آرمان امروز-سرویس دیپلماسی: خبر کوتاه بود و تلخ. کریدور میانی به زودی افتتاح می شود. کریدور میانی مسیری است که از طریق گرجستان، آذربایجان، دریای خزر و قزاقستان ترکیه را به چین وصل می کند. در سال ۲۰۱۵ نخست ‌وزیر ترکیه هماهنگی دو پروژه «کریدور میانی» و «کمربند و راه» را اعلام کرد. برای همسویی ابتکار «کمربند و جاده» با پروژه «کریدور میانی»، یادداشت تفاهمی در ۱ ژوئیه ۲۰۱۶ در حاشیه اجلاس سران G20 در هانگژو امضا شد.اتصال دو پروژه «کریدور میانی» ترکیه و «کمربند و راه» چین زمینه نزدیکی دو کشور را فراهم کرده و نزدیکی پکن-آنکارا می تواند به خطر خنثی سازی ژئوکونومیکی ایران منجر شود.

در صورت پیوند عملیاتی آن دو پروژه به هم، این مسیر به‌ عنوان تنها شریان زمینی اتصال چین و اروپا ذیل «کریدور چین-آسیای مرکزی-غرب آسیا» مطرح ‌شده و نقش دیرینه دولت ایران را در پیوند آسیا و اروپا خنثی می کند. روابط ریلی ایران با چین را محدود می‌کند. در واقع جذابیت توسعه کریدور میانی برای اروپا و ترکیه این است که روسیه و ایران را دور می ‌زند.

نکته دیگر اینکه، کانون اتصال کریدور میانی و کمربند و راه آذربایجان است و نقش این کشور، به‌عنوان اتصال‌دهنده دو طرف بسیار برجسته شده، اکنون، سرمایه‌ گذاری چین در منابع و زیرساخت‌های آذربایجان در حال افزایش است و بازیگران فرعی در مسیر کریدور (قزاقستان، گرجستان و آذربایجان) زیرساخت کریدور را توسعه داده اند و شرکت های خارجی از ژاپن، امارات و اتحادیه  اروپا بخش زیرساختی کریدور فعال هستند.

بنابراین، توسعه شبکه این کریدور با محور آذربایجان در آینده امنیت اقتصادی ایران  و حضور آن در حلقه کریدورهای منطقه و جهان را تهدید می کند.

در این صورت کریدورهای شرقی – غربی توسعه پیدا می‌کنند و نقش کریدور شمالی – جنوبی ایران از بین می‌رود. درصورتی‌که توسعه کریدور میانی و ترانس خزر، آذربایجان اجازه نخواهد داد که کریدور شمال – جنوب ایران فعال شود. درواقع آذربایجان اجازه نمی‌ دهد که کریدور رشت – آستارا که اکنون با سرمایه‌گذاری مشترک ایران و روسیه در حال تأسیس است، از این کشور عبور کند.

پس در صورت برجستگی نقش آذربایجان در کریدور میانی، قطع به یقین باید منتظر عقیم ماندن کریدور رشت و آستارا بود؛ چرا که آذربایجان بازوی ترکیه برای خنثی سازی نقش ژئوکونومیک ایران است، اسرائیل کریدور میانی را در راستای منافع خود ارزیابی کرده و آذربایجان و ترکیه را برای توسعه آن تشویق می کند، و طرح ها و ابتکارات شرقی – غربی برای منافع آذربایجان اهمیت بیشتری دارد.

بر این اساس، برآیند این است که در آینده آذربایجان و ترکیه برای توسعه کریدور میانی و اتصال آن به چین تلاش خواهند کرد و مصمم به عقیم ماندن طرح‌های شمال-جنوب ایران خواهند بود.

پس هرچه کریدور میانی توسعه یابد، امکان حذف ایران از حلقه کریدورها بیشتر می‌شود.

ایران باید نقش کریدوری خود را بازتعریف کند. به نقش آذربایجان در توسعه کریدورهای شرقی – غربی توجه ویژه نشان دهد؛ زیرا که نفوذ چین در بخش اقتصادی، سرمایه گذاری و کریدورهای آذربایجان می‌تواند به خنثی‌سازی نقش ژئوپلیتیک ایران منجر شود. پیشنهاد می‌شود که سیاستمداران ایران برنامه توسعه کریدور شمال – جنوب از آذربایجان را کنار بگذارند و مسیر دیگری همانند؛ شرق دریای خزر (روسیه – قزاقستان – ترکمنستان – اینچه برون) را جایگزین آن کنند.

در این صورت چین، آذربایجان، ترکیه و کشورهای دیگر خود به دنبال جذب ایران در شبکه کریدوری خواهند بود. دقت داشته باشید یکی از راه های وادار کردن چین به توسعه شبکه کریدوری آسیای مرکزی به ایران همین تاکتیک است.