حادثه غمبارمتروپل آبادان و غم مردم خونگرم وشریف آن دیارموضوع برجام را تحت‌الشعاع خود قرار داده است ولی ظاهرا شانس موفقیت طرفین درمذاکرات غیرمستقیم و پراکنده برای رسیدن به یک توافق روز به روزکمتر می‌شود! اوضاع نابسامان اقتصادی که همین حالا هم مردم را به‌شدت در تنگنا قرار داده است در صورت اعلام شکست برجام بدتر می‌شود وحتی اگرشرایط معلق کنونی هم ادامه یابد فقط با سرعت کمتری انواع چالش‌ها را خلق می‌کند که بعضا قابل پیش‌بینی نیستند. درتمام ۱۰ ماه تصدی دولت سیزدهم پیرامون بسیاری ازمسائل ازجمله برجام چند جمله کلیشه‌ای انتخاب شده‌اند که مرتبا از سوی رییس و وزرای کابینه به سمع مردم می‌رسند وهیچ توضیح دقیق و اضافه و روشنگرانه‌ای اعلام نمی‌شود تا اگر از نگرانی‌ها نمی‌کاهند حداقل احترام مردمی  راکه سرنوشت‌شان دست آقایان مسوول قرار گرفته است پاس بدارند.اینکه دولت مرتبا می‌گوید معیشت مردم را به رفع تحریم‌ها گره نمی‌زند دیگر معنای اولیه خود را هم از دست داده است و اکنون روز به روز این سوال پررنگ‌تر می‌شود که با وجود تحریم‌ها و احیانا تشدید آنها و دنباله روی اروپا از امریکا چگونه می‌شود معیشت مردم که به حداقل خود رسیده است ، به برجام گره نخورد؟ جنگ اقتصادی که از طرف دولت پیشین امریکا به ایران تحمیل شده بود و دردولت آقای بایدن به سردی گرایید این تجربه را به ما آموخت که درصورت شعله‌ور شدن دوباره این جنگ انواع تنش‌های سیاسی و دیپلماتیک و حتی اصطکاک‌های نظامی پراکنده هم رخ خواهند داد کما اینکه دراین جنگ ودرسایه تعلیق برجام بود که امریکا فرمانده سپاه قدس را ترورکرد و دوطرف به آستانه یک نبرد تمام‌عیار نزدیک شدند.

به نظر می‌رسد شکست کامل برجام شرایط را از زمان پیشین که امریکا حمایت اروپا را نداشت بدترمی‌کند.مرگ برجام بی‌تردید به افزایش تنش‌ها میان ایران وغرب و اسراییل وبرخی از دولت‌های عربی منطقه منجر خواهد شد و مستقل از تحریم‌ها اقتصاد ایران را تحت فشار بی‌سابقه قرارمی‌دهد. دولتی که مدعی است مردم را با تصمیمات ناگهانی غافلگیر نمی‌کند بهتراست توضیح دهد که راجع به برجام چه برنامه مشخصی دارد و آیا مردم پیرامون موضوعی که نان‌شب‌شان را تحت تاثیر مستقیم قرارمی‌دهد حق دارند بدانند که ما به کدام سو درحرکتیم؟ حداقل در مورد برجام در بهترین شرایط ۵۰ درصد ماجرا دردست مسوولان ایرانی است و ۵۰ درصد دیگر دست بیگانگانی است که اتفاقا مایلند مردم غافلگیر شوند و روزی ازخواب برخیزند وخبرشکست دیپلماسی هسته‌ای را بشنوند و شاهد پرواز ارزش دلار باشند.چه بسا برای چنان روزی برنامه‌ها تهیه شده باشد و خود به بحرانی دامن زند که ازآن گریزانیم.کاملا مشخص است که زمان به نفع ما نیست و جنگ اوکراین نشان داد که وقوع هر رویداد بزرگی می‌تواند مستقیم یا غیر مستقیم برای کشورما خسارت‌بار باشد.مثلا اگر تقابل چین و امریکا برسر تایوان جدی شود وبرخی روی آن حساب بازکرده‌اند بازهم این ما نیستیم که بتوانیم منفعتی از آن کسب کنیم و چه بسا به صورتی ازصورت‌ها ضررش متوجه کشور مظلوم ما شود! تصمیم‌گیران کشورلابد می‌دانند که ادامه وضع معلق کنونی فشار روانی عظیمی متوجه مردم می‌کند. وقتی هیچ کس نداند که فردا چه می‌شود، وقتی قابل پیش‌بینی نباشد که تا یک ماه دیگر نرخ برابری ارزها چه سرانجامی پیدا می‌کند؟ انواع آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی و روحی و روانی به نقطه جوش خود نزدیک می‌شوند. دراین میان که مرتبا شاهد انواع حوادث تکان‌دهنده هستیم واقعا این سوال پیش می‌آیدکه مسوولان روی تحمل مردم چقدرسرمایه‌گذاری کرده‌اند!؟ متاسفانه اقتصاد ما دارای بیماری‌های زمینه‌ای است، بیماری‌هایی که هرآسیب بیرونی را به‌ شدت جذب می‌کند و بر وخامت اوضاع می‌افزاید. اگرقراراست درزمینه برجام گام بلند و هوشمندانه وشجاعانه وفوری برداشته نشود وهمه عوارض و پیامدهایش پذیرفته شود، صدها بلکه هزاران مساله ریز ودرشت کشورهم باید مدنظر قرارگیرند که ابربحران‌هایی مثل تغییرات اقلیم، ریزگردها، تورم، خشکسالی، حوادث طبیعی وغیر‌طبیعی و از همه بدتر فساد گسترده تنها نمونه‌هایی از آن مسائل هستند. بگذار همصدا با بسیاری از کارشناسان گفته باشیم و درتاریخ ثبت شود که امروز لغو تحریم‌های ظالمانه ازضروریات اساسی وموثر و شاید حیاتی برای کشوراست./اعتماد-جعفر گلابی