هوشمند سفیدی

آرمان امروز : سخنان رئیس جمهوری اسلامی ایران در جمع بخشی از اصحاب رسانه ها درباره «امیدآفرینی»، قابلیت تأمل و واکاوی دارد. از یک منظر، موضوع «امیدآفرینی»، موضوعی قابل درک، صحیح و لازمه مقابله با بزرگنمایی واقعیت های جامعه از طرف بدخواهان، موج سواران و نیز در میدان جنگ رسانه ای است و از طرف دیگر، باید به عنوان یک معیار در گزینش اخبار توسط رسانه‌ها مئنظر باشد. اما «امیدآفرینی» چیست و از کجا شروع می شود، منابع «امیدآفرینی» چیست و چرا ضعف ها، بیشتر از قوت ها بازنمایی می شود و چرا بعضی ها از آن به عنوان سیاه نمایی یاد می کنند. به نظرم جدا از افراد و رسانه های مغرض که از عنصر انصاف، ملاحظه و اغماض غافلند، اکثر رسانه‌های کشور، مقابله با بدخواهان و نقش آفرینی در جنگ رسانه ای با امپریالیسم رسانه ای را وظیفه خود می دانند؛ اما نکاتی را باید در نظر داشت:

یک – وظیفه نظام سیاسی و کارگزاران، رفع ضعف ها و خلق وضعیت مناسب است که می تواند اولین منبع باشند؛ لذا اگر در این باره، نقصان و نارسایی هایی وجود داشته باشد، رسانه ها نمی توانند آن ها را بازتاب ندهند، زیرا خود به متغیر مستقلی برای انتقال مرجعیت رسانه ای به سمت رسانه های بیگانه خواهد شد، مردم از رسانه های داخلی توقع دارند در کنار توانمندی ها و دستاوردها، به کمبودها و ضعف ها نیز بپردازند و گرنه نمی توانند با آنها همدلی پیدا کنند، پس اولین منبع «امیدآفرینی»، کارگزاران نظام هستند که باید اقدامات «امیدآفرینی» را انجام دهند و اهتمام ویژه ای را انجام دهند تا نقطه ضعفی  نباشد؛ رسانه ها نمی توانند انتقاد نکنند و طرح ضعف‌های واقعی، نباید به عنوان یأس آفرینی قلمداد شود. یأس آفرینی زمانی قابل طرح است که رسانه ای، واقعیت ها را وارونه نشان دهد و اطلاعات دروغین را بیان کند.

دوم – از آنجا که «گل بی خاری» وجود ندارد و همه نظام های سیاسی و نیز کارگزاران سیاسی در کنار نقاط قوت، نقاط ضعفی هم دارند، بیان صادقانه مسائل و مشکلات و تبیین آن ها برای مردم از طرف مسئولان، یک ضرورت به حساب می آید؛ لذا، هرگونه گفتمان و پنهان کردن ضعف ها و یا بی توجهی به آن ها آن در عصری که مردم، از هوشمندی بالایی برخوردارند و رسانه های اجتماعی میدان بازتاب دیدگاهها را گسترش داده است، خود به تهدید امر «امیدآفرینی» می انجامد.

سوم – عدم اهتمام در بیان نقاط قوت و دستاوردها، همانطور که اخیراً مقام معظم رهبری از ضعف در بیان توانمندی ها و دستاوردها – که می توانند «امیدآفرین» باشند – اظهار تأسف کردند، واقعیت این است که زبان دولت در این زمینه قاصر است، جریان سازی خبری، ضعف دارد و در بیان دستاوردها، کار هنرمندانه و فاخر، کمتر مشاهده می شود.

چهارم – نکته مهم در «امیدآفرینی»، عدم نفی دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی ایران در ۴۴ سال اخیر است؛ یکی از منابع تهدید «امیدآفرینی»، نفی دستاوردهای دولت های قبلی، توسط دولت مستقر است. متأسفانه هر دولتی که سرکار می آید، گذشته را نفی می کند، این تهدید خطرناکی برای «امیدآفرینی» است که از دولت نهم باب شده.

پنجم – پذیرش ضعف ها خود می تواند «امیدآفرین» باشند و مردم را به این نتیجه برساند که مجریان، شناخت واقع بینانه ای از مسائل دارند و لذا با رویکرد خطاپذیری، می توانند نسبت به رفع آنها اقدام کنند.

ششم – تعامل رسانه ای دستگاههای اجرایی با رسانه ها، نکته کلیدی است که به جای تقویت آن، مدام به رسانه ها حمله می شود، پذیرش وجودی کلیه رسانه ها، عدم تبعیض بین آنها و تعامل با همه آن ها به معنای واقعی کلمه، عامل مهم توسعه ظرفیت های اطلاع رسانی در کشور است. لذا باید از هرگونه دو قطبی سازی رسانه ای مثل امیدآفرین یا یأس آفرین پرهیز کرد.

سئوال اینجاست که آیا تولید اخبار «امیدآفرین» در مبدأ اصلی اخبار که دستگاه ها و سازمان ها هستند، از کمیت و کیفیت مناسبی برخوردار است؟ و آیا «اخبار توسعه» به شکل مناسبی در اختیار رسانه ها قرار می گیرد؟ برنامه های بازدید از ابرپروژه ها و پروژه های پیشران برای اصحاب رسانه چقدر فراهم است؟ و…، لذا نباید ضعف در اطلاع رسانی را به پای رسانه ها نوشت.

هفتم – بنابراین شایسته است استراتژی های اطلاع رسانی را بر پایه واقعیت پایه ریزی کنیم، ابتدا منابع «امیدآفرینی» را توسعه بخشیم، ضعف دستگاه هایی اجرایی را در خلق اخبار توسعه از بین ببریم، با رسانه ها تعامل کنیم و سپس بررسی کنیم آیا چگونه می توان از ظرفیت های رسانه های مستقل برای خلق امید بهره برد.