محدودیت ها اجازه الگوبرداری از حضرت زینب (س) را نمی‌دهد

آرمان شرق-گروه سیاست:زن های امروز در جوامع اسلامی از حقوقی که اسلام برای آن ها تعیین کرده، عقب مانده اند و آن جایگاهی که اسلام برای زن تعیین کرده است، اجرایی نمی شود. آن چه که در اسلام برای زنان مباح بوده از سوی برخی حرام شده و همین امر سبب شده است تا زنان نتوانند آن گونه که باید و شاید در جامعه نقش آفرینی کنند.

محدودیت ها اجازه الگوبرداری از حضرت زینب (س) را نمی‌دهد

روزنامه آرمان امروز نوشت: زنان در حادثه کربلا وظایف متعدد و بسیار مهمی بر عهده داشتند آنها علاوه بر محافظت از کودکان، به حمایت و تشویق مردان جهت مبارزه با دشمن می‌پرداختند. مهمترین رسالتی که بر عهده زنان خصوصا بر عهده حضرت زینب (س) و اهل بیت امام حسین گذاشته شده بود، این بود که حوادث کربلا را برای دیگران بازگو کنند، پیام آن حضرت را به همگان برسانند و تلاش کنند که حادثه کربلا برای همیشه زنده بماند. حضرت زینب (س) در این حادثه وظیفه پرستاری از امام سجاد (ع) را نیز بر عهده داشت. علاوه براین سرپرستی کاروان اسرای کربلا نیز با ایشان بود. وظیفه جهادگری و مبارزه با دشمن هر چند از دوش زنان برداشته شده بود اما بعضا زنان حاضر در صحنه کربلا با حضور در میدان نبرد و مبارزه با دشمن، نام خویش را برای همیشه در تاریخ ثبت کردند. زنان در کربلا نشان دادند که تکلیف اجتماعی، خاص مردان نیست، بلکه آنان نیز برابر وظیفه شرعی خود باید به جریان های اجتماعی توجه کنند و آنجا که مسئله حمایت از دین و اقامه حق، به میان می آید تنها با قیام آنان میسر می شود، در صحنه حضور یابند. بر همین اساس بسیار بر این باور هستند که بی تردید یکی از گروه های نقش آفرین در نهضت عاشورا، زنان بودند. اگر اسلام با قیام امام حسین علیه السلام زنده است، سهم بزرگی از آن مربوط به زنانی است که تاریخ، مانند آنان را کمتر دیده است. در راستای بررسی این مساله و موانع پیش روی کنشگری زن در مقایسه با دوران صدر اسلام، آرمان امروز گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم داشته است که در ادامه می خوانید؛
جایگاه زنان در جوامع امروزی چه تفاوتی با دوران صدر اسلام دارد؟
زن های امروز در جوامع اسلامی از حقوقی که اسلام برای آن ها تعیین کرده، عقب مانده اند و آن جایگاهی که اسلام برای زن تعیین کرده است، اجرایی نمی شود. آن چه که در اسلام برای زنان مباح بوده از سوی برخی حرام شده و همین امر سبب شده است تا زنان نتوانند آن گونه که باید و شاید در جامعه نقش آفرینی کنند. بر همین اساس نیاز است تا در خصوص مساله عاشورا، جامعه آن دوران، اربعین و نقش آفرینی برجسته زنان در این دوران فکر شود. واکاوی و تبیین اتفاقات دوران امام حسین (ع) می تواند نشان دهد که حقوق زنان هیچ منافاتی با آن چیزی که اسلام تعیین کرده است، ندارد. نباید فراموش کرد که یکی از پیام های مهم عاشورا آزادی و آزادگی است که مبتنی بر کرامت انسانی شکل می گیرد. این که زن و مرد بتوانند در هر جایگاهی حرف خود را بزنند یکی از نشانه های همین موضوع است. ما در آن مقطع زمانی شاهد بودیم که حضرت زینب (س) در جایگاه یک زن به بهترین شکل ممکن نقش آفرینی می کند و پیام عاشورا را به گوش همگان می رساند و بدون آن که مانعی وجود داشته باشد، روشنگری می کند. این بدان معناست که امروز نیز زنان می توانند با رشادت حرف خود را بزنند و محدودیتی در این زمینه ندارند که در عرصه سیاسی و اجتماعی آزادانه فعال باشند. زنان طبق آن چه در صدر اسلام رقم خورده می توانند از حقوق خود دفاع کنند اما امروز این فرصت برای آن ها مهیا نشده است که اگر بخواهیم نقش زنان در عاشورا را تبیین کنیم، مشخصا نمود آن در آزادی در بیان و تفکر است که امروز باید متجلی شود. رسالت زن این نیست که در گوشه ای صرفا به مسائل زنانگی خود برسد و صرفا کار خانه انجام بدهد. این گونه در اسلام تعریف نشده است که زن محدود شود. اگر امروز حضرت زینب (س) الگوی ما است، او اسوه ایستادگی و مقاومت در میدان حق علیه باطل بود و این ایستادگی و مقاومت با تکیه بر مولفه های آزادگی و آزادی رقم خورد و زن مسلمان نیز امروز باید چنین ویژگی هایی داشته باشد. امروز زن مسلمان آن ویژگی ها را ندارد و مساله نقش آفرینی و ایستادگی در مقابل باطل برایشان مطرح نیست.
چه موانعی سبب شده تا زنان نتوانند مسیر اسوه های تعیین شده از سوی دین اسلام را با زندگی خود پیوند بزنند؟
مقصر برخی از ما هستیم که به بهانه هایی زنان را محدود کرده ایم و اجازه نمی دهیم تا نقش واقعی خود را ایفا کنند. بنابراین آن زنی که در این محدودیت ها در جامعه اسلامی حضور دارد نمی تواند حضرت زینب را الگوی خود قرار دهد و دستانش در این مسیر بسته است. امروز باید چارچوب جامعه به شکلی تنظیم شود که زن آزادانه بتواند در جامعه کنشگری کند. این پیغامی است که ما از عملکرد حضرت زینب در ایام عاشورا دریافت می کنیم که با رشادت و با حفظ اصول نقشی اساسی ایفا کرد. برای رسیدن به این مرحله باید توجه داشت که زن و مرد تفاوتی ندارند و زنان نیز مانند مردان قدرت تعقل و تصمیم گیری دارند. هر موجودی که فکر، اختیار و آزادی دارد باید از حقوق مساوی برخوردار باشند و جنسیت در این میان اهمیت ندارد. زنان مانند مردان قدرت تصمیم گیری و تفکر دارند و خداوند اختیار کنش را به آن ها داده است تا بتوانند در عرصه های مختلف فعال باشند. امروز تمام حقوقی که بر اساس عقل و آزادگی تعیین شده، باید به صورت مساوی میان همه وجود داشته باشد. امروز بر همین اساس حقوق زن و مرد باید تساوی داشته باشد که متاسفانه در این خصوص غفلت شده‌است.
در خصوص حقوق زنان باید به گونه‌ای در جامعه عمل شود که در شرایط امروز کشور کارآمد باشد، نه آنکه نگاهی سنتی و مربوط به ۵۰۰ سال پیش باشد. باید توجه داشت که زنان دیگر هم البته در صدر اسلام و در کربلا نقش‌آفرین بودند. از آنها که مردان خود را تشویق و تشجیع کردند یا سرزنش نکردند که چرا مانده اند تا آن که نخست خبر امام حسین و برادر را پرسید و بعد فرزند را و در فرهنگ سنتی نام زن را هم نباید در علن آورد یا باید به نسبت همسر و فرزند باشد اما در کربلا همان گونه که نام حسین و ابوالفضل را می‌آوریم از زینب هم می‌گوییم و دریغا که از نتایج رواج اشتباهات در سال های اخیر یکی فروکاستن نقش زینب و محدود شدن به جنبه‌های احساسی است.
حرکت امام حسین یک تکلیف الهی بود که بر دوش همه مسلمانان هست و زنان نیز در آن فعال بودند. لذا زمانی که امام حسین(ع) می‌خواست از مدینه خارج شود، این مبنای کلی را از قول پیامبر(ص) نقل کرد که ایشان فرموده‌اند هر کس حاکم ظالمی را ببیند که حلال خدا را حرام می‌کند و تعهدات الهی را زیر پا می‌گذارد و در مقابلش نایستد، سزاوار است که در قیامت در جایگاه همان حاکم ظالم قرار بگیرد. بنابراین این‌طور نیست که اسم این حرکت را قیام بگذاریم، بلکه تکلیف الهی است و منحصر به شخص امام حسین(ع) نیز نیست و خودشان فرموده‌اند که همه بشریت را شامل می‌شود. انسان در هر کجا در مقابل پدیده‌ای مثل حکومت یزید قرار بگیرد، باید وظیفه‌اش را انجام دهد. من بر این باورم که اسم این حرکت را باید انجام تکلیف و وظیفه گذاشت و این حرکت منحصر به شخص امام حسین(ع) نیز نیست بلکه برعهده تمام زنان و مردان است.