«روابط عمومی دستوری» در جامعه ای شبکه ای شده؟!

«روابط عمومی دستوری» در جامعه ای شبکه ای شده؟!

هوشمند سفیدی
حرفه روابط عمومی با بیش از ۱۱۶ سال قدمت در جهان و ۸۲ سال قدمت در ایران، به سرعت سیر تکاملی را می پیماید و روز بروز ارزش ها و تأثیرات آن، بیش از پیش هویدا می شود؛ علاوه بر رشد نظری و عملی، پیشرفت های فناورانه نیز در این زمینه، نقش مهمی را بازی کرده اند؛ به گونه ای که عناوینی مثل روابط عمومی دیجیتال، روابط عمومی آنلاین، روابط عمومی هوشمند و اخیراً نیز «روابط عمومی شبکه ای» را باید مدیون آن دانست.

امروزه اهمیت روابط عمومی آنچنان است که یک سازمان شرکت، موسسه و بنگاه اقتصادی، تنها با وجود روابط عمومی قدرتمند می تواند مستحق  کامیانی بوده، و با نداشتن آن مستعد ناکامی باشد، در کشورهای توسعه نیافته با استفاده از این ظرفیت نه تنها کشورهای خود را به تعامل با افکارعمومی می پردازند بلکه از آن در پیشبرد اهداف سیاست خارجی نیز بهره می گیرند و نقش آن را در دیپلماسی عمومی خود پررنگ می سازند.
درکشور ما متأسفانه در این ۸۲ سال که صاحب روابط عمومی شده ایم، نتوانسته ایم از این ظرفیت به خوبی استفاده کنیم؛ شاید عمده ترین دلیل آن، – مثل اغلب عرصه ها، – سپردن سکان مدیریت به دست نااهلان به ویژه در حوزه هدایت کلی و تولی گری بوده است، علی رغم اینکه روابط عمومی در طول حیات خود در ایران، همواره توسط مقامات عالیرتبه مورد تمجید و تعریف قرار گرفته، اما هیچوقت نتوانسته است حتی آنان را راضی کند، در نتیجه، مدام گلایه مسئولان را می شنویم که از امر اطلاع رسانی و تعامل مناسب با افکارعمومی می نامند.
به نظر نگارنده، تعمق و دقت در این نارسایی ها، نشان می دهد مسائل سیاسی و فرهنگی، نقش اصلی را در این ناکارآمدی ایفاء می کنند و همواره از روابط عمومی که باید ارتباطات افقی را گسترش دهد، توقع بله قربان گویی قرار گرفته در مدار ارتباطات عمودی و اجرای دستورات مدیران مافوق را داشته‌ایم.
امروز علی رغم این که جهان وارد مرحله شبکه ای شده و ما با پدیده هایی مثل جهان شبکه ای، دولت شبکه ای، مخاطبان شبکه ای، روابط عمومی شبکه ای، قدرت شبکه ای و… مواجه شده ایم، پایداری «روابط عمومی دستوری» را شاهدیم، نوعی روابط عمومی که دستور بگیر از مدیران ارشد و بله قربان گویی آنان است، در حالی که باید بازوی ارتباطی و کارشناس ارتباطات باشند و مدیران را در تشخیص بهتر و تصمیم گیری صحیح تر در بعد ارتباطی یاری دهند، باید بپذیریم که در جهان شبکه ای شده ای و در روندی که هر شهروند خود یک کاربر و ارتباط گر است و اطلاعات در مجرای دیگری مثل شبکه های اجتماعی، گردش می یابند، روابط عمومی دستوری، محکوم به شکست است و کارآیی خود را از دست داده است، گرچه در کشور ما علاوه بر این عامل بزرگ، دست اندرکاران روابط عمومی با مسائل عدیده ای نیز مواجه هستند و سالهاست برای تحقق رویاهای خود می کوشند اما حاصلی به دست نمی آورند و تغییر دولت ها نیز روابط عمومی، را با نوسان رویکردی و وضعیتی مواجه می سازد.
در نتیجه، نهاد روابط عمومی در مسیر قهقهرا قرار گرفته و علی رغم فربه شدن آن در سازمان های اداری و صدور آیین نامه‌ها و بخش نامه های رنگارنگ، پیوسته در مسیر کاهش بازدهی و اثربخشی قرار گرفته است.