محمد درویش

روزنامه آرمان امروز نوشت: رئیس کمیته محیط زیست در  کرسی سلامت اجتماعی یونسکو در شرایطی در دو سال گذشته شاهد وقوع بحران آب شرب در برخی شهر‌های ایران بوده‌ایم که فقط ۸ درصد منابع آبی قابل استحصال کشور می‌تواند نیاز آبی تمام مردم ایران را برطرف کنیم. این مسأله نشان می‌دهد تنش آبی مناطق مختلف کشورمان بیش از آن که ناشی از تغییرات اقلیمی باشد، بر اثر خشکسالی مدیریتی و نشستن افراد اشتباه بر صندلی‌هایی به وجود آمده است که لیاقت نشستن بر این صندلی‌ها را ندارند. بحران آب شربی که اخیراً در همدان و شهرکرد پدید آمد، مثال بارزی از فقر مدیریتی و به‌کارگیری برخی مدیران پوپولیست در سطح کشور است. البته در هفته‌های اخیر نه فقط در این دو شهرستان، بلکه حتی در مناطقی از استان گیلان به عنوان پربارش‌ترین استان کشور نیز با معضل کمبود آب شرب مواجه بوده‌ایم؛ مسأله‌ای که نشان می‌دهد ریشه بروز بحران آب شرب در برخی شهر‌های ایران کاهش میزان نزولات جوی نیست، بلکه فقدان وجود مدیران متخصص در جایگاه‌های تخصصی است که باعث شده امروز چنین مشکلاتی را در حوزه آب کشور تجربه کنیم. در هر منطقه‌ای از کشورمان که حقابه محیط زیست مقدم بر حقابه کشاورزی و صنعت و بعد از سهم آب شرب در نقاط مختلف کشورمان تخصیص نیابد، این احتمال وجود دارد که آن منطقه با تنش آبی مواجه شود. بنابراین با توجه به وجود سوء مدیریت آب و تداوم نگاه سازه‌ای به مدیریت منابع آبی در سراسر کشور این احتمال وجود دارد که بحران آب در تمام نقاط ایران تکرار شود. احتمال ایجاد بحران آب معمولاً در مناطقی از ایران بیشتر است که عمده آب مورد نیاز آن‌ها صرفاً از یک منبع یعنی یک سد یا چشمه تأمین می‌شود و راهکاری چندجانبه برای مدیریت منابع آبی آن مناطق‌اندیشیده نشده است. استان‌های زنجان، کردستان، همدان، خوزستان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و چهارمحال و بختیاری از جمله استان‌هایی هستند که برخی شهر‌های آن‌ها فقط به یک منبع آبی وابسته هستند و احتمال بروز بحران آب در این شهر‌ها بالاست. در بسیاری از شهر‌های استان‌های ذکرشده، معمولاً تصفیه خانه‌ای بزرگ ایجاد نشده و فکری هم به حال بازچرخانی آب و ترمیم فرسودگی‌های شبکه آبرسانی انجام نشده است. همچنین این شهر‌ها از نظر پدافند غیرعامل در مدیریت منابع آب شرب دچار مشکل هستند، زیرا این شهر‌ها فقط به یک منبع آبی وابسته هستند و اگر برای آن منبع مشکلی به وجود آید، تمام سطح آن شهر با مشکل آب شرب مواجه می‌شود. متأسفانه به دلیل عدم آینده نگری در مدیریت منابع آبی ایران، معمولاً مسئولان شهر‌های نسبتاً پرآب، راهکاری صحیح برای مدیریت آب در شرایط بحرانی پیش‌بینی نکرده‌اند و چون گمان می‌کردند این شهر‌ها با مشکل آب مواجه نخواهند شد، شهر‌های نسبتاً پرآب را از گذشته فقط به یک منبع آبی وابسته کرده‌اند. این در حالی است که در شهر‌های کم آب استان‌هایی نظیر اصفهان، یزد، خراسان جنوبی و کرمان چون کم آبی یک معضل همیشگی بوده است، از گذشته تمهیدات ویژه‌ای برای مدیریت آب‌اندیشیده شده و چندین گزینه به عنوان منبع تأمین آب در نظر گرفته شده است. با وجود این که سوء مدیریت منابع آبی بسیار بیشتر از خشکسالی بر تنش آبی شهر‌های مختلف ایران تأثیر گذاشته است، اما تغییرات اقلیمی آثار سوء دیگری نظیر تشدید بیابان زایی، گرد و غبار، گرم شدن متوسط دمای هوا و افزایش احتمال وقوع بارندگی و سیل‌های شدید برای کشورمان به همراه داشته و از قضا ایران به دلیل قرار گرفتن در اقلیم خشک و نیمه خشک زمین و کاهش تاب‌آوری اکوسیستم به دلیل سوء مدیریت‌های زیست محیطی از تغییرات اقلیمی آسیب دیده است.