«آرمان امروز» در گفت‌وگویی بررسی می‌کند:

آرمان امروز، گروه سیاسی: نسل z  یا نسل نت به طیف سنی گفته می‌شود که تقریباً بین سال‌های ۱۳۷۳ تا  ۱۳۸۸ متولد شده‌اند و حالا در رنج سنی ۱۵ تا ۲۹ سال قرار دارند و تاثیرات زیادی بر روی جامعه و حاکمیت می‌گذارند به‌خصوص در رویدادهایی مانند انتخابات. طبق بررسی‌های انجام شده در حال حاضر چیزی حدود ۱۴ میلیون نفر نسل Z  در ایران زندگی می‌کنند که باتوجه به آمارنزدیک به ۶۱ میلیون نفری که واجد شرایط رای‌دهی و حضور در انتخابات هستند، باید بگوییم که این طیف سنی حدود ۲۳ درصد رای‌دهندگان را تشکیل می‌دهند که چگونگینقش آفرینی انان در انتخابات  همواره مورد بحث جامعه‌شناسان قرار می‌گیرد.

در این مورد باید اضافه کنیم که با نسلی روبه‌رو هستیم که از همان ابتدای تولد توانستند پیشرفت تکنولوژی را لمس کنند به‌همین خاطر به آن‌ها نسل اینترنت هم گفته می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد که کنش‌ها و واکنش‌های آنها به خبرها و حوادث پیرامون با دیگر طیف‌های سنی متفاوت است.

برخی از کارشناسان برای معرفی نسل Z خصوصیات دیگری هم بیان می‌کنند. به‌عنوان مثال آن‌ها را مسوولیت‌ناپذیر خطاب می‌کنند و گاهی هم آن‌ها را ناسازگار، و ریسک‌پذیر می‌خوانند که شخصیت غیروابسته را هم باید به این موارد اضافه کرد. البته چگونگی رفتارهای آنها در جوامع مختلف متفاوت است. در ادامه این گزارش به رفتار این نسل در رویدادهایی مانند انتخابات اشاره خواهیم کرد. دبیری‌مهر در این مورد معتقد است برای کم‌رنگ کردن شکاف گفتمانی بین این نسل و حاکمیت برای تحرکات سیاسی-اجتماعی نسل z (در میدانی مانند انتخابات) نیاز به تدبیر، خرمندی، گفت‌وگو و البته از خودگذشتگی نیاز است.

باید فاصله با نسل z کاهش پیدا کند

«امیر دبیری‌مهر»، جامعه‌شناس سیاسی و تحلیلگر مسایل اجتماعی-سیاسی در پاسخ به این سوال که طیف سنی Z در رویدادی مانند انتخابات چه رفتاری از خود نشان خواهند داد، به‌خبرنگار «آرمان امروز» می‌گوید: «باتوجه به شرایطی که سال‌های اخیر رخ داده است باید بگوییم که این نسل نسبت به رویدادی مانند انتخابات بی‌تفاوت شده‌اند.

یکی از عمده دلیل این بی‌انگیز‌گی به شکاف بین جوانان و حاکمیت باز می‌گردد. خصوصیات این نسل باعث می‌شود که مطالباتی را مطرح کنند و در ادامه حاکمیت به دلیل همان شکاف گفتمانی و بین نسلی نمی‌تواند این خواسته‌ها را انجام دهد. به‌ همین دلیل این طیف سنی معتقد است که صدای آنها شنیده نمی‌شود و به مطالباتشان اهمیتی داده نمی‌شود. عامل دیگری که می‌تواند این نسل را پای صندوق رای بیاورد پدر و مادر است. اصولا خانواده‌ها بر روی چگونگی واکنش‌های سیاسی-اجتماعی فرد بسیار تاثیر گذار هستند.  مورد دیگری که باید در این مورد اضافه کنم به وضعیت شبکه‌های اجتماعی باز می‌گردد. همانطور که می‌دانید این طیف بیشتر زمان خود را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند و در این فاصله تا انتخابات شور و شوق انتخاباتی در فضای مجازی مشاهده نمی‌شود که مسیر را برای کنش سیاسی این افراد فراهم کند.»

این جامعه‌شناس سیاسی در پاسخ به این سوال که برای حضور نسل Z در انتخابات چه شرایطی باید فراهم شود، ادامه می‌دهد: «در این مورد به ۲ عامل عمده باید اشاره کنیم که «هم داستانی» و «هم‌راهی» حاکمیت با جامعه باعث افزایش مشارکت خواهد شد. همانطوری که اشاره کردیم وضعیت گفتمانی دولت و ملت برای حضور در فعالیت‌های سیاسی-اجتماعی نیارمند ارتقا است در خصوص وضعیت کشور هم می‌بینیم که مشکلات معیشتی و اقتصادی باعث شده تا بسیاری از نسل Z نسبت به آینده مایوس شوند. این عواملی است که مانع حضورشان در صف انتخابات خواهد شد. اگر به‌دنبال راهی برای نزدیکی بیشتر به این طیف به انتخابات هستند باید این چالش‌ها را کنار بزنند و با هم داستانی و هم‌راهی مسیر حضورشان در این رویدادها را فراهم کنند.» او در مورد اینکه مسیری برای حضور این نسل در رویدادی مانند انتخابات مشخص نشده است، اضافه می‌کند: «نه‌تنها این نسل بلکه باید بگوییم که بعضی از تشکیلات و احزاب سیاسی هم هنوز نمی‌دانند که با چه استراتژیی می‌توانند وارد میدان انتخاباتی شوند.

از سوی برخی به‌دنبال رای اعتراضی هستند و برخی دیگر حرف از رای تکلیفی می‌زنند. چگونگی حضور نسل Z هم از این گزینه‌ها خارج نیست. در واقع تا گفتمانی در این مورد وجود نداشته باشد نمی‌توانیم انتظاری به کنش‌ها و واکنش‌های نسل  Z داشته باشیم. در حالی که تنها تنها ۳۳ روز تا انتخابات زمان باقی مانده است ولی می‌بینیم که سیاستمداران باتجربه هم نمی‌دانند که چه باید بکنند. در این شرایط اگر یک نسل Z  از آنها در این مورد سوال بپرسد طبیعی است که جوابی نمی‌توانند بدهند و از سوی برخی مسوولان هم پاسخ شفافی داده نمی‌شود. توجه داشته باشید که ردصلاحیت شخصیت‌هایی مانند رییس جمهور پیشین، وزیر اطلاعات پیشین و … انگیزه‌های انتخاباتی را کاهش می‌دهد.»

این جامعه‌شناس سیاسی در مورد شاخصه‌های نامزدهای انتخاباتی مدنظر نسل Z و اینکه این طیف سنی چه مطالباتی دارند ادامه می‌دهد: « این طیف سنی از نامزدهایی طرفداری خواهند کرد که شعارها و وعده‌هایی در راستای مطالبات آنها بدهند. شعارها و وعده‌هایی که برای برخی از مسوولان و نامزدهای انتخاباتی چالش‌هایی را به‌وجود آورده و شاید بازهم هزینه‌زا باشد ولی برای جذب این نسل تنها راه، نزدیکی به تفکرات و خواسته‌های آنها است.»

دبیری‌مهر با اشاره به اینکه این نسل در آینده والدینی خواهد بود که بر روی نسل Z فردا تاثیر خواهد گذاشت می‌گوید: «در ابتدای گفت‌وگو به این موضوع اشاره کردیم که والدین نقش زیادی در کنش‌ها و واکنش‌های سیاسی فرزندان دارند. والدین بدون انگیزه سیاسی باعث خواهند شد که فرزندانشان هم در همین مسیر حضور داشته باشند. اگر حاکمیت فاصله خود را با نسل Z اکنون کم نکند در آینده با چالش بیشتری روبه‎رو خواهد شد.»