آرمان امروز: قطر با فعال شدن در سال های اخیر در حوزه دیپلماتیک در کنار سایر حوزه ها برای خود در جهان اسم و رسمی ساخته و تقریبا در بسیاری از معادلات جهانی نقش آفرینی می کند.

نقش آفرینی که نمونه ای از آن در تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا مشاهده شد که یک اقدام دیپلماتیک موثر و کم نظیر بود که با موفقیت به سرانجام رسید.

امروز نیز قطر به دنبال این است تا با تبادل زندانیان میان حماس و اسرائیل بار دیگر نقش آفرینی بی بدیلی در حوزه دیپلماسی داشته باشد.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با اشاره به سفر «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا به دوحه گفت که قطر شریک مهمی در تلاش‌های کنونی برای آزادی گروگان‌ها در نوار غزه است.

وی ادامه داد: «بلینکن در قطر حضور دارد تا به تلاش‌های کنونی که بر اساس روابط مستحکم بین واشنگتن و دوحه بوده ادامه دهد».

بلینکن پیش از سفر به قطر، در اردن حضور داشت. وزیر خارجه اردن ایمن الصفدی، امروز (یکشنبه، ۷ ژانویه) میزبان همتای آمریکایی آنتونی بلینکن بود و با او درباره تحولات غزه و فاجعه انسانی فزاینده جنگ کنونی در نوار غزه رایزنی کرد.

بر اساس این گزارش، دو طرف در این دیدار درباره توقف فوری جنگ، حمایت از غیرنظامیان، تضمین ارسال کمک‌ های بشردوستانه و پزشکی کافی و دائمی به همه مناطق غزه تاکید کردند.

وزیر خارجه اردن در این دیدار درباره ضرورت توقف اقدامات غیرقانونی اسرائیل در کرانه باختری و قدس اشغالی با همتای آمریکایی گفت ‌و گو کرد و دو طرف درباره چندین مسئله دیگر منطقه ‌ای و دوجانبه رایزنی کردند.

بلینکن شنبه‌ شب پس از ترکیه و یونان وارد امان شد. وزیر خارجه آمریکا، شب گذشته پیش از ترک یونان به مقصد اردن، گفت: «ما باید اطمینان حاصل کنیم که درگیری در غزه به ویژه با وارد شدن آن به ماه چهارم گسترش نیابد.

یکی از مناطق واقعی نگران‌ کننده، مرز بین اسرائیل و لبنان است و ما می‌خواهیم هر کاری که ممکن است انجام دهیم تا وضعیت در آنجا تشدید نشود».

بلینکن پس از قطر به ابوظبی خواهد رفت و روز دوشنبه به عربستان سعودی سفر خواهد کرد و در نهایت به اراضی اشغالی فلسطین خواهد رفت.

قطر یکی از معدود کشورهایی است که همزمان خطوط ارتباطی باز با اسرائیل و حماس دارد و در جنگ میان این دو طرف که از ۷ اکتبر آغاز شده به عنوان مذاکره کننده اصلی ظاهر شده است.

هرچند برخی از این تلاش‌های قطر تقدیر کرده ‌اند اما در عین حال انتقادهایی هم در غرب علیه میانجیگری‌های این کشور شنیده شده است.

برخی از سیاستمداران آمریکایی و اروپایی این کشور را به حمایت از گروهی به نام حماس متهم می کنند که آنها آن را یک سازمان تروریستی می دانند.

مقامات قطری می گویند که میزبانی از نمایندگان حماس در دوحه را در سال ۲۰۱۲ و به درخواست واشنگتن آغاز کردند، زمانی که دفتر سیاسی شبه نظامیان فلسطینی از سوریه بیرون رانده شد.

منابع قطری اعلام کردند که اسرائیل تمام نقل و انتقالات مالی قطر و فلسطینیان در نوار غزه را بررسی می‌کند.

مهران کامروا، استاد علوم سیاسی در دانشگاه جورج تاون قطر می‌گوید که ارتباط شخصی قطر با شخصیت‌های کلیدی این گروه شبه نظامی شاید مهم ترین عامل پشت توانایی قطر برای مذاکره موثر در این درگیری باشد.

او در ادامه می‌گوید: «قطری‌ها به مقام‌های حماس می گویند، ما یک دفتر و پشتیبانی لجستیکی با هزینه هنگفت به شما ارائه کرده‌ ایم، ما تنها کسانی بودیم که وقتی نیاز داشتید در کنار شما بودیم و حالا وقت آن است که شما هم لطفی به ما بکنید.»

منبع قطری به خبرگزاری رویترز می‌گوید که با وجود نزدیکی دوحه به مقامات حماس، مذاکره کنندگان قطری مستقیما با رهبران این گروه در غزه صحبت نکردند، بلکه از طریق نمایندگان مستقر در دوحه با آنها در تماس بوده‌ اند.

این منبع در مورد ارتباطات می ‌گوید که زنجیره ارتباطی چندین بار، در یک نقطه و حتی برای دو روز کامل متوالی، در طول یک ماه و نیم درگیری و پیش از آتش‌بس ۲۴ نوامبر به دلایلی چون قطعی برق یا اینترنت که از سوی اسرائیل اعمال می ‌شد، قطع شده بود.

موساد اغلب نقش دیپلماتیک در تعاملات اسرائیل با قطر را ایفا می کند، زیرا این دو کشور روابط دیپلماتیک رسمی ندارند، وضعیتی که به گفته یکی از منابع غربی باعث کند شدن روند گفت و گوها نیز شده است.

نتانیاهو سوگند یاد کرده در واکنش به حمله ۷ اکتبر که حماس را که بر غزه حکومت می‌ کند، نابود کند. به گفته مقام‌های نواز غزه، اسرائیل در هفت هفته بمباران نوار غزه بیش از ۱۵ هزار فلسطینی را کشته است.

مرتضی مکی در این رابطه می گوید: قطر تنها کشور ذره‌ای جهان است که می کوشد در سطح جهانی کنش کند. ایرلاین این کشور یکی از بزرگترین ایرلاین‌های جهان است و قطر هم اکنون به عنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان انرژی در جهان تبدیل شده است.

برگزاری موفق جام جهانی فوتبال پرستیژ جهانی را برای این کشور به ارمغان آورده است. دولتمردان قطری می کوشند روابط متوازن و منطقی با قدرت‌های جهانی داشته باشند . این سیاست این ظرفیت را برای دوحه ایجاد کرده که نقش میانجی را در کانون‌های بحرانی ایفا کند و تلاش برای میانجیگیری میان اسرائیل و حماس هم در این راستا است.