آرمان شرق– گروه اقتصاد:در مناسبات مافیایی که در اقتصاد سیاسی ایران ایجاد شده در دو دهه گذشته به تدریج و به صورت فزاینده به ازای هر یک واحد نقدینگی که دولت ایجاد می کند بانک های خصوصی بیش از ۶ برابر نقدینگی ایجاد می کنند. بعد عزیزان فکر می کنند نقدینگی را با موعظه می شود هدایت کرد. وقتی تو میدان به سرمایه سالاری وحشی ضد توسعه ای ورانتی داده ای! کار با موعظه اصلاح نمی شود. توماس پیکتی می گوید ضریب جینی نابرابری در ثروت بین ۰.۶ تا ۰.۹ در نوسان است و ما علائم تکان دهنده ای از این شرایط را در ایران ملاحظه می کنیم. چرا نظام آماری ما داده های روزآمد در این رابطه را منتشر نمی کند. چرا هر داده ای که باعث می شود که سیطره غیرعادی لاشخورها و مفت خوارها را برملا می کند حذف می شود؟ چرا بانک مرکزی گزارش نمی دهد که در این چند سال است روند سهم واسطه گری های مالی را حذف کرده است. چطور شما انتظار دارید در دل چنین مناسباتی دستاورد حاصل بشود؟

آرمان شرق- گروه اقتصاد:نمره آزادی اقتصاد ایران از رقم ۱۰۰ که برای آزادترین اقتصاد در نظر گرفته شده ،در مجموع ۴/ ۴۲ شده که نسبت به نمره ۲/ ۴۷ در گزارش سال گذشته کاهش یافته و ایران در بین ۱۴ کشور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در جایگاه آخر قرار گرفته است. با افت شدید نمره‌‌‌های سلامت مالی و آزادی اقتصادی، ایران از سال ۲۰۱۷ تاکنون ۱/ ۸ نمره را از دست داده و در بین دسته کشورهایی که آزادی اقتصادی آنها کاهش یافته، بیش از پیش به قعر جدول سقوط کرده است.

آرمان شرق-گروه اقتصاد: در روزهایی که بحث مذاکرات وین داغ است و به نظر می‌رسد، ممکن است ایران با گروه ۱+۵ به توافق دست یابد، برای صاحبان کسب‌وکار و به‌خصوص فعالان بخش خصوصی، این سوال مطرح شده است که در صورت موفقیت مذاکرات، چه اتفاقی در لایه‌‌‌‌های اقتصاد ایران خواهد افتاد؟ به‌خصوص اینکه چند سال پیش، بعد از امضای برجام، در کشور تجربیاتی به دست آمد که امروز دوباره با وضعیت تقریبا مشابهی روبه‌‌‌‌رو شده‌‌‌‌ایم. آیا این‌بار هم همان اتفاقات خواهد افتاد؟

آرمان شرق- مهم‌ترین مساله اقتصاد ایران چیست؟‌‌‌ اقتصاددانان به این پرسش پاسخ‌های متفاوتی می‌دهند؛ از تورم گرفته تا کسری بودجه، ناترازی نظام بانکی یا بیکاری و بی‌رشدی. اما پروفسور هاشم پسران و دکتر موسی غنی‌نژاد، دو اقتصاددان برجسته ایران معتقدند که مساله اصلی ایران (فارغ از مساله تحریم) بحث «تحریف قیمت‌ها» است که می‌توان از آن به عنوان بزرگ‌ترین تحریف نام برد.

آرمان شرق- علاوه بر آژیر هشدار سوخت رشد اقتصادی در اقتصاد، وضعیت معیشت ایرانی‌ها نیز به وضعیت قرمز رسیده است. نرخ فقر یکی از مهم‌ترین متغیرهای کلان است . دهه ۹۰ شمسی را دهه سوخته اقتصاد ایران می‌‌‌نامند، چرا که کشور یک دهه کاهش درآمد سرانه و افزایش فقر را تجربه کرده و برآوردها حاکی است که درآمد سرانه ایرانی‌‌‌ها از سال ۹۰ تا ۹۹ بیش از ۳۴‌درصد کاهش را تجربه کرده است.

آرمان شرق- گزارش جدید مجمع جهانی اقتصاد ایران نشان می‌دهد چالش بزرگ اول «مساله اشتغال و معیشت» است که پیش‌بینی شده در سال ۲۰۲۲ ریسک اول اقتصاد ایران باشد. چالش دوم «سرخوردگی جوانان»، چالش سوم «رکود اقتصادی طولانی‌مدت»، چهارم «بحران منابع طبیعی» و «پنجم فروپاشی اکوسیستم» است.

آرمان شرق- عملکرد و نتایج بودجه بدون برجام یا با برجام به کلی متفاوت خواهد بود. مهم‌ترین اثر آن در وضعیت کسر بودجه و تاثیر مستقیم آن بر تورم است؛ تورمی که ممکن است به بالای ۴۵ درصد هم برسد. ارقام بودجه با بود یا نبود برجام معنای متفاوتی پیدا خواهند کرد. اگر برجام به نتیجه نرسد به احتمال قوی نسبت رقم کسری بودجه از سال ۱۳۶۷ نیز که حدود نیمی از کل بودجه بود بیشتر خواهد شد، چه بسا وارد جریان رشد فزاینده و غیر قابل کنترل تورمی شویم.

آرمان شرق- نصف شدن تولید ناخالص داخلی شاید برای یک ناظر خارجی تغییر یک عدد باشد؛ ولی برای میلیون‌ها ایرانی به معنای فرصت‌هایی است که یا اصولا نداشته‌اند یا با تغییر شرایط بیرونی و مداخله دولت از دست داده‌اند. این تغییر برای ایشان به معنای رویاها و برنامه‌هایی است که در راهروهای بوروکراسی بایگانی شده‌اند. دهه گمشده یعنی میلیون‌ها واحد از محصولاتی که یا تولید نشده‌اند یا سرمایه‌گذاری برای تولیدشان به دام اختلاس و ارتشا گرفتار شده است یا هرگز بازاری برای مبادله نداشته‌اند.

آرمان شرق- با یک میلیون تومان، شغل خیابان‌گردی هم نمی‌توان ایجاد کرد. اگر جوانی کمتر از یک ماه، جیب‌هایش را پر تخمه کند و در خیابان‌ها پیاده‌روی و بگردد و هفته‌ای دو بار هم به سینما برود شاید هزینه‌اش یک میلیون بشود. اینکه با یک میلیون تومان بتوان شغلی ایجاد کرد که تولید در آن باشد، محال است. این یعنی وزیری داریم که شوخی تاریخ با ماست. متاسفانه باید بگویم که شاید با یک میلیون تومان بشود چند گونی خرید و زباله جمع کرد و با کول کردن و تحویل آن، بتوان درآمد جزئی کسب کرد.

آرمان شرق- فرار سرمایه و همزمان، رشد منفی سرمایه گذاری در اقتصاد ایران، یک پیام بیشتر ندارد: نزدیک به ۱۶ سال است که همه می‌خواهند هر طور شده پول شان را نقد کنند و از اقتصاد ایران بیرون ببرند.این یک زنگ خطر بی اندازه نگران کننده است، چرا که صدایِ گوش‌خراشِ این طبل هر چند امروز به گوش کسانی نمی‌رسد، ممکن است بعد‌ها به شکلی کَرکننده بلند شود.