چهارشنبه ۱۳ اردیبهشت، قصر الشعب؛ بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه دقایقی قبل از ورود ابراهیم رییسی، رییس‌جمهور جمهوری اسلامی ایران وارد محوطه بیرونی قصر شده و منتظر ماند تا مراسم استقبال رسمی از مهمان ایرانی آغاز شود. ابراهیم رییسی، نخستین رییس‌جمهور ایران که در ۱۴ سال گذشته به سوریه سفر کرده‌ ریاست هیات عالیرتبه سیاسی و اقتصادی را برعهده دارد.

در مراسم استقبال رسمی در قصر الشعب ابتدا سرود ملی دو کشور نواخته شد و پس از اینکه روسای جمهور از یگان تشریفات سان دیدند، ابراهیم رییسی و بشار اسد، مقامات عالیرتبه همراه را به یکدیگر معرفی کردند. پس از مراسم استقبال رسمی نشست مشترک هیات‌های عالیرتبه دو کشور به ریاست روسای جمهور برگزار شد.
رابطه ایران و سوریه یک رابطه معمولی نیست
به گزارش سایت ریاست‌جمهوری ایران، ابراهیم رییسی پیش از ترک تهران در گفت‌وگویی با خبرنگاران درباره برنامه‌ها و اهداف این سفر، با اشاره به اینکه این سفر به دعوت آقای بشار اسد رییس‌جمهور محترم کشور سوریه و در راستای روابط راهبردی ایران و سوریه انجام می‌شود، گفت: امروز در منطقه برای همه روشن است که جمهوری اسلامی ایران ستون مستحکمی به حساب می‌آید که همه می‌توانند به این ستون مستحکم اعتماد کنند و مواضع و جایگاه جمهوری اسلامی به عنوان یک بازیگر اصلی و موثر در تحولات منطقه محسوب می‌شود. اراده دو کشور ایران و سوریه بر توسعه روابط است و زمینه‌های بسیاری برای گسترش همکاری‌ها وجود دارد. ما در گفت‌وگوهای خود تسریع در اجرای توافقنامه‌های میان دو کشور را دنبال می‌کنیم و مطمئن هستم که گسترش روابط میان تهران و دمشق به نفع دو ملت و منطقه خواهد بود. همه باید به حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه احترام بگذارند. تثبیت و ارتقای امنیت در منطقه در گرو آن است که دولت سوریه بتواند حاکمیت خود را به شکل موثر بر تمام نقاط این کشور اعمال کند. رییسی با اشاره به اینکه رابطه ما با سوریه امروز یک رابطه معمولی نیست، گفت: «روابط ایران و سوریه یک روابط کاملا راهبردی است. دشمنان بسیار سعی کردند سوریه را تجزیه کرده و روابط دمشق با کشورهای منطقه را تخطئه کنند. گروه‌های دست‌ساخته امریکا مثل داعش و دیگر گروهک‌های تکفیری، با قتل و خونریزی و بلوا در سوریه و منطقه آشوب ایجاد کرده و جنایات بسیاری کردند، اما گروه‌های مقاومت و مردم مقاوم سوریه و شخص آقای بشار اسد و دولت سوریه نشان دادند که بنای مقاومت دارند و در مقابل هجمه‌ها مقاوم هستند. حقیقتا بر هیچ‌کس پوشیده نیست که آنچه گروه‌های مقاومت، حزب‌الله لبنان، نیروهای مستشاری جمهوری اسلامی و شخص حاج قاسم سلیمانی در سوریه انجام دادند، نقش بسزایی در ایجاد امنیت امروز، نه فقط در سوریه بلکه در منطقه دارد.»

حقانیت  جایگاه  ایران  و  سوریه  اثبات  شد
ابراهیم رییسی بعد از ظهر روز چهارشنبه در نشست مشترک هیات‌های عالیرتبه ایران و سوریه که به ریاست او و رییس‌جمهور سوریه برگزار شد، ضمن ابراز خرسندی از پیروزی دولت و ملت سوریه و جبهه مقاومت در برابر تروریسم‌ و عبور از دوران سخت، گفت: تغییرات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بسیار، نتوانسته بر روابط برادرانه دو کشور تاثیر بگذارد. روابط ایران و سوریه با خون شهدای عزیز ما به خصوص شهید حاج قاسم سلیمانی گره خورده‌ و این اسم رمز پایداری‌ و استحکام روابط دو کشور است. دولت و ملت سوریه دشواری‌ها و مشکلات بزرگی را پشت سر گذاشتند و امروز می‌توانیم، بگوییم که شما این مشکلات را پشت سر گذاشتید و با وجود تهدیدها و تحریم‌هایی که علیه شما تحمیل شد، توانستید پیروز شوید. امروز حقانیت‌ جایگاه ایران و سوریه‌، انطباق این مسیر با عقلانیت‌ و مقاومت و ایستادگی کاملا اثبات شده و جواب داده و کسانی که تا دیروز نسبت به موضع و جایگاه سیاسی و نظرات و دیدگا‌ه‌های ایران درباره سوریه تردید داشتند، متقاعد شده‌اند که این موضع، بحق و عادلانه بوده است. جمهوری اسلامی همانطور که در مبارزه با تروریسم در کنار دولت و ملت سوریه ایستاد، در عرصه آبادانی و پیشرفت نیز در کنار برادران سوری خود خواهد ماند.

کمک‌های برادران ایرانی را  فراموش نمی‌کنیم
بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه نیز در این نشست، با قدردانی از مواضع و حمایت‌های جمهوری‌ اسلامی از دولت و ملت سوریه در روزهای سخت‌ و بحرانی این کشور گفت: دولت و ملت سوریه محبت‌‌ها و کمک‌های برادران ایرانی خود را فراموش نخواهند کرد. ما خواستار نقش‌آفرینی بیشتر جمهوری اسلامی ایران در برقراری صلح و امنیت پایدار در سوریه و حضور موثر در بازسازی مناطق جنگ‌زده هستیم. روابط سوریه و ایران، روابط غنی و مملو از تجارب است؛ به این دلیل که حتی در دوره‌های سخت و دشوار هم با وجود توفان‌های شدید سیاسی و امنیتی در منطقه خاورمیانه، روابط با ثبات و پایداری بوده‌ است.

امضای برنامه جامع و اسناد همکاری دو کشور 
ابراهیم رییسی و بشار‌ اسد، بعد از ظهر‌ روز گذشته در ادامه رایزنی‌ها در قصر الشعب، برنامه جامع همکاری‌های راهبردی و بلندمدت ایران و سوریه در حوزه‌های مختلف را امضا کردند. همچنین مقامات ارشد ایران و سوریه در حضور رییسی و بشار اسد، ۱۴ سند همکاری‌ بین دو کشور در حوزه‌های همکاری‌های تجاری، نفت‌ و انرژی، فنی- مهندسی، مسکن، حمل‌ونقل ریلی‌ و هوایی، مناطق آزاد و بخش خصوصی، ارتباطات و فناوری‌ و زلزله و امدادرسانی و تسهیل امور زیارتی را به امضا رساندند. این اسناد توسط وزرای خارجه، راه و شهرسازی، اقتصاد، نفت‌ و ارتباطات و فناوری اطلاعات‌ با همتایان سوری‌ آنها امضا شد.

هدف ایران حضور فعال اقتصادی  در ساحل مدیترانه است
در حالی که نخستین سفر رییس‌جمهور ایران به سوریه در ۱۴ سال گذشته آن‌هم در فضای تحولات جدید منطقه‌ای پیام سیاسی خاص خود را دارد اما با توجه به عبور سوریه از بحران نظامی و امنیتی و تمایل کشورهای عربی برای عادی‌سازی رابطه با دمشق، مساله بازسازی سوریه و مشارکت کشورها در سوریه پسابحران جنبه جدی‌تری به خود گرفته است. در نتیجه این فضا، سفر رییسی به سوریه ابعاد اقتصادی هم پیدا کرده‌ که اتفاقا از سوی چهره‌های دولتی و رسانه‌های نزدیک به دولت هم پررنگ‌تر شده است.
به عنوان نمونه محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رییس‌جمهور که در این سفر او را همراهی می‌کند درباره اهداف اقتصادی مدنظر ایران در توسعه همکاری با سوریه پسابحران گفت: «اساسا رویکرد دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت آقای رییسی این است که مولفه‌های قدرت جمهوری اسلامی ایران را حفظ کند و بر ابعاد آن بیفزاید، یعنی ایران را قوی‌تر کند. در دوره‌های گذشته برخی دولت‌ها بر این باور بودند برای اینکه بتوانند یک امتیاز اقتصادی بگیرند باید امتیاز ژئوپلیتیکی دهند، یعنی قدرت منطقه‌ای ایران را واگذار کنند تا بتوانند یک امتیاز اقتصادی بگیرند. دولت آقای رییسی چنین باوری ندارد و در واقع اعتقاد دارد که باید همه مولفه‌های قدرت را همزمان حفظ کرد و تنها راه موفقیت همین است. بر این اساس، در عین اینکه قدرت راهبردی و منطقه‌ای و مقاومت را حفظ خواهیم کرد و به آن پایبند و متعهد هستیم به ‌سمت تقویت همکاری‌های اقتصادی حرکت می‌کنیم؛ کاری که جمهوری اسلامی ایران در سوریه دنبال می‌کند این است که حضور اقتصادی و نقش‌آفرینی اقتصادی خود را فعال‌تر کند. متاسفانه در دوره گذشته به‌خاطر اینکه تمایلی به این رویکرد در سیاست خارجی وجود نداشت، عملا همکاری اقتصادی هم به‌صورت معنی‌دار پیگیری نمی‌شد. به‌ دنبال این هستیم که همکاری‌های اقتصادی پایداری در سوریه ایجاد کنیم، به‌طوری که بتوانیم در نهایت در ساحل مدیترانه حضور فعال اقتصادی داشته باشیم.» همزمان با پررنگ‌شدن بحث‌های اقتصادی در نقشه راه توسعه همکاری ایران و سوریه پسابحران، اظهارنظری از حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رییس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی هم حاشیه‌های فراوانی به دنبال داشته است. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با «تجارت‌نیوز» گفته بود که سوریه ۳۰ میلیارد دلار بدهی به ایران دارد و امیدوار هستم که تکلیف این بدهی در سفر روز چهارشنبه ابراهیم رییسی به دمشق مشخص شود. فلاحت‌پیشه در بخش‌های دیگری از سخنانش تاکید کرده بود که روسیه طلب خود را از سوریه گرفته است، اما ایران نه.

رابطه بی‌رقیب ایران و سوریه
نخستین سفر رییس‌جمهور ایران به سوریه در ۱۴ سال گذشته با واکنش‌های بسیاری روبرو شد. از جمله روزنامه لبنانی البناء در این باره نوشت: «سفر سید ابراهیم رییسی به دمشق تاریخی است و با این سفر فضای بهبودی سوریه تکمیل خواهد شد زیرا فضاهای به وجود آمده نشان می‌دهد که در روند بازگشت روابط کشورهای عربی و سوریه و روابط راهبردی میان تهران و دمشق هیچ‌گونه رقابتی وجود ندارد. در این سفر به بخش اقتصادی و مشخصا مساله انرژی اهمیت زیادی داده شد.» به گزارش سایت الف، خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در گزارشی در این باره این دیدار را «غیرمعمول و استثنایی» تلقی کرده و نوشت: «ابراهیم رییسی، رییس‌جمهور ایران روز چهارشنبه در دمشق با بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه به منظور تقویت همکاری‌ها میان این دو متحد منطقه‌ای دیدار کرد. ایران در سال‌های جنگ داخلی در سوریه به این کشور مستشار نظامی اعزام کرده بود. سفر رییسی به سوریه هم‌زمان با تلاش کشورهای عربی برای ازسرگیری روابط با سوریه و توافق اخیر تهران-ریاض برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک انجام می‌شود. آشتی دوباره ایران و عربستان سعودی احتمالا تاثیر مثبتی روی کشورهای منطقه از جمله سوریه خواهد داشت که محل جنگ‌های نیابتی دو کشور بوده است.» پایگاه خبری المانیتور نیز با مورد توجه قرار دادن سفر یک رییس‌جمهور ایران به سوریه پس از گذشت بیش از یک دهه، نوشت: «انتظار می‌رود با ورود سوریه به دوران بازسازی خسارات پس از جنگ‌های داخلی، دو کشور به منظور نشان دادن دوستی، توافق‌های اقتصادی متعددی امضا کنند. دیدار اسد و ریسی در برهه‌ای حیاتی، پس از برقراری دوباره روابط ایران و عربستان سعودی در ماه مارس و در بحبوحه پیوستن دوباره دمشق به جهان عرب انجام می‌شود. ایران دهه‌هاست که یک حامی قوی برای حکومت سوریه بوده است و برخی تحولات منطقه‌ای مهم هم‌زمان با سفر رییسی در حال رخ دادن است.» شبکه الجزیره نیز با اشاره به اینکه سفر رییسی به سوریه «یک موفقیت راهبردی» تلقی شده است، با اشاره به مدت زمان این سفر و استقبال رسمی از رییس‌جمهور ایران نوشت: «تهران پس از حمایت از اسد در دوران جنگ‌ سوریه، حالا به دنبال جایگاهی مستحکم‌تر در آینده اقتصادی این کشور است و می‌خواهد با توسعه تجارت با این کشور، راهگشای شرکت‌های دولتی و خصوصی‌اش به آن باشد.» روزنامه فایننشال‌تایمز با پرداختن به سفر سیدابراهیم رییسی به سوریه نوشت: «یک تحلیلگر سیاسی مستقر در تهران معتقد است که سفر رییسی نمایش قدرت برای انتقال این پیام است که ما توانستیم اسد را در قدرت نگه داریم و قصد داریم حضور پررنگ در منطقه را حفظ کنیم. ایران می‌خواهد در دوران صلح هم دست بالا داشته باشد. حمایت‌های مالی و نظامی تهران از رییس‌جمهور سوریه پیوند سوریه را با جمهوری اسلامی ایران که از سال ۱۹۷۹ متحد آن است، تقویت کرد. اسد توانست با حمایت روسیه و ایران کنترل بیشتر کشور را به دست بگیرد، با این وجود، تعدادی از نیروهای مخالف مسلح کنترل بر نواحی شمال غرب سوریه را حفظ کردند.»