دیپلماسی ایرانی: علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عرصه بین الملل در هزاره سوم متاثر از عواملی چون تغییرات عمده در ساختار ژئوپلیتیک و پازل قدرت  و تقویت قدرت های منطقه ای،  اهمیت و تاثیرگذاری حوزه های فرهنگی، ارتباطات و سازمان های مردم نهاد در روابط بین الدولی،  مقوله جنگ سرد و گرم با ویژگی های  جدید خود بویژه بین روسیه و قدرت های یورو آتلانتیک تحت تاثیر بحران اوکراین،  ابعاد خطرناکی از جنگ سایبری  و جاسوسی های علنی و پنهان امریکا  و  تقویت و گسترش  پدیده خطرناک تروریسم و گروه های داعشی  و تکفیری در منطقه خاورمیانه و جهان است. در یک نگاه گذرا با عنایت به سیاست های اعلامی دولت سیزدهم می توان عناوین اولویت های برتر سیاست خارجی را این گونه برشمرد:

الف: تداوم خردورزی؛ ارائه ابتکارات و تقویت دیپلماسی عمومی با هدف افزایش اعتبار منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران و کاهش تهدیدها و خنثی سازی پروژه ایران هراسی

ب: اهتمام در تعیین تکلیف و به نتیجه رساندن مذاکرات هسته ای با ۱+۵

ج: اهتمام به بهبود روابط با کشورهای خلیج فارس و عربی با رویکرد تقویت ثبات و برقراری امنیت در منطقه خاورمیانه

د: گسترش تمام عیار روابط با همسایگان و تقویت تعاملات منطقه ای و بین المللی و عضویت در نهادهای جدید منطقه ای و بین المللی با هدف تامین منافع کشور در فرایند اقتدار محور و تقویت نظم چند قطبی

ه: تمرکز بر دیپلماسی اقتصاد مقاومتی و نگاه اولویتی به توریسم

و: تسهیل در ارائه خدمات همه جانبه به ایرانیان خارج و احیای اصولی احترام به حقوق آنان

ت: تقویت دیپلماسی فرهنگی با بهره گیری از مفاخر فرهنگی و  ظرفیت های علمی، دانشگاهی

به مناسبت برگزاری اولین سمینار سراسری سفرای جمهوری اسلامی ایران در خارج در دولت سیزدهم می توان گفت دستگاه دیپلماسی با ویژگی های حرفه ای و اعتقادی تمام عیار، مرحله جدیدی از ایفای نقش تاثیرگذار و  واقعگرایانه به عنوان مجری سیاست های نظام در عرصه بین المللی با الهام از دیدگاه های مقام معظم رهبری در سه بعدی عزت، حکمت و مصلحت و اولویت های اعلامی دولت سیزدهم آغاز و با جدیت تمام عیار دنبال می کند. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این مرحله با تمرکز بر کاهش هزینه های تصنعی و خلع سلاح روانی و تبلیغی دشمنان قسم خورده انقلاب اسلامی توانسته است پویایی جدیدی را در تعاملات کشورمان با همسایگان و حل معضل جدی در روابط با عربستان برای تقویت رایزنی و فراهم کردن پیش زمینه های گسترش روابط خصوصا در مبادلات تجاری و انرژی با ایران اسلامی است. مجموعه این تحرکات در دهه سوم هزاره سوم و در زمانی شکل می گیرد که حوزه روابط بین الملل ویژگی جدیدی را بخود گرفته است.

الف: تغییرات عمده در ساختار ژئوپلیتیک و پازل قدرت  و تقویت قدرت های منطقه ای با گرایش ویژه به منطقه اورآسیا

ب:  اهمیت و تاثیرگذاری حوزه های فرهنگی، ارتباطات و سازمان های مردم نهاد در روابط بین الدولی

ج: مقوله منازعه پیچیده اوکراین با ویژگی های جدید خود بویژه بین روسیه و قدرت های یورو آتلانتیک

د: ظهور و گسترش  جنگ اطلاعاتی با فرمت شلیک با کلیک و جاسوسی های علنی و پنهان امریکا

ه: افزایش اهمیت نقش انرژی و مواد غذایی و غلات در تعاملات بین المللی

جمع بندی: به هر حال علی رغم اعتراضات اجتماعی و ناارامی های پاییز گذشته و مداخلات تعدادی از عوامل خارجی و تلاش های مزورانه معاندین و منافقین که لطمه زدن قابل توجه به روابط کشورمان با دول قاره سبز بویژه اعضای اتحادیه اروپا موجب شد؛ می توان گفت که از طرفی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر سه اصل عزت، حکمت و مصلحت تحت رهبری مقام معظم رهبری و تحول حاصله از اهداف اعلامی و اعمالی دولت سیزدهم در حفظ منافع ملی و امنیت شهروندان در شبه جزیره بی ثباتی موفقیت شایانی را تداوم بخشیده است.

اکنون که قریب دو سال از سکانداری دکتر امیرعبداللهیان در دستگاه دیپلماسی می گذرد در یک ارزیابی اجمالی می توان اذعان کرد که نحوه عملکرد مجموعه سیاست خارجی در برخی اولویتها از جمله تقویت روابط با همسایگان، عضویت در سازمان شانگهای، گسترش روابط با روسیه و چین، افزایش مبادلات خارجی بویژه با همسایگان  و ارائه تسهیلات به ایرانیان و دیپلماسی فرهنگی با موفقیت چشمگیر همراه بوده است.

و از طرف دیگر با توجه به این که خاورمیانه همواره نقش مهمی در تحولات بین المللی داشته و ایران اسلامی در دوره پسا انقلاب به عنوان قدرت برتر در منطقه ایفای نقش کرده و این نقش در سال های اخیر برجسته تر شده است، که در این راستا رایزنی های مقامات کشورهای منطقه بویژه عراق، سوریه، لبنان، عربستان و غیره با دولتمردان جمهوری اسلامی ایران  و اذعان رهبران بین المللی به ضرورت مشارکت ایران در برقراری صلح و  آرامش در منطقه و مبارزه با تروریسم و افراطی گری نیز موید این امر است. سفرهای  رئیس جمهور دکتر رئیسی و دیگر مقامات عالی رتبه از جمله وزیر امور خارجه کشورمان به کشورهای مختلف از جمله  سوریه و اندونزی و همسایگان و دیدارهای مقامات عالیرتبه خارجی از کشورمان  در این راستا قابل ارزیابی است. همچنین تحرکات در حوزه بین الملل نیز اهمیت خاص و برجسته ای در تامین منافع ملی هرکشور دارد.

در یک بررسی اجمالی و با اشاره به حضور پویای دیپلماتیک کشورمان در مجامع بین المللی، شرکت رئیس جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی، اجلاس شانگهای و برگزاری مجمع گفت وگوی تهران، کنفرانس وحدت و غیره می توان بر این رویکرد موفق دستگاه دیپلماسی صحه گذاشت.