‌ها شروع شد. ابتدا به نظر می‌رسید ایرانسل – همراه اول یا ایران‌خودرو – سایپا که به عنوان شرکت‌های دوقلو شناخته می‌شوند پا پیش بگذارند ولی روز شنبه عارف نوروزی، مدیرعامل جدید شرکت شستا در نامه‌ای به وزارت ورزش و جوانان با مطرح کردن درخواست خرید باشگاه پرسپولیس خواستار تعیین تکلیف قانونی موضوع از‌سوی این وزارتخانه شد. مدیرعامل شستا در این نامه با اشاره به ماده ۱۸ اساسنامه فدراسیون فوتبال و همچنین کنفدراسیون فوتبال آسیا مبنی بر اینکه «هیچ‌یک از اشخاص حقیقی و حقوقی همزمان نمی‌توانند کنترل و هدایت بیش از یک باشگاه را بر‌عهده داشته باشند در غیر این‌صورت، تمامیت یک مسابقه یا مسابقات را زیر سوال خواهند برد» این پرسش را مطرح کرده که با توجه به دراختیار داشتن ۵۰درصد سهام ذوب‌آهن، آیا می‌توانند سهام باشگاه پرسپولیس را نیز داشته باشند یا خیر؟ از آن سمت شنیده شد هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس هم قصد خرید استقلال را دارد.

شستا می‌تواند پرسپولیس را بخرد؟

هنوز سر اینکه واقعا شستا با میل باطنی برای خرید پرسپولیس پا پیش گذاشته یا مامور به این کار شده حرف‌هایی وجود دارد. علاوه بر این به نظر می‌رسد موانع قانونی بزرگی سر راه این اقدام است. در نامه مدیرعامل شستا آمده که این باشگاه ۵۰ درصد سهام باشگاه ذوب‌آهن را دراختیار دارد. همین یک مورد برای اینکه شستا نتواند پرسپولیس را بخرد، کافی است. اما شستا به جز ذوب‌آهن در کارخانه فولاد مبارکه که صاحب باشگاه سپاهان است نیز سهم مدیریتی دارد. فولاد مبارکه از طریق سهام مدیریتی با سازمان تامین اجتماعی و شستا در ارتباط است و یک کرسی هیات مدیره آن در اختیار بانک رفاه قرار دارد، چنین ارتباطاتی مصداق وجود تعارض منافع و طبق قانون ممنوع است. مساله اینجاست که بسیاری از هلدینگ‌های بزرگ اقتصادی کشور بعضا صاحب مجامع مشترک هستند و ممکن است در صورت خرید باشگاه پرسپولیس توسط شستا هنگامی که این باشگاه برای درخواست مجوز حرفه‌ای اقدام می‌کند با ممانعت AFC مواجه شود.

شستا و پرسپولیس هر دو مشکل دارند!

این روزها بحران‌های کارگری و بدهکاری‌های صندوق‌های بازنشستگی زیاد به گوش می‌رسد. بخش عمده‌ای از این مشکلات هم متوجه شستا شده است. باوجود چنین شرایطی ورود این هلدینگ به عرصه فوتبال برای خرید باشگاه پرسپولیس تعجب‌برانگیز است. باشگاه پرسپولیس بدهی‌های سنگینی دارد و خود شستا هم از این قضیه مستثنا نیست. سوال اینجاست که وصل کردن دو مجموعه که هرکدام مشکلات حاد خودشان را دارند چه کمکی قرار است به این دو مجموعه کند؟ ضمن اینکه از همان پرونده ویلموتس بین فوتبال و مخصوصا هواداران پرسپولیس با شستا عداوتی به وجود آمده است که هنوز از ذهن کسی پاک نشده است. برخی کارشناسان معتقدند شستا همین که حواسش به سهامداران خودش باشد و بتواند کمکی به حل مشکلات کارگران و بازنشستگان کند، هنر کرده است، ضمن اینکه باید در‌نظر داشت اگر شستا بخواهد پرسپولیس را بخرد باید تکلیف بدهی‌های باشگاه و نحوه پرداخت‌شان هم مشخص شود.

کدام شرکت‌ها می‌توانند خرید کنند؟

شرایط به گونه‌ای شده که شرکت‌های تماما خصوصی به هیچ عنوان نمی‌توانند تملک دو باشگاه بزرگ پایتخت را در اختیار بگیرند. اول از همه به خاطر مسائل امنیتی و اهلیتی این دو تیم به شرکت خصوصی فروخته نمی‌شود. البته حتی اگر این مشکل برطرف شود به نظر نمی‌رسد هیچ شرکت خصوصی حاضر شود پا پیش بگذارد، چرا که رغبتی وجود ندارد. دلیل وجود نداشتن رغبت برای خرید دو باشگاه زیان‌ده بودن آنهاست. فوتبالی که حق پخش ندارد و تنها راه کسب درآمدش تبلیغات روی پیراهن است چه جذابیتی می‌تواند داشته باشد؟ بنابراین تنها شرکت‌ها یا همان هلدینگ‌های خصولتی می‌توانند در بحث خرید دو باشگاه وارد شوند که آنها هم همانند شستا و خلیج‌فارس مشکلاتی دارند. حتی همراه اول و ایرانسل یا سایپا و ایران‌‌خودرو نیز دچار چنین دردسرهای قانونی هستند. در این شرایط اگر قرار است دو باشگاه واگذار شوند دولت باید بگردد دنبال دو هلدینگی که هیچ‌گونه ارتباطی از لحاظ سهامداری یا مجمع با هم نداشته باشند که البته با شرایط فعلی کشور و در هم آمیختگی بنگاه‌های اقتصادی بزرگ کار بسیار سختی است.

واگذاری پرابهام یا اجبار به خرید؟

واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس که قرار است در سه‌ماهه پایانی سال به پایان برسد و اولین مرحله‌اش هم در تاریخ ۱۲ دی صورت می‌گیرد ابهامات زیادی دارد. بدهکاری و زیان‌ده بودن این دو باشگاه به‌علاوه گره‌هایی در مورد سهامداران دو باشگاه در کنار انبوهی از پرونده‌های مالی متعلق به مدیران گذشته این دو تیم شرایط را برای واگذاری دو باشگاه سخت کرده است. آنچه در ابتدا تحت عنوان خصوصی‌سازی دو باشگاه و ورود آنها به بورس عنوان شد، ایده بسیار درستی بود اما طی فرآیند اجرای آن مسائلی به وجود آمده است که نیاز به مقدار بیشتری درنگ دارد. طبق نظر برخی کارشناسان اساسا بهتر است یک کارگروه شامل عقلای فوتبال که هم به حوزه ورزش و هم به حوزه‌های اقتصاد و بورس و همین‌طور مسائل بین‌المللی تسلط دارند جمع شوند و بعد از یک کار کارشناسی طولانی‌مدت نظرات خود را در‌اختیار شخص رییس‌جمهور قرار دهند و ایشان در‌نهایت تصمیم نهایی را بگیرد. شرایط این دو باشگاه و جایگاه‌شان می‌طلبد که نفر اول اجرایی کشور تصمیم نهایی را بگیرد. نکته‌ای که باز هم باید روی آن تاکید کرد این است که این دو باشگاه سالیان سال با وجود هشدارهای کارشناسان به صورت دولتی و با مالکیت مشترک اداره شدند و می‌توانند تا چند ماه آینده نیز به همین شکل اداره شوند. عجله در واگذاری دو تیم می‌تواند عواقب بسیار بدی برای دو تیم به همراه داشته باشد. اولین آن اقناع افکار عمومی است. همین حالا هواداران پرسپولیس فضای مجازی را روی سرشان گذاشته‌اند که چرا باشگاه ما باید به شستا برسد و استقلال به یک شرکت پتروشیمی؟

از آن سمت برخی شایعات به گوش رسیده که اصلا این دو هلدینگ و مخصوصا شستا قصد خرید پرسپولیس را ندارد و به نوعی تحت تکلیف قرار گرفته است و برای همین خودش به صورت پیش‌قدم حاضر شده موانع قانونی این مسیر را رسانه‌ای کند؛ مساله‌ای که اگر واقعیت داشته باشد نشان‌دهنده آینده تیره باشگاه است.