قیمت دلار پیشروی کرد/ علت افزایش جدید دلار چبست؟

یک استاد اقتصاد درباره علل تلاطم بازار ارز می‌گوید که علت، خواست بانک مرکزی است، یعنی دلیلی که من می‌بینم این است که بانک مرکزی می‌خواهد نرخ ارز افزایش پیدا کند.

آلبرت بغزیان در گفتگو با «انتخاب» درخصوص علل ثبت رکورد‌های جدیدی که در هفته‌های اخیر در بازار ارز رخ داد، عنوان کرد: «تغییرات نرخ ارز ناشی از عوامل مختلف است و در هر دوره‌ای هم یکی از این عوامل پررنگ شده است. به عنوان مثال در یک زمانی قیمت نفت پایین آمده و درآمد ارزی کم شده است بنابراین برای مردمی که برای خرید هجوم آورده‌اند، ارزی موجود نبوده که ارائه شود، به همین دلیل قیمت بالا رفته است. البته در وضعیت فعلی این علتش نیست. مجموعا بالا رفتن نرخ ارز علل دیگری هم دارد؛ مثلا در شرایط تحریم، درآمد ارزی ما محدود و این باعث افزایش نرخ ارز می‌شود. یا مثلا، دولت کسری بودجه دارد و سعی کرده با افزایش نرخ ارز، کسری را تامین کند، ولی بعدا آن را پایین می‌آورد به نحوی که گویی نه خانی آمده و نه خانی رفته است؛ بنابراین در هر دوره‌ای باید دلیل خود را تبیین کنیم و این دلیل می‌تواند ماندگار باشد یا نباشد.»

وی در پاسخ به اینکه در این فاصله یکی دو هفته اخیر رخ چه اتفاقی رخ داده است که دلار حدود ۲۵ درصد افزایش قیمت داشته است، گفت: «من دلیلی نمی‌بینم، یعنی اگر تحریم است که قبلا هم بوده‌ایم، اگر قیمت نفت است که الان بالاست، اگر کسری بودجه است که دولت می‌گوید کسری را از طریق چاپ پول و تغییرات نرخ ارز تامین نمی‌کنیم یا اگر هیجان مردم به دلیل مسافرت‌های سال نو میلادی است که باز هم با تعداد اندک این گروه ربطی ندارد. من می‌گویم علت، خواست بانک مرکزی است. یعنی دلیلی که من می‌بینم این است که بانک مرکزی می‌خواهد نرخ ارز افزایش پیدا کند. حال علتش را باید از خودش پرسید. یعنی اول باید تفهیم اتهام شود و بعد بگوییم چرا؟»

این اقتصاددان ضمن بیان اینکه بانک مرکزی علت را هیجان مردم و بازار اعلام می‌کند، گفت: «چرا خودورساز باید قیمتش را بالا ببرد؟ چه اتفاقی می‌افتد که پژو ۲۰۷ گران می‌شود؟ در پاسخ باید بگویم که به دلار ربط دارد؛ چون هیچکس حاضر نیست جنسش را از دلار به دلار ضرر کند. قیمت مسکن هم با دلار ۳۸ هزار تومان تعیین می‌شود نه ۳۲ هزار تومان. دولت دائم تاکید می‌کند که افزایش‌ها به خاطر تقاضاست در حالی که به دلیل افزایش هزینه تولید و نرخ ارز است، به خاطر این است که ما تحریم هستیم و درآمد ارز ما محدود است.»

بغزیان افزود: «بانک مرکزی هم متوجه نرخ ارز است. خیابان فردوسی، چهار راه استانبول و هجوم مردم به چند صرافی عامل افزایش نرخ ارز نیست. اگر چنین باشد که وای به کشوری که مردمش نرخ ارزش را تعیین کنند و بانک مرکزی تنها یک ساختمانی در خیابان میرداماد است؛ بنابراین مقصر را بانک مرکزی و عدم مدیریت ارزی مناسبش می‌دانم که شبکه ثبت نام الکترونیکی راه انداخت، گرچه اقدام خوبی بود، ولی چرا الان؟»

وی ادامه داد: «بانک مرکزی بازار را ناامن کرد به این امید که نرخ ارز پایین می‌آید. بعد اوراق ارزی اعلام کرد که خنده‌دار‌ترین چیزی است که در کشوری می‌تواند رخ دهد. همین باعث شد که نگرانی مردم هم زیاد شود که دلاری در کار نیست.»

این استاد دانشگاه تهران ادامه داد: «تعجب می‌کنم که چرا بانک مرکزی نرخ ارز را افزایش داده است. اگر دست خودش نیست، چرا نمی‌تواند مدیریت کند؟ اگر دست خودش است پس توانایی مدیریت ندارد. بانک مرکزی مسبب این قضیه است؛ شاید می‌خواهد کسری بودجه دولت را با نرخ بالا تعدیل کند، ولی دیگر نرخ پایین نیاید. جای سوال است که با وجود داشتن چنین تجربه ناموفقی، چرا این اشتباه را تکرار می‌کنیم؟ در حالی که هرگونه تغییر نرخ ارز روی همه چیز تاثیر می‌گذارد؛ بنابراین تغییرات نرخ ارز ناشی از خواست خود بانک مرکزی است و دلیلش را باید از خودش پرسید.»

بغزیان درمورد راهکار خود برای کاهش نرخ ارز، گفت: «بانک مرکزی اگر بخواهد، می‌تواند نرخ را پایین بیاورد. اگر بخواهیم به صورت اساسی نرخ را پایین بیاوریم که مانع این افزایش قیمت‌ها شویم، باید مذاکرات را به نتیجه برسانیم. کشوری که تحریم باشد، نمی‌تواند شنا کند و دست و پایش بسته است. یک راه دیگرش هم این است که به جای اینکه بورس باز را رئیس بانک مرکزی کنیم، یک اقتصاددان به جایش بگذاریم.»