بررسی آزادسازی صادرات نان

آرمان امروز–گروه اقتصادی: در سال های گذشته به دلیل کمبود نان و واردات آرد و گندم، صادرات نان ممنوع شده بود. اما امروزه صادرات نان به دلیل اهمیت و ضرورت ارزآوری مجاز می باشد. وزارت جهاد کشاورزی با ارسال نامه‌ای به سازمان توسعه تجارت اعلام کرد که صادرات نان با آرد غیریارانه‌ای با تأیید اداره‌کل غله و خدمات بازرگانی هر استان بلامانع است. احمد خانی نوذری، سرپرست معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی طی نامه‌ای به رئیس سازمان توسعه تجارت با موضوع صادرات نان با آراد غیریارانه‌ای اعلام کرد: در خصوص بلامانع بودن صادرات نان غیریارانه‌ای به اطلاع می‌رساند همان‌طور که قبلاً به آن سازمان منعکس گردیده است، مجدداً یادآوری می‌شود مرجع تشخیص و تعیین آرد مورد استفاده در تهیه نان، اداره‌کل غله و خدمات بازرگانی استان است که باید صورت وضعیت گندم خریداری‌شده به‌صورت آزاد را کنترل و میزان آرد استحصالی آن را محاسبه و تعیین نماید،

لذا چنانچه با تعیین اداره‌کل فوق‌الذکر گندم مورد استفاده برای تهیه نان به‌صورت غیریارانه‌ای خریداری شده باشد، گمرک بر اساس مستندات مربوطه آن را تأیید نماید، به‌استناد مفاد بند ماده ۲۳ قانون احکام دائمی و سایر مقررات و ضوابط جاری [صادرات آن نان] از نظر این معاونت بلامانع است.بنابر این گزارش مسئولان جهاد کشاورزی از گذشته بر یارانه‌ای بودن کلیه آردهای موجود در کشور اشاره داشته‌اند.

بر این اساس عنوان آرد غیریارانه‌ای اشتباه و در هر نوع از آرد درصدی از یارانه وجود دارد و میزان یارانه آرد برای صنایع مختلف متفاوت است.

نظارت بر صادرات سخت است

پیرو این مطلب سید سعید راد مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران در افتتاحیه نمایشگاه غلات، آرد و نان امسال در این ارتباط اظهار داشت: گندمی که برای صنف و صنعت پرداخت می‌شود با نرخ سال قبل و با قیمت ۱۲ هزار تومان است و هنوز یارانه‌ به این بخش از تولید داده می‌شود.

بنابر این گزارش از طرفی احتمال ورود آرد با یارانه بالا (که در نانوایی‌های سنتی استفاده می‌شد) به صنف و صنعت محتمل است و باید نظارت‌های دقیقی در این ارتباط صورت گیرد تا از ورود و خروج غیرمجاز آرد خبازی جلوگیری شود.

موضوعی که برخی از کارشناسان این حوزه نیز به آن اشاره می کنند. برخی معتقدند چون تمامی کالاهای کشاورزی در ایران یارانه می گیرند این مساله فسادزا خواهد بود و اجرایی شدن آن و تشخیص ارد یارانه ای در تولید نهایی نان صادراتی سخت است. از سوی دیگر ۹۰ درصد تولید نان در ایران به صورت سنتی است و این محصول توانایی صادرات به این شکل را ندارد. مشکلات حمل و نقل و عدم ماندگاری نان یکی از مهم ترین معضلات برای صادرات این محصول است.

می توان جلوی فساد را گرفت

در مقابل، برخی نیز معتقدند کشور های همسایه ایران با بیش از ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت، بازار بسیار مناسبی برای صادرات نان ایرانی محسوب می شود. برخی از انواع نان های ایرانی از جمله نان لواش در برخی از کشور های همسایه همچون ارمنستان پرطرفدار است.

در همین رابطه محسن لزومیان، رئیس اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان نان ایران در گفت و گو با روزنامه آرمان امروز با حمایت از این تصمیم گفت: ما پیش از این نیز صادرات نان را تجربه کرده ایم؛ اما در گذشته مرجع تشخیص آرد یارانه ای مشخص نبود. در واقع باید توضیح داد که صادراتی نانی آزاد است که ارد استفاده شده در آن یارانه ای نباشد و در گذشته مشخص نبود که در گمرک که کدام منبع مشخص می کند این آرد غیر یارانه ای است.

لزومیان با اشاره به اینکه در نامه جدید این وضعیت تغییر کرده و مرجع تشخیص مشخص شده است، افزود: با این وضعیت می توان گفت که استفاده از آرد یارانه ای کاملا قابل تشخیص است و نمی توان از آن سو استفاده کرد و جلوی فساد گرفته می شود.

او ادامه داد: البته در حال حاضر اکثر شرکت های تولید نان صنعتی می توانند نان صادر کنند و نانی که صادر می شود نیز اکثرا نان خشک و نان های مغزدار است که ماندگاری بالایی دارند.

افزایش قیمت نان

آزادسازی صادرات نان در حالی است که در داخل کشور نان به موضوعی حیاتی تبدیل شده است و قیمت آن نیز افزایش پیدا کرده است. دولت برای سال جاری به‌جای افزایش قیمت نان خلأ درآمدی نانوایان را ترمیم می‌کند و به‌ازای فروش هر قرص نان به مردم معادل ۴۰درصد آن را به نانوایان پرداخت می‌کند.

انوایان با توجه به افزایش هزینه‌های جاری مانند دستمزد و انرژی و تورم موجود در اقتصاد کشور خواهان افزایش قیمت نان هستند اما با توجه به آنکه دولت به‌دنبال آن است که نان به‌عنوان یک کالای اساسی در سبد خانوار با قیمت مناسبی به دست مصرف‌کننده برسد، همواره با این درخواست مخالفت می‌کند. دولت برای جلوگیری از افزایش قیمت نان یارانه‌های زیادی نیز به تولید این محصول در کشور اختصاص می‌دهد؛ این یارانه از زمان تولید گندم و آرد شروع و در بخش فروش در نانوایایی‌ها ختم می‌شود یعنی پخت نان مشمول سه مرحله یارانه است.

بنابر این گزارش دولت برای کمک به جبران هزینه‌های نانوایان، کمک‌هزینه پخت نان در سال جاری را دوباره ۱۰ درصد افزایش داد، بر این اساس روزانه ۴۰ درصد مبلغ نان فروخته‌شده (بر اساس دستگاه مخصوص خرید نان) به حساب نانوایان واریز می‌شود. محمد جلال سخنگوی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان در این ارتباط اظهار داشت: بر اساس تصمیمات جدید، برای ترمیم اقتصاد و جبران خلأ درآمدی نانوایان تصمیم بر افزایش کمک‌هزینه نانوایان از ۳۰ درصد به ۴۰ درصد گرفته شد.

وی گفت: بر اساس این تصمیم ۴۰ درصد قیمت‌نان فروخته‌شده در پایان هر روز به حساب نانوایان واریز می‌شود. محمد جلال با بیان اینکه ترمیم‌های غیرقیمتی رویکرد دولت در اجرای این طرح است، افزود: با توجه به وضعیت نابسامان توزیع خمیرمایه‌ها که از اقلام جدی هزینه‌های نانوایان است، در سامانه یکپارچه توزیع آرد و کنار آرد با نرخ مصوب توزیع می‌شود تا بازار‌های واسطه‌ای حذف و هزینه‌های تولید کم شود.

در طی سال های گذشته نان یکی از مهم ترین کالاهای مصرفی مردم ایران بوده است. باید دید ایا صادرات این محصول کمکی به بهبود وضعیت آن خواهد کرد و یا یارانه ای بودن رانت تنها ایجاد رانت خواهد کرد.