علی دارابی

آرمان امروز : از کودکى شب یلدا را شب چله مى گفتیم. در این شب بود که زنده یاد پدرم شاهنامه و حافظ براى ما می‌خواند و جاودان نام مادر عزیزم لباس نو برتن ما مى‌کرد و انواع و اقسام خوراکى ها و غذاى لذیذ مى‌پخت و همه دورهم زیر کرسى شب خوشى را باهم سپرى مى کردیم. شادروان استاد ابراهیم پورداود ایران شناس و باستان شناس یگانه (درگذشته در سال١٣۴٧) از جمله دلایل عظمت تمدن و بزرگى ایران را در وجود جشن هاى بزرگ مى داند. جشن نوروز، جشن مهرگان، جشن سده و شب چله یا یلدا از بزرگترین اعیاد ایرانیان در طول تاریخ و هم اکنون است. معاونت میراث فرهنگى جشن هاى مذکور را همه ثبت جهانى کرده است و جشن مهرگان نیز در نوبت ثبت جهانى است. معناى این اقدام آن است که جهانیان به انتخاب ایرانیان تبریک و تحسین گفته اند و قدر و مرتبت جشن ها و سنت هاى وابسته به آنها را آن قدر مهم و معتبر دانسته اند که باثبت جهانى آن همه ملل را به تحسین وا داشته اند. شب یلدا که از غروب آفتاب ٣٠ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در ١ دى ماه (نخستین روز زمستان) از آن به عنوان بلندترین شب سال یاد مى شود گرامى مى دارند. ابوریحان بیرونى دانشمند بزرگ ایرانى جشن یلدا را «میلاد اکبر» یا «میلاد خورشید» نامیده است. یلدا برگرفته از واژه سریانى  و به معناى زایش است، شبى که نوید پیروزى نور بر تاریکى و غلبه گرما بر سرماست. ایرانیان باستان در شب یلدا تا صبح به شادى و نیز دعا و نیایش مى پرداختند و با بیدار ماندن طلوع خورشید سپیده دم را انتظار مى کشیدند تا خود شاهد دمیدن خورشید باشند. ایرانیان روز نخست دى را روز برابرى انسان ها می پنداشتند، همه از پادشاه تا مردم عادى لباس ساده مى پوشیدند، هیچ کس حق دستور دادن و امر کردن به دیگرى را نداشت، جنگیدن در این روز ممنوع بود حتى کشتن مرغ و گوسفند جایز نبود. نیاکان ما در شب یلدا و روز اول زمستان به جشن و سرور، دادن هدیه، نظافت عمومى خانه و شهر، معطرکردن خود، جامه نو برتن کردن، به ملاقات و دیدار هم رفتن، قصه گویی و شعر خوانى، موسیقى و خوردن و آشامیدن مشغول بودند. شاعر پر آوازه ایران «سعدى علیه الرحمه» درباره یلدا مى فرماید؛

روز رویش چو برانداخت نقاب از شب زلف

گویی از روز قیامت شب یلدا برخاست

باد آسایش گیتى نزند بر دل ریش

صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود