فضای بین المللی خیلی متشنج و معادلات پیش روی ایران

فضای بین المللی خیلی متشنج و معادلات پیش روی ایران

علی بیگدلی

آرمان امروز: هیچ کدام از کشورهای خلیج فارس نمی توانند از آمریکا فاصله عمیقی بگیرند؛ برای اینکه تمام بنیان های قدرتشان بر پایه مستشاران آمریکایی است. یعنی تمام عربستان سعودی به عنوان رئیس این منطقه، تمام سیستم های اطلاعاتی و امنیتی ارتشش فقط زیر نظر آمریکایی ها است. اگر اختلافی به وجود آمده بر سر مسأله خاشقجی و روی کار آمدن بن سلمان و استقبال سردی که از بایدن کرد، به معنای این نیست که بین آمریکا و شیخ نشینان خلیج فارس مسأله عمیقی به وجود آمده است. هنوز آمریکایی ها پایگاه هایشان را دارند قدرت نظامی آن ها در اینجا قابلیت مانور دارد.
باید مطمئن بود که اگر آمریکا راضی نبود، چین هم این اجازه را نداشت که در این مسأله وارد شود و قراردادهای سخاوتمندانه ای امضا کند. آمریکایی ها چراغ سبزی به چین داده اند که راجع به مسأله تایوان نرمش بیشتری به خرج بدهد و همین طور هم شده؛ مدتی است که دیگر چین راجع به تایوان صحبتی نمی کند.
یعنی نظم بین المللی کاملا به هم ریخته و دچار یک بی قطبی یا چند قطبی شده و یک به هم ریختگی را مخصوصا آدم در منطقه احساس می کند؛ و در سطح جهان هم همین طور است. این بی نظمی می تواند خیلی خطرناک باشد. یعنی تجربیات گذشته در جنگ جهانی اول و مخصوصا جنگ جهانی دوم نشان می دهد وقتی نظام بین الملل دچار بلاتکلیفی می شود و گره های سختی در روابط بین الملل به وجود می آید، می تواند منجر به فاجعه شود.
آن چه که مسلم است و روی آن اصرار دارم این است که نظام بین المللی پا روی همه تئوری های ناظر بر روابط بین الملل گذاشته است. یعنی یک بی نظمی، به هم ریختگی یا بلاتکلیفی در فضای بین المللی به وجود آمده که می تواند خطرناک باشد. اینکه جنگ به وجود بیاید یا نیاید را یک مقداری باید با احتیاط صحبت کرد، ولی فضای بین المللی خیلی متشنج و حساس شده و می تواند خطرناک باشد.
از سوی دیگر اگر آمریکایی ها در دفاع از اعتراضات های داخل ایران نرمش بیشتری به خرج داده اند، به خاطر این است که نمی خواهند در خاورمیانه و مخصوصا خلیج فارس مشکلاتی به وجود بیاید و اینجا دچار بحران شود. برای اینکه آمریکا هم گرفتار بحران اوکراین و هم گرفتار بحران تایوان با چین است، نمی خواهد ضلع دیگری از بحران را به وجود بیاورد؛ آن هم با حساسیتی که در منطقه ما ایجاد شده است.
بنابر این، ممکن است آمریکا نرمش هایی از خودش نشان دهد ولی یک مقداری، به خاطر مسأله اوکراین، بین سیاست های آنها با اتحادیه اروپا فاصله به وجود آمده و آمریکا نمی تواند بدون اجازه و موافقت کشورهای اروپایی نرمشی در برابر ایران از خودش نشان بدهد. لذا ایران باید تلاش کند که سه کشور اروپایی را با خودش همراه کند؛ آمریکایی ها خیلی مشکل ندارند و خیلی سختگیری نکرده اند و آنها هم تمایل دارند که این مذاکرات از سر گرفته شود.